Cierpienie duchowe dziecka w wyniku śmierci rodzica

• Authors: Jadwiga Daszykowska-Tobiasz

Title variants

EN

Spiritual Suffering of a Child Resulting from a Parent’s Death

Abstracts

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The purpose of the considerations is to get to know and understand the child’s spiritual suffering as a result of the parent’s death. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: In the context of a specific purpose, the research problem is formulated in the question: What is the picture of a child’s spiritual suffering as a result of the death of a parent? The answers to the research question were sought in the light of the theory outline and the results of the narrative analysis. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The issue of spiritual suffering of a child resulting from the death of a parent has not been fully recognized in pedagogy, hence, the need to make it a subject of research appears. The research is conducted with the use of narration as a method enabling to get to know the unique human biographies Reaching the empirically elusive spiritual world of a child is an important condition that provides him/her with support in a situation of experienc‑ing the spiritual pain. RESEARCH RESULTS: Achild suffering spiritually as a result of the death of a parent feels doubt, emptiness and meaninglessness, and does not always receive sufficient support. Avoidance con‑ versations with children about dying, death, the role of God, eternal life by adults, contributes to in‑ creasing their suffering. Bringing up children to face death gives them the opportunity to understand this phenomenon, and it is a nucleus of spiritual development and preparation for life. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, RECOMMENDATIONS: The scientific argument carried out justifies the need to overcome the taboo of death in pedagogy, implement the content of thanatology and eschatology in the curricula of education on all its levels, also to include upbringing to death into the stream of general education.

PL

CEL NAUKOWY: Celem podjętych rozważań jest poznanie i zrozumienie cierpienia duchowego dziecka w wyniku śmierci rodzica. PROBLEM I METODY BADAWCZE: W kontekście określonego celu problem badawczy zawarto w pytaniu: Jaki jest obraz cierpienia duchowego dziecka w wyniku śmierci rodzica? Odpowiedzi na postawione pytanie badawcze poszukiwano w świetle zarysu teorii i wyników analizy narracji. PROCES WYWODU: Problem cierpienia duchowego dziecka będącego następstwem śmierci rodzica nie jest w pełni poznany w pedagogice, stąd występuje potrzeba czynienia go przedmiotem badań. Narracja jest jedną z metod poznawania niepowtarzalnych biografii ludzkich. Dotarcie do nieuchwytnego empirycznie świata dziecięcej duchowości jest istotnym warunkiem jego wsparcia w sytuacji doświadczania bólu duchowego. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Dziecko cierpiące duchowo w wyniku śmierci rodzica odczuwa zwątpienie, pustkę i poczucie braku sensu, przy tym nie zawsze otrzymuje wystarczające wsparcie. Unika‑ nie przez dorosłych rozmów z dziećmi o umieraniu, śmierci, roli Boga, życiu wiecznym przyczynia się do potęgowania ich cierpienia. Wychowanie dzieci do śmierci daje im możliwość zrozumienia jej fenomenu, stanowi zaczyn duchowego rozwoju i przygotowania do życia. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Przeprowadzony wywód uzasadnia potrzebę przełamywania tabu śmierci w pedagogice, wdrożenia treści tanatologicznych i eschatologicznych do programów kształcenia na wszystkich poziomach edukacji, a także włączenia wychowania do śmierci w nurt wychowania ogólnego.

Keywords

PL

dziecko; cierpienie duchowe; śmierć; strata; rodzic

EN

child; spiritual suffering; death; loss; parent

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Horyzonty Wychowania
• Year: 2022
• Volume: 21
• Issue: 58
• Pages: 57-67

Dates

published

2022

Contributors

author

Jadwiga Daszykowska-Tobiasz

• Uniwersytet Rzeszowski

• https://orcid.org/0000000161821855

References

• Ablewicz, K. (1998). Hermeneutyka i fenomenologia w badaniach pedagogicznych. W: S. Palka (red.), Orientacje w metodologii badań pedagogicznych (s. 25-41). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Augustyn, J. (2000). Świat naszych uczuć. Mały przewodnik w poznawaniu i kształtowaniu ludzkich uczuć. Wydawnictwo M.
• Binnebesel, J. i Godawa, G. (2017). Luminarze tanatopedagogiki. W:A. Walulik CSFN i J. Mółka SJ (red.), Septuaginta pedagogiczno-katechetyczna. Księga jubileuszowa dedykowana Księdzu Profesorowi dr. hab. Zbigniewowi Markowi SJ w siedemdziesiątą rocznicę urodzin (s. 463-492). Akademia Ignatianum w Krakowie.
• Bołoz, W. (2004). Cierpienie duchowe w chorobie terminalnej. Polska Medycyna Paliatywna, 3(1), 57-65.
• Borucka-Iwańska, A. i Dołęga, Z. (2018). Dziecko w żałobie – przegląd wybranych podejść teoretycznych. Psychologia Rozwojowa, 23(1), 9-23.
• Chase, S.E. (2010). Wywiad narracyjny. Wielość perspektyw, podejść, głosów. W: N.K Denzin i Y.S. Lincoln (red.), Metody badań jakościowych. T. 2 (F. Schmidt, tłum., s. 15-57). Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Chudy, W. (2007). Odchodzenie z nadzieją. U podstaw pedagogiki umierania. Ethos, 3-4, 21-42.
• Gerc, K. (2007). Ból i cierpienie dziecka wyzwaniem dla terapeuty. W: G. Makiełło-Jarża i Z. Gajda (red.), Ból i cierpienie (s. 26-41). Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne – Oficyna Wydawnicza AFM.
• Gnitecki, J. (2006). Wstęp do ogólnej metodologii badań w naukach pedagogicznych. T. 1: Status metodologiczny nauk pedagogicznych. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
• Goldman, L. (2009). Great answers to difficult questions about death what children need to know. Jessica Kingsley Publishers.
• Harwas-Napierała, B. (2006). Komunikacja w rodzinie ujmowanej jako system w relacji rodzice–dzieci. Roczniki Socjologii Rodziny, 17, 221-233.
• Jaspers, K. (1993). Autobiografia filozoficzna (S. Tyrowicz, tłum.). Wydawnictwo Comer.
• Kamińska, A. (2018). Elementy tradycyjnej duchowości w rozwoju duchowym realizowanym w tradycyjnej szkole powszechnej. Pedagogika, 27(1), 139-152.
• Kaźmierska, K. (1997). Wywiad narracyjny – technika i pojęcia analityczne. W: M. Czyżewski, A. Piotrowski i A. Rokuszewska-Pawełek (red.), Biografia a tożsamość narodowa (s. 35-44). Katedra Socjologii Kultury. Uniwersytet Łódzki.
• Keirse, M. (2005a). Piętno smutku. Słowa otuchy dla tych, którzy cierpią (O. De Smet-Rutecka, tłum.). Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne „Polwen”.
• Keirse, M. (2005b). Smutek dziecka. Jak pomóc dziecku przeżyć stratę i żałobę? (B. Frankowicz, tłum.). Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne „Polwen”.
• Konecki, K.T. (2000). Studia z metodologii badan jakościowych. Teoria ugruntowana. Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kos, E. i Urbaniak-Zając, D. (2013). Badania jakościowe w pedagogice. Wywiad narracyjny i obiektywna hermeneutyka. Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Krawczyk-Bocian, A. (2019). Narracja w pedagogice. Teoria. Metodologia. Praktyka badawcza. Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
• Kübler-Ross, E. (2007). Dzieci i śmierć. Jak dzieci i ich rodzice radzą sobie ze śmiercią (M. Gajdzińska, tłum.). Media Rodzina.
• Kuleta, M. i Wasilewska, M. (2007). Rodzina w żałobie – wpływ doświadczenia utraty na funkcjonowanie rodziny jako systemu. Państwo i Społeczeństwo, 3, 73-85.
• Kvale, S. (2011). Prowadzenie wywiadów (A. Dziuban, tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Lalak, D. (2010). Życie jako biografia. Podejście biograficzne w perspektywie pedagogicznej. Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Leist, M. (2009). Dzieci poznają tajemnicę śmierci (A. Kucharska, tłum.). Wydawnictwo Święty Wojciech.
• Opozda, D. (2017). Rodzina w sytuacji straty bliskiej osoby jako przedmiot badań w pedagogice. W: D. Opozda i M. Parzyszek (red.), Rodzina w sytuacji straty bliskiej osoby („Pedagogika Rodziny w Teorii i Praktyce”, t. 3, s. 129-139). Katedra Pedagogiki Rodziny Instytutu Pedagogiki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.
• Plopa, M. (2005). Więzi w małżeństwie i rodzinie. Metody badań. Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Pospiszyl, K. (2007). Ojciec a wychowanie dziecka. Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Romanowska-Łakomy, H. (2000). Życie i śmierć jako ekstremalna radość i ekstremalne cierpienie. W: H. Romanowska-Łakomy (red.), Radość i cierpienie. Fenomenologia rozwoju człowieka(s. 17-25). Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
• Ruszel, M.E. (2012). Cierpienie duchowe dziecka. Psychologiczne aspekty. Studia Gdańskie, 31, 315-324.
• Rutter, M. (1971). Parent-child separation: Psychological effects on the children. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 12, 233-260.
• Sanders, C.M. (1996). Powrót nadziei: jak radzić sobie z cierpieniem i pustką po stracie bliskiej osoby (E. Knoll, tłum.). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Sęk, H. i Cieślak, R. (2004). Wsparcie społeczne – sposoby definiowania, rodzaje i źródła wsparcia, wybrane koncepcje teoretyczne. W: H. Sęk i R. Cieślak (red.), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie (s. 11-28). Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Sielicka, E. (2015). Edukacja tanatologiczna – współczesne wyzwanie. Pedagogika Społeczna, 2, 155-165.
• Wierzchowska, S. i Szewczyk, W. (2000). Dziecko wobec śmierci osób najbliższych: próba analizy przeżyć po śmierci ojca. Studia nad Rodziną, 4(2), 143-170.
• Zdankiewicz-Ścigała, E., Herda E. i Odachowska, E. (2018). Dziecko wobec śmierci. Jak dzieci opisują doświadczanie utraty bliskiej osoby? Psychologia Wychowawcza, 13, 25-38.

Identifiers

DOI

10.35765/hw.2022.2158.07

Biblioteka Nauki

40496387