Od projektu ideowego do pragmatycznej polityki: Chrześcijańska demokracja we Włoszech w początkach zimnej wojny 1943-1948

• Authors: Przemyslaw Pazik

Title variants

EN

From an ideological project to pragmatic politics: Christian democracy in Italy in the beginnings of the Cold War 1943-1948

Abstracts

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The paper attempts a comparative analysis of competitive concepts of development of the Italian Christian democratic party (Democrazia Cristiana, DC) in the immediate post-WWII period. RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The Italian Christian demo‑ cratic party was created in 1942 as a joint effort of various currents of political Catholicism in Italy. The common denominator of groups originating from pre[1]war Christian democratic circles, student organizations and catholic, antifascist intellectuals, was an urge to overcome the legacy of fascism and to create an Ital‑ ian democracy founded on Christian principles. Between 1943 and 1948 DC un‑ derwent an evolution from a cadre party of a distinctive ideological profile to a mass party with loosely defined ideological principles. The application of a his‑ torical reconstruction of the subsequent phases of clashes between competitive conceptions of party allows to identify the timing and positions in this debate. THE ARGUMENTATION PROCESS: The analysis opens by recalling the context of the dissolution of the Christian democratic party in Italy in 1926 which is followed by the reconstruction of the consolidation process that took place during the WWII. Next, the focus is shifted towards the wartime ideology and programmatic achievements of catholic groups. The fourth part of the text focuses on the discussions between the leader of the DC, Alcide De Gasperi conducted with Giuseppe Dossetti – on one hand – and the conservative mem‑ bers of ecclesiastical hierarchy – on the other. The stake of this debates was the future of the party: while De Gasperi argued for remaining in the centre of the political scene, Dossetti wanted an alliance with the “popular parties” – social‑ ists and, not unconditionally, communists, whereas the hierarchy pushed for the establishment of a catholic-conservative bloc. RESEARCH RESULTS: The attempted re construction allowed to point out that De Gasperi’s success – which consisted in holding the party unity and autonomy from the Church, had its price, which was the loosening of the ideo‑ logical cohesion of the party. DC entered the cold war as a federation of circles and interest groups held together by a will of prolonging their power. CONCLUSIONS, INNOVATIONS AND RECCOMENDATIONS: In the concluding part of the paper I stressed the need for an in-depth study of the catholic political culture of the post-WWII period in order to fully understand the differences between Christian democrats and Christian democratic ideas from the interwar period, the hopes and goals of the wartime programmatic work, and the Cold War period when often these ideas were confronted with the pragmatism of a day-to-day politics. This is particularly important given the secularisation of the Christian democratic party in the post-1945 period.

PL

CEL NAUKOWY: Celem tekstu jest porównanie konkurencyjnych propozycji rozwoju włoskiej partii chrześcijańsko-demokratycznej (Democrazia Cristiana, DC) w pierwszych latach po II wojnie światowej. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Włoska partia chrześcijańsko‑demokratyczna powstała w 1942 r. jako połączenie różnych nurtów katolicyzmu politycznego we Włoszech. Wspólnym mianownikiem grup wywodzących się z: przedwojennej partii chadeckiej, środowisk studenckich oraz antyfaszystowskich grup intelektualistów była chęć przezwyciężenia dziedzictwa faszyzmu oraz budowa we Włoszech demokracji na chrześcijańskich fundamentach. Między 1943 a 1948 r. DC przeszła ewolucję od partii kadrowej o wyraźnym profilu ideologicznym do partii masowej o luźno zdefiniowanych zasadach ideowych. Zastosowanie rekonstrukcji historycznej kolejnych faz ścierania się konkurencyjnych wizji partii pozwala wskazać etapy i stanowiska w tym sporze. PROCES WYWODU: Tekst otwiera przywołanie okoliczności rozwiązania partii chrześcijańsko demokratycznej we Włoszech w 1926 r. oraz rekonstrukcja procesu konsolidacji środowisk chadeckich w okresie II wojny światowej. Następnie w centrum zainteresowania stawia się dorobek programowy kół katolickich w okresie wojny. W czwartej części tekstu przedstawiono spory, które lider DC Alcide De Gasperi toczył z jednej strony z Giuseppe Dossettim, z drugiej strony z konserwatywną częścią hierarchii kościelnej. Stawką tych sporów był kierunek polityczny partii – De Gasperi optował za kierunkiem centrowym, Dossetti za sojuszem z „partiami ludowymi” – socjalistami oraz, nie bezwarunkowo, komunistami; hierarchia kościelna dążyła do utworzenia bloku konserwatywno-katolickiego. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Prowadzona rekonstrukcja pozwoliła wskazać, że za sukces polityki De Gasperiego, który utrzymał jedność i niezależność partii od hierarchii kościelnej, trzeba było zapłacić rozluźnieniem spójności ideowej. W zimną wojnę DC wchodziła jako federacja różnych środowisk i grup interesów trzymanych razem chęcią utrzymania władzy. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: We wnioskach wskazano na konieczność podjęcia kwestii przemian kultury politycznej katolików w początkach okresu zimnowojennego, tak by móc lepiej zrozumieć różnice między chadecją okresu międzywojennego, nadziejami chadeków z okresu wojny oraz powojennym okresem. Jest to szczególnie istotne dla zrozumienia procesu sekularyzacji chrześcijańskiej demokracji w okresie po 1945 r.

Keywords

PL

Giuseppe Dossetti; ideologia polityczna; lcide De Gasperi; Pius XII; chrześcijańska demokracja

EN

political ideology; Giuseppe Dossetti; Alcide De Gasperi; Pius XII; christian democracy

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Horyzonty Polityki
• Year: 2021
• Volume: 12
• Issue: 38

Dates

published

2021

Contributors

author

Przemyslaw Pazik

• AFiB Vistula, Warszawa

• https://orcid.org/0000000295607547

References

• Baget-Bozzo, G. (1974). Il partito cristiano al potere. La DC di De Gasperi e di Dossetti 1945-1954. Firenze: Valecchi.
• Brezzi, C. (1984). Movimento Guelfo. W: F. Malgeri (red.), Dizionario storico del movimento cattolico in Italia. I (2) (333-335). Genova: Marietti.
• Candeloro, G. (1953). Storia del movimento cattolico in Italia. Roma: Editori Riuniti.45
• Capozzi, E. (2012). Parte guelfa in Italia. Pietro Malvestiti dall’antifascismo alla democrazia repubblicana. Quaderni Degasperiani, V, 55-110.
• Capperucci, V. (2010). Il partito dei cattolici. Dall’Italia degasperiana alle correnti democristiane. Roma: Rubbettino.
• Cau, M. (2009). Alcide De Gasperi: a political thinker or a thinking politician? Modern Italy, XIV(4), 431-444.
• Cau, M. (2011). L’evoluzione dei modelli culturali degasperiani tra primo Novecento e secondo dopoguerra. W: M. Cau (red.), L’Europa di De Gasperi e Adenauer: la sfida della ricostruzione (1945-1951) (273-290). Bologna: il Mulino.
• Chamedes, G. (2019). A Twentieth-Century Crusade: The Vatican’s Battle to Remake Christian Europe. Cambridge MA: Harvard University Press.
• Craveri, P. (2006). De Gasperi. Bologna: il Mulino.
• Dagnino, J. (2017). Faith and Fascism. Catholic Intellectuals in Italy 1925-1943. London: Palgrave.
• De Rosa, G. (1988). Il partito popolare italiano. Roma: La terza.
• Dossetti, G. (1947, 15 czerwca). Fine del tripartito? Cronache Sociali.
• Dossetti, G. (1948, 15 maja). Il 18 aprile e l’11 maggio. Cronache Sociali.
• Dossetti, G. (1974). List z 28 lutego 1946. W: M.R. Catti-De Gasperi (red.), De Gasperi scrive. Corrispondenza con capi di stato, cardinali, uomini politici, giornalisti, diplomatici, I, 287-291). Brescia: Morcielliana.
• Dossetti, G. (1995). Relazione al convegno di Civitas Humana. W G. Trotta (red.), Scritti Politici (311-324). Genova: Marietti.
• Durand, J.D. (1991). L’Église catholique dans la crise de l’Italie (1943-1948). Rome: École Française de Rome.
• Durand, J.-D. (1997). Jacques Maritain et l’Italie. W B. Hubert (red.), Jacques Maritain en Europe (13-86). Paris: Beauchesne.
• Galavotti, E. (2013). Il professorino. Giuseppe Dossetti tra cirsi del fascismo e costruzione della democrazia 1940-1948. Bologna: il Mulino.
• Galavotti, E. (2015). Una riserva della repubblica: la Democrazia Cristiana e la leadership di Giuseppe Dossetti. Storia e Politicha, VII(2),348-385.
• Galli, G. (1978). Storia della Democrazia Cristiana. Roma: La Terza.
• Giovagnoli, A. (2013). Editoriale. Civitas (1-2). Pobrano z http://old.sturzo.it/civitas/index.php?option=com_content&view=category&id=90&l‑temid=119 [dostęp 26.07.2020].
• Grew, R. (2004). Suspended bridges to democracy: the uncertain origins of Christian democracy in France and Italy. W T. Kselman, J. Buttigieg (eds), European Christian Democracy. Historical Legacies and Comparative
• Perspectives (14-41). Notre Dame IN: University of Notre Dame Press.
• Il programma della Democrazia Cristana (1968). W: Damilano, A. Atti e documenti della Democrazia Cristiana, I, 21-29. Roma: Cinque Lune.46
• Invernizzi Accetti, C. (2015). Vers un modèle de démocratie chrétienne. Politique et religion dans le traité de Lisbonne. Revue française de science politique, 65 (4), 563-582.
• Invernizzi Accetti, C. (2019). What is Christian Democracy? Politics, Religion and Ideology. Cambridge: Cambridge University Press.
• Kaiser, W. (2007). Christian Democracy and the Origins of the European Union. Oxford: Oxford University Press.
• La Pira, G. (1950. 15 kwietnia), L’attesa della povera gente. Cronache
• Sociali.
• Lamberts, E. (2003). Chrisitan Democracy and the Consitutional State in Western Europe 1945-1995. W T. Kselman, J. Buttigieg (eds), European Christian Democracy. Historical Legacies and Comparative Perspectives
• (121-137). Notre Dame IN: University of Notre Dame Press.
• Latosińska, A. (2012). Luigi Sturzo: antyfaszystowska działalność na emigracji (1933-1945). Zeszyty Naukowe UEK (887), 21-35.
• Le idee ricostruttive della democrazia cristiana, (1968). W A. Damilano (red.), Atti e documenti della Democrazia Cristiana, I, 1-11. Roma: Cinque Lune.
• Malgeri, F. (2005). L’Italia democristiana. Uomini e idee del cattolicesimo democratico nell’Italia repubblicana. Roma: Gangemi Editore.
• Maritain, J. (1986). Christianisme et Democratie.W J. Maritain, Oeuvres completes (701-762). Fribourg: Cercle des Etudes Jacques Maritain.
• Matlak, M. (2017). The Variety of Secularisms in the European Political Thought. Prace kulturoznawcze, 21 (1), 43-63.
• Moro, R. (1979). La formazione della classe dirigente cattolica. Bologna: il Mulino.
• Mueller, J.-W. (2011). Contesting Democracy. Political Ideas in Twentieth-Century Europe. New Heaven: Yale University Press.
• Nowaczyk, M. (1990). Włoska lewica chrześcijańska. Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum.
• Parola, A. (2007). Pensare la ricostruzione: gli incontri di casa Padovani. W A. Melloni (red.), Giuseppe Dossetti: la fede e la storia (s. 261-280). Bologna: Il Mulino.
• Pazik, P. (2017). Chrześcijaństwo i demokracja: idee odbudowy Włoch po 1945 r. Prace historyczne, 144(1), 199-214.
• Per la communità cirstiana. (2013). Civitas, (1-2), 53-145.
• Pius XII. (1945). Ai popoli del mondo intero. Acta Apostolicae Sedis, XXXVII, 12-23.
• Pius XII. (1948). Discorso di Sua Santità Pio XII al popolo romano. Pobrane z: https://www.vatican.va/content/pius-xii/it/speeches/1948/documents/hf_p-xii_spe_19480328_popolo-romano.html [dostęp: 31.07.2020]47
• Pollard, J. (2008). Catholicism in Modern Italy. Religion, Society and Politics since 1861. London: Routledge.
• Pombeni, P. (1977). Il gruppo dossettiano e la fondazione della democrazia italiana (1938-1948). Bologna: il Mulino.
• Pombeni, P. (2000). The ideology of Christian Democracy. Journal of Political Ideologies, 5(3), 289-300.
• Pombeni, P. (2008). Antiliberalism and the Liberal Legacy in Post War European Consitutionalism. European Journal of Political Theory, 7(1), 31-44.
• Pombeni, P. (2009). De Gasperi costituente. Quaderni Degasperiani, I, 55-124.
• Rosenboim, O. (2017). The Emergence of Globalism. Visions of World Order in Britan and the United States 1939-1950. Princeton: Princeton University Press.
• Sani, R. (2004). La Civiltà Cattolica ela politica italiana nel secondo dopoguerra (1945-1954). Milano: Vita e Pensiero.
• Scelba, M. (1990). Per l’Italia e per l’Europa. Roma: Cinque Lune.
• Thomassen, B., & Forlenza, R. (2016). Catholic Modernity and the Italian Constitution. History Workshop Journal (81), 231-251.
• Tramontin, S. (1987). La Democrazia Cristiana dalla resistenza alla repubblica 1943-1948. W F. Malgeri (red.), Storia della Democrazia Cristiana, I, 13-178.
• van Kersbergen, K. (1995). Social Capitalism. A study of Christian Democracy and the Welfare State. London: Routledge.
• Warner, C. (2000). Confessions of an Interest Group. The Catholic Church and political parties in Europe, Cambridghe MA: Harvard University Press.
• Warner, C. (2012). Christian Democracy in Italy: An alternative path to religious party moderation. Party Politics, 19 (2), 256-275.
• Webster, R. (1960). The Cross and the Fasces. Christian Democracy and Fascism in Italy. Stanford CA: Stanford University Press.

Identifiers

DOI

10.35765/hp.1949

Biblioteka Nauki

2231821