Model wielowymiarowej profilaktyki pozytywnej jako przykład narzędzia projektowania wsparcia rozwoju duchowości dzieci i młodzieży

• Authors: Katarzyna Jarosz

Title variants

EN

A Model of Multidimensional Positive Prevention as an Example of Measures to Support the Spiritual Development of Children and Adolescents

Abstracts

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The aim of this paper is to present a model of multidimensional posi‑tive prevention as an example of measures that can support the spiritual development of children and adolescents.RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The research problem focuses on finding an answer to the question whether and how the model of multidimensional positive prevention can support the spiritual development of children and adolescents, and what practical implications can be drawn from the theoretical and empirical assumptions of the model. The author uses the analytical-syn‑thetic method, based on the selected literature on the subject.THE PROCESS OF ARGUMENTATION: On the basis of the literature on the subject, the author analyzes the noetic and spiritual dimension of existence showing its significance for constructing effective preventive activity. Theoretical and empirical assumptions of the model of multidimensional positive prevention are also presented.RESEARCH RESULTS: The conducted analyzes indicates that the model of multidimensional positive prevention assumes designing the preventive activities supporting the development of pro‑tective factors in all dimensions of existence. At the same time, it focuses on its noetic and spiritual dimension, what is particularly important in the case of children and adolescents from dysfunctional and pathological families.CONCLUSIONS, INNOVATIONS AND RECOMMENDATIONS: The model of multidimensional positive prevention is a comprehensive construct that comprises theoretical and empirical assump‑tions, on the basis of which prevention programmes can be designed to support the spiritual devel‑opment of children and adolescents. The designation of the model in pedagogical practice is the prevention programme “Support for the Multidimensional Development of Youth,”The empirical assumptions of the model enable to designe programmes in the area of universal and selective prevention. The students of educational institutions, special education centres and juvenile care facilities can be the potential recipients of these programmes.

PL

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest przedstawienie modelu wielowymiarowej profilaktyki pozytywnej jako przykładu wsparcia rozwoju duchowego dzieci i młodzieży. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problem badawczy dotyczy odpowiedzi na pytanie: czy i w jaki sposób model wielowymiarowej profilaktyki pozytywnej może służyć wsparciu rozwoju duchowego dzieci i młodzieży oraz jakie praktyczne implikacje wynikają z założeń teoretyczno-empirycznych modelu. W artykule zastosowano metodę analityczno-syntetyczną literatury przedmiotu. PROCES WYWODU: Na podstawie opracowań literatury przedmiotu dokonano analizy noetyczno -duchowego wymiaru egzystencji oraz ukazano jego znaczenie dla konstruowania skutecznej działalności profilaktycznej. Przedstawiono założenia teoretyczne oraz empiryczne modelu wielowymiarowej profilaktyki pozytywnej. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Z przeprowadzonych analiz wynika, że model wielowymiarowej profilaktyki pozytywnej zakłada projektowanie działalności profilaktycznej, polegającej na wspieraniu rozwoju czynników chroniących, występujących we wszystkich wymiarach egzystencji. Koncentruje się przy tym na dotarciu do motywacji jej noetyczno-duchowego wymiaru, a mianowicie poczucia sensu życia i systemu wartości, co jest szczególnie istotne w przypadku dzieci i młodzieży z rodzin dysfunkcyjnych oraz patologicznych. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Model wielowymiarowej profilaktyki pozytywnej to całościowy konstrukt obejmujący założenia teoretyczne oraz empiryczne, na podstawie których możemy konstruować programy profilaktyczne wspierające rozwój duchowy dzieci i młodzieży. Desygnatem modelu w praktyce pedagogicznej jest program profilaktyczny „Wsparcie wielowymiarowego rozwoju młodzieży”, który jest gotowym i kompleksowym narzędziem do pracy z młodzieżą. Empiryczne założenia modelu umożliwiają konstruowanie programów profilaktycznych z zakresu profilaktyki uniwersalnej i selektywnej, których potencjalnymi odbiorcami mogą być uczniowie instytucji oświatowo-wychowawczych, wychowankowie placówek opiekuńczo-wychowawczych oraz podmiotów resocjalizacyjnych.

Keywords

PL

model wielowymiarowej profilaktyki pozytywnej; wymiar noetyczno-duchowy egzystencji; program profilaktyczny „Wsparcie wielowymiarowego rozwoju młodzieży”; dzieci; młodzież

EN

model of multidimensional, positive prevention noetic and spiritual dimension of existence; the concept of a multidimensional human being; prophylactic program “Support of the Manysided Development of Youth”; children; youth

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Horyzonty Wychowania
• Year: 2022
• Volume: 21
• Issue: 58
• Pages: 79-89

Dates

published

2022

Contributors

author

Katarzyna Jarosz

• Uniwersytet Opolski

• https://orcid.org/0000000208789013

References

• Delors, J. (red.), (1998). Edukacja – jest w niej ukryty skarb. Raport dla UNESCO Międzynarodowej Komisji do spraw Edukacji dla XXI wieku (W. Rabczuk, tłum.). Stowarzyszenie Oświatowców Polskich, Wydawnictwo UNESCO.
• Frankl, V.E. (1978). Homo patiens (R. Czernecki i J. Morawski, tłum.). Instytut Wydawniczy Pax.
• Frankl, V.E. (2009). Człowiek w poszukiwaniu sensu (A. Wolnicka, tłum.). Wydawnictwo Czarna Owca.
• Frankl, V.E. (2010). Wola sensu. Założenie i zastosowanie logoterapii (A. Wolnicka, tłum.). Wydawnictwo Czarna Owca.
• Frankl, V.E. (2012). Bóg ukryty. W poszukiwaniu ostatecznego sensu (A. Wolnicka, tłum.). Wydawnictwo Czarna Owca.
• Gaś, Z.B. (2004). Szkolny program profilaktyki: istota, konstruowanie, ewaluacja. Poradnik metodyczny. Pracownia Wydawnicza Fundacji „Masz Szansę”.
• Hejnicka-Bezwińska, T. (2008). Pedagogika ogólna. Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Jarosz, K. (2019a). Model wielowymiarowej profilaktyki pozytywnej w teorii i praktyce pedagogicznej. W: Z.B. Gaś (red.), Profilaktyka zachowań ryzykownych w teorii i praktyce (s. 53-71). Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie.
• Jarosz, K. (2019b). Profilaktyka pozytywna w teorii i praktyce pedagogicznej. Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
• Kamińska, A. (2018). Założenia logoteorii Viktora Emila Frankla a wychowanie człowieka. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas. Pedagogika, 18, 23-35.
• Kwieciński, Z. (1996). Edukacja do globalnego przetrwania i rozwoju. W: K. Pacławska (red.), Tradycja i wyzwania. Księga pamiątkowa na 70-lecie założenia Studium Pedagogicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego 1921-1996 (s. 89-99). Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.
• Ostaszewski, K. (2014). Zachowania ryzykowne młodzieży w perspektywie mechanizmów resilience. Instytut Psychiatrii i Neurologii.
• Ostaszewski, K. (2016). Pozytywna profilaktyka po 10 latach. Świat Problemów, 1(276), 5-10.
• Popielski, K. (1989). Koncepcja logoteorii V.E. Frankla i jej znaczenie w poradnictwie psychologiczno-pastoralnym. W: Z. Chlewiński (red.), Wybrane zagadnienia z psychologii pastoralnej(s. 69-101). Redakcja Wydawnictw KUL.
• Popielski, K. (1994). Noetyczny wymiar osobowości. Psychologiczna analiza poczucia sensu życia. Redakcja Wydawnictw KUL.
• Popielski, K. (2008). Poczucie sensu życia jako doświadczanie egzystencjalnie znaczące i potrzeba rozwojowa. W: M. Dudzikowa i M. Czerepaniak-Walczak (red.), Wychowanie. Pojęcia – procesy – konteksty (s. 19-51). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Ruczaj, A. (2020). Logoterapia w kontekście suicydologii: wykorzystanie logoteorii w wyjaśnianiu i prewencji samobójstw, cz. 1. Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio, 44(4), 322-333. https://doi.org/10.34766/fetr.v44i4.420
• Szulc, A. (2013). W poszukiwaniu utraconego sensu. Człowiek współczesny jako HOMO PATIENS. Seminare. Poszukiwania Naukowe, 34, 97-111.

Identifiers

DOI

10.35765/hw.2022.2158.09

Biblioteka Nauki

40496174