Odpowiedzialność karna nieletnich we Francji i w Polsce. Uwagi prawne i pedagogiczne

• Authors: Paulina Perska-Gradowska

Title variants

EN

Criminal Liability of Juveniles in France and Poland. Legal and Pedagogical Remarks

Abstracts

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The main aim of the article is to compare solutions regarding the crimi‑nal liability of minors in France and Poland, taking into account the factors influencing the assess‑ment of the juvenile’s situation and education in conditions of penalty.THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The research problem was formulated in the form of a question: how was the issue of criminal liability of juveniles regulated in French and Polish legislation. The current legal provisions, views of the doctrine, the jurisprudence of courts in the field of juvenile criminal law were analyzed.THE PROCESS OF ARGUMENTATION: Both the basic notions for making analysis and prereq‑uisites conditioning the criminal liability of juveniles have been defined, as well, while considering their importance in the pedagogical dimension.RESEARCH RESULTS: The French model assumes the criminal liability of minors based on the criterion of discernment without specifying the lower age limit of criminal liability. The Polish model provides for the criminal liability of minors in exceptional situations. In both countries, the prior prin‑ciple is to take activities aimed at bringing up minors.CONCLUSION, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATION: Both compared systems assume the education of juveniles, but they differentiate the legal situation of a juvenile. The adoption of a specific concept of dealing with juveniles affects the measures used, the institutional conditions of pedagogical work. The overall assessment of the minor and his/her situation should play an im‑portant role.

PL

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest porównanie rozwiązań dotyczących odpowiedzialności karnej nieletnich we Francji i w Polsce, uwzględniając czynniki wpływające na ocenę sytuacji nieletniego oraz wychowanie w ramach kary. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problem badawczy został sformułowany w postaci pytania: w jaki sposób we francuskim i polskim ustawodawstwie została uregulowana odpowiedzialność karna nieletnich. Analizie zostały poddane aktualne przepisy prawne, poglądy doktryny, orzecznictwo sądów z zakresu prawa karnego nieletnich.  PROCES WYWODU: Zdefiniowano podstawowe dla podjęcia analizy pojęcia oraz określono przesłanki warunkujące odpowiedzialność karną nieletnich, uwzględniając ich znaczenie w wymiarze pedagogicznym. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Francuski model przyjmuje odpowiedzialność karną nieletnich opartą na kryterium rozeznania bez określenia dolnej granicy wiekowej odpowiedzialności karnej. Model polski przewiduje odpowiedzialność karną nieletnich w wyjątkowych sytuacjach. W obu państwach nadrzędną zasadą jest podejmowanie działań w celu wychowania nieletnich. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Oba porównywane systemy przewidują wychowywanie nieletnich, ale różnicują sytuację prawną osoby nieletniej. Przyjęcie określonej koncepcji postępowania z nieletnimi wpływa na stosowane środki, uwarunkowania instytucjonalne pracy wychowawczej. Ważną rolę powinna odgrywać całościowa ocena nieletniego i jego sytuacji.

Keywords

PL

nieletni; odpowiedzialność karna; przestępczość nieletnich; wychowanie nieletnich; prawo karne

EN

Juveniles; criminal liability; juvenile delinquency; juvenile education; criminal law

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Horyzonty Wychowania
• Year: 2022
• Volume: 21
• Issue: 58
• Pages: 127-137

Dates

published

2022

Contributors

author

Paulina Perska-Gradowska

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000000170602910

References

• Cour de cassation (1956). Chambre criminelle du 13 décembre 1956, n° 55-05.772, Bull. crim. n° 840.
• Courtin, C. (2004). France. La responsabilité pénale des mineurs dans l’ordre interne et international. Revue internationale de droit pénal, 75(1), 337-353.
• Dekeuwer-Défossez, F. (2012). L’instrumentalisation du discernement de l’enfant. Recherches familiales, 9(1), 163-171.
• Dębski, R. (red.). (2017). Nauka o przestępstwie. Zasady odpowiedzialności. Wydawnictwo C.H. Beck.
• Górecki, P. (2001). Uwagi o nowelizacji ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich na tle doświadczeń praktyki. W: T. Bojarski i E. Skrętowicz (red.), Teoretyczne i praktyczne problemy stosowania ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich (s. 43-50). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Grześkowiak, A. (1985). Prawna odpowiedzialność rodziców za zaniedbania wychowawcze (zagadnienia wybrane). Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 1, 111-128.
• Grześkowiak, A. i Wiak, K. (red.). (2018). Kodeks karny. Komentarz (wyd. 5). Wydawnictwo C.H. Beck.
• Hołyst, B. (2016). Kryminologia. Wolters Kluwer.
• Kobes, P. (2015). Orzekanie i wykonywanie kary pozbawienia wolności wobec nieletnich w Polsce. Difin.
• Kohlberg, L. (1976). Psychoanalytic and Cognitive-Developmental Approaches to Moral Education. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED133039.pdf
• Kołakowska-Przełomiec, H. (1978). Środowisko rodzinne w świetle badań kryminologicznych. W: J. Jasiński (red.), Zagadnienia nieprzystosowania społecznego i przestępczości w Polsce (s. 319-343). Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
• Konarska-Wrzosek, V. (red.). (2018), Kodeks karny. Komentarz. Wolters Kluwer.
• Królikowski, M. i Zawłocki, R. (red.). (2017). Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz. Art. 1–116(wyd. 4). Wydawnictwo C.H. Beck.
• Loi n° 74-631 du 5 juillet 1974 fixant à dix-huit ans l’âge de la majorité, JORF du 7 juillet 1974 (1974).
• Loi n° 92-683 du 22 juillet 1992, Code pénal, JORF n° 169 du 23 juillet 1992 (1992).
• Marek, A. (2007). Kodeks karny. Komentarz (wyd. 4). Wolters Kluwer Polska.
• Noszczyk-Bernasiewicz, M. (2010). Nieletni przestępcy w percepcji personelu i nadzoru resocjalizacyjnego oraz studentów resocjalizacji. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Ordonnance n° 45-174 du 2 février 1945 relative à l’enfance délinquante, Journal Officiel du 4 février 1945 (1945).
• Pédron, P. (2012). Guide de la protection judiciaire de la jeunesse. Gualino.
• Perska-Gradowska, P. (2019). Diagnoza w postępowaniu karnym wobec nieletnich przestępców we Francji. Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego 53, 199-209.
• Piaget, J. (2014). Judgement and Reasoning in the Child. Routledge.
• Stańdo-Kawecka, B. (1998). Odpowiedzialność karna nieletnich a nowy kodeks karny. Palestra, 42, 18-23.
• Stańdo-Kawecka, B. (2007). Prawo karne nieletnich. Od opieki do odpowiedzialności. Wolters Kluwer Business.
• Strelau, J. i Doliński, D. (red.). (2008). Psychologia. Podręcznik akademicki (t. 2). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Świecki, D. (2009). Wina w prawie karnym materialnym i procesowym. Prokuratura i Prawo, 11-12.
• Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 14 sierpnia 1975 r., VI KZP 16/75, LEX nr 22428 (1975).
• Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich, Dz.U. 1982 nr 35 poz. 228 (1982).
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny, Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553 (1997).
• Utrat-Milecki, J. (2010). Uwagi robocze środowiska kuratorów rodzinnych Okręgu Warszawskiego do projektu ustawy, kodeksu nieletnich, opracowane po nieformalnej dyskusji środowiskowej przez Prezesa Warszawskiego Oddziału Krajowego Stowarzyszenia Kuratorów Sądowych dra Jarosława Utrat-Mileckiego i złożone do dalszego wykorzystania na ręce Kuratora Okręgowego p. A. Korpanty. Za: M. Noszczyk-Bernasiewicz. (2010). Nieletni przestępcy percepcji personelu i nadzoru resocjalizacyjnego oraz studentów resocjalizacji (s. 71-72).Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Więcek-Durańska, A. (2013). Odpowiedzialność nieletnich za czyny z art. 10 § 2 k.k. przed sądem rodzinnym i sądem karnym – wybrane zagadnienia. Prawo w Działaniu. Sprawy Karne 16, 175-198.
• Wróbel, W. i Zoll, A. (2012). Polskie prawo karne. Część ogólna. Wydawnictwo Znak.
• Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 21 października 2015 r., II AKa 262/15. (2015). LEX nr 1927499.
• Youf, D. (2009). Eduquer au pénal. Les Cahiers Dynamiques 45, 16-22.
• Zakrzewski P. (2016). Stopniowanie winy w prawie karnym. Wolters Kluwer Polska

Identifiers

DOI

10.35765/hw.2022.2158.13

Biblioteka Nauki

40494646