Interdyscyplinarny wymiar teorii argumentacji Chaima Perelmana

• Authors: Wojciech Arndt

Title variants

EN

Interdyscyplinary dimension of Chaim Perelmann’s theory of argumentation

Abstracts

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The aim of the article is to present a conception that was developed for the purposes of legal reasoning. However, basing it on assumptions that go beyond the scope of the law means that it could be taken into account more widely. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The research thesis is the statement that Chaim Perelman developed a conception intended for the purposes of legal argumentation and emphasized its importance in judicial reasoning. However, the theory of argumentation is a theory that goes beyond the discipline of law and should be recognized in other disciplines, at least in the broad field of social sciences. The research method adopted in the article is conceptual analysis combined with the analysis of the text. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The article presents the main assumptions of the discussed conception. Secondly, an interdisciplinary look at the characteristics of the conception will be presented in order to show its versatility. RESEARCH RESULTS: The main assumptions of Perelman’s conception, developed for the puposes of legal discourse, also turn out to be valuable for the other scientific social disciplines. This conception is decision-oriented. In a modern state, not only judges in courts but also officials and other decision-makers decide. The proces of fair argumentation discussed by Perelman also deserves the interest of decision-makers and other participants in disputes who are not lawyers. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: All participants in disputes should be subject to the requirement of impatiality and procedural fairness. Therefore, Chaim Perelman’s theory of argumentation still deserves attention.

PL

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest przedstawienie koncepcji, która opracowana została na potrzeby rozumowania prawniczego. Jednak oparcie jej na założeniach wykraczających poza obszar prawa sprawia, że mogłaby być szerzej uwzględniana. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Tezą badawczą jest stwierdzenie, że Chaim Perelman opracował koncepcję przeznaczoną na potrzeby argumentacji prawniczej i podkreślał jej znaczenie w rozumowaniu sędziowskim. Jednak teoria argumentacji jest teorią wykraczającą poza dyscyplinę prawa i powinna być dostrzeżona na gruncie innych dyscyplin, przynajmniej w szerokim obszarze nauk społecznych. Przyjętą w artykule metodą badawczą jest analiza pojęciowa powiązana z analizą tekstu. PROCES WYWODU: Artykuł zawiera w pierwszej kolejności przedstawienie głównych założeń omawianej koncepcji. W drugiej kolejności przedstawione zostanie interdyscyplinarne spojrzenie na cechy charakterystyczne koncepcji, w celu uwydatnienia jej wszechstronności. WYNIK ANALIZY NAUKOWEJ: Główne założenia koncepcji Perelmana, opracowane na potrzeby dyskursu prawniczego, okazują się też wartościowe dla innych dyscyplin społecznych. Koncepcja ta jest ukierunkowana na rozstrzygnięcia. We współczesnym państwie rozstrzygają nie tylko sędziowie w sądach, ale także urzędnicy i inni decydenci. Omawiany przez Perelmana proces rzetelnej argumentacji zasługuje także na zainteresowanie decydentów i innych uczestników sporów, którzy nie są prawnikami. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Wymóg bezstronności i sprawiedliwości proceduralnej powinny cechować wszystkich uczestników sporów. Dlatego teoria argumentacji Chaima Perelmana wciąż zasługuje na uwagę.

Keywords

PL

teoria argumentacji; nowa retoryka; rozstrzyganie sporów; audytorium

EN

theory of argumentation; new rhetoric; settlement of disputes; auditorium

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Horyzonty Polityki
• Year: 2021
• Volume: 12
• Issue: 41
• Pages: 195-210

Dates

published

2021

Contributors

author

Wojciech Arndt

• Akademia Ignatianum w Krakowie, Wydział Pedagogiczny, Instytut Nauko o Polityce i Administracji

• https://orcid.org/0000000258045215

References

• Alexy, R. (1983), Theorie der juristischen Argumentation. Die Theorie des rationalen Diskurses als Theorie der juristischen Bergründung, Suhrkamp Verlag, Frankfurt/M.
• Arystoteles (2001), Retoryka, przeł. H. Podbielski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Arystoteles (1990), Topiki, przeł. K. Leśniak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Habermas, J. (2005), Faktyczność i obowiązywanie. Teoria dyskursu wobec zagadnień prawa i demokratycznego państwa prawnego, przeł. A. Romaniuk, R. Marszałek, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.
• Morawski, L. (1988), Argumentacje, racjonalność prawa i postępowanie dowodowe, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń.
• Olbrechts-Tyteca, L., Perelman, Ch. (2008), Traité de l’argumentation. La nouvelle rhétorique, Éd. de l'Université de Bruxelles, Bruxelles.
• Perelman, Ch. (2002), Imperium retoryki. Retoryka i argumentacja, przeł. M. Chomicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Perelman, Ch. (1980), Justice, Law and Argumentation. Essays on Moral and Legal Reasoning, D. Reidel Publishing Company, Dodrecht-Boston-London.
• Perelman, Ch. (1984), Logika prawnicza. Nowa retoryka, przeł. T. Pajor, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Perelman, Ch. (1985), Rozumowanie prawnicze, przeł. T. Gizbert-Studnicki, [w:] T. Gizbert-Studnicki, K. Płeszka, R. Sarkowicz, J. Stelmach, Współczesna teoria i filozofia prawa na Zachodzie Europy, Uniwersytet Jagielloński, Kraków, s. 161-171.
• Perelman, Ch. (1979), The New Rhetoric and The Humanities. Essays on Rhetoric and Its Applications, D. Reidel Publishing Company, Dodrecht-Boston-London.
• Staniszkis, J. (2004), Władza globalizacji, Wydawnictwo naukowe SCHOLAR, Warszawa.
• Stelmach, J., Brożek, B. (2004), Metody prawnicze. Logika – Analiza – Argumentacja – Hermeneutyka, Zakamycze, Kraków.
• Stelmach, J., Sarkowicz, R. (1998), Filozofia prawa XIX i XX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Wróblewski, J. (1984), Logika prawnicza a teoria argumentacji Ch. Perelmana – przedmowa do: Logika prawnicza. Nowa retoryka, przeł. T. Pajor, Państwowe Wydawnictwo Naukowe Warszawa, s. 7-27.

Identifiers

DOI

10.35765/hp.2195

Biblioteka Nauki

2231779