Spór o granice wykładni definicji legalnych: dyrektywy wykładni oparte na tezie słabszego formalizmu interpretacyjnego

• Authors: Maurycy Zajęcki

Title variants

EN

Dispute about limitations in interpreting legal definitions: directives of interpreting based on weaker formalism

Abstracts

EN

RESEARCH OBJECTIVE: In the paper the author employs the idea of analyzing the content of legal definitions (i.e. reconstructing the architecture of their connotations) to propose emendations in directives of legal interpretation in M. Zieliński’s derivational theory of legal interpretation. THE RESEARCH PROBLEM AND SCIENTIFIC METHODS: Polish ius interpretandi does not give unanimous answer to the question about limits in interpreting legal definitions. There are two competing approaches: formalism and holism. In the text the author employs tools of analytical theory of law to formulate weaker thesis of formalism in interpreting legal definitions. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The argumentation begins with quotes from Polish Principles of legislative technique (Zasady techniki prawodawczej) about legal definitions. On this basis several proposals of emendations in directives of legal interpretation in derivational theory are proposed. These emendations show problems which an interpreter must face in practice. These problems were grouped on the basis of researches done by M. Zeifert on the grammar of Polish legal text. RESEARCH RESULTS: After establishing weaker thesis of formalism in interpreting legal definitions, several emendations in directives of legal interpretation were proposed. These emendations are in conformity with fundamental assumptions of M. Zieliński’s derivational theory, and they also encompass practical problems which are met by interpreters. Modified directives show precisely the limits in interpreting legal definitions, yet they are also flexible. CONCLUSIONS, INNOVATIONS AND RECOMMENDATIONS: Analyses in the paper showed that derivational theory strongly emphasizes difference between connotation-based definitions and denotation-based definitions. Practice of rendering legal definitions is – in this respect – too shaky, and such differentiation is of limited practical value. Therefore it is important to postulate emendations in Polish Principles of legislative technique and promotion of knowledge about logic and grammar of legal definitions among legislators.

PL

CEL NAUKOWY: W tekście autor wykorzystuje ideę analizowania treści definicji legalnych (rekonstruowania ich architektoniki konotacji) do zaproponowania korekt w dyrektywach wykładni definicji legalnych koncepcji derywacyjnej M. Zielińskiego. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Polskie ius interpretandi nie daje jednej odpowiedzi na pytanie o granice wykładni definicji legalnych. Ścierają się stanowiska formalizmu i holizmu interpretacyjnego. W tekście autor stosuje metody analitycznej teorii prawa do sformułowania tezy umiarkowanego formalizmu w interpretacji definicji legalnych. PROCES WYWODU: Analiza rozpoczyna się od przywołania dyrektyw redagowania definicji legalnych w polskich Zasadach techniki prawodawczej. Na tej bazie proponowane są korekty do dyrektyw wykładni definicji legalnych w koncepcji derywacyjnej. Korekty te ujawniają wielość praktycznych problemów, z jakimi może zetknąć się interpretator. Problemy te zostały pogrupowane na podstawie badań M. Zeiferta nad gramatyką polskiego tekstu prawnego. Ilustracją wywodu jest analiza orzecznictwa dotyczącego definicji „osoby najbliższej” w kodeksie karnym (art. 115 § 11). WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Przy założeniu tezy umiarkowanego formalizmu w interpretacji definicji legalnych udało się skorygować dyrektywy wykładni w koncepcji derywacyjnej. Korekty te respektują wszystkie główne założenia tej koncepcji, a jednocześnie uwzględniają praktyczne problemy, z jakimi stykają się interpretatorzy. Zmodyfikowane dyrektywy wyznaczają precyzyjnie a zarazem elastycznie granicę dla wykładni definicji legalnych. Zaproponowane modyfikacje dyrektyw uwzględniają zarówno spojrzenie legislatora, jak i interpretatora na funkcje definicji legalnych. Użycie definicji legalnej umożliwia precyzyjne i adekwatne oddanie w tekście prawnym zamysłu prawodawcy. W przypadku popełniania błędów redakcyjnych pojawia się jednak ryzyko istotnego wypaczenia sensu regulacji. Użycie definicji legalnej wzmacnia szansę na jednolitość wykładni, wiąże się jednak z ryzykiem uniemożliwienia interpretatorowi naprawienia wadliwego językowo tekstu prawnego. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Analizy w tekście pokazały, że koncepcja derywacyjna przywiązuje dużą wagę do rozróżniania definicji treściowych i zakresowych. Praktyka redagowania definicji legalnych jest jednak zbyt chwiejna, by to rozróżnienie było przydatne. Dlatego warto postulować doprecyzowanie Zasad techniki prawodawczej i pogłębianie u legislatorów wiedzy logiczno-gramatycznej o definicjach legalnych.

Keywords

PL

definicje legalne; wykładnia prawa; formalizm interpretacyjny; holizm interpretacyjny

EN

theory of law; legal definitions; interpretation of law; interpretative formalism; interpretative holism

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Horyzonty Polityki
• Year: 2022
• Volume: 13
• Issue: 43
• Pages: 73-94

Dates

published

2022

Contributors

author

Maurycy Zajęcki

• Uniwersytet SWPS

• https://orcid.org/000000019086642X

References

• Bielska-Brodziak, A. (2008a). Pułapka jednoznaczności. Z. Tobor, & C. Bartysz (Red.), Studia z wykładni prawa (s. 1–29). Bydgoszcz: Wydawnictwo Branta
• Bielska-Brodziak, A. (2008b). Kłopoty z definicjami legalnymi. O. Bogucki,& S. Czepita (Red), System prawy a porządek prawny (s. 159–174). Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Choduń, A. (2018). Aspekty językowe derywacyjnej koncepcji wykładni prawa. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szcze-cińskiego.
• Paśniczek J. (2014). Predykacja. Elementy ontologii formalnej przedmiotów, własności i sytuacji. Kraków: Copernicus Center Press.
• Wróblewski, B., & Zajęcki, M. (2017). O normatywności, redundantności i zbędności przepisów prawnych. Przegląd Sejmowy, 4(142), 125–141.
• Wróblewski, B., & Zajęcki, M. (2021a). O normatywności, redundantności i zbędności przepisów prawnych, Część druga: typolo-gia przepisów. Przegląd Sejmowy, 2 (163), 181–221.
• Wróblewski, B., & Zajęcki, M. (2021b). Redundant and Useless Frag-ments of Legal Text. Basic Definitions and Preliminary Typology of Cases. Teka Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie, 14 (1), 529–544.
• Zajęcki, M. (2017). Aksjologiczna interpretacja prawa (studium z metodologii i teorii prawa). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
• Zajęcki, M. (2021). Spór o granice wykładni definicji legalnych: podejścia formalistyczne i holistyczne, Horyzonty Polityki, 12 (41), 65–87.
• Zeifert, M. (2019). Gramatyka przepisu jako przesłanka decyzji interpretacyjnej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Zieliński, M. (2017). Wykładnia prawa. Zasady – reguły – wskazówki (wyd. 7 uzupełnione). Warszawa: Wolters Kluwer Polska.

Identifiers

DOI

10.35765/hp.2242

Biblioteka Nauki

2231732