Refleksje nad znaczeniem i miejscem narracji w szkole. Wybrane aspekty

• Authors: Anna Czyż , Monika Sobczak

Title variants

EN

Reflections on the Meaning and Place of the Narrative in School. Selected Aspects

Abstracts

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The aim of the article is to define the place and role of narration in the educational field and to present the key stages of building narrative competence. THE RESEARCH PROBLEMS AND METHODS: The research problem is to assess whether contemporary Polish schools could provide narrative space in education and care. Evaluation of the source literature was conducted. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: Several definitions of narration and narrative were provided. Educational benefits of a narrative mode of thinking were discussed, as well as the positive impact of students’ autonarrations on the process of providing psychological and pedagogical support. Narrative competence development was described. RESEARCH RESULTS: Narrative mode of thinking and autonarration are important resources that can help professionals in teaching and providing students with psychological and pedagogical support. It is essential to provide students with a “secure base” in order for them to develop narra- tive competence, which can be a challenge in schools that apply a transmissive model of pedagogy. CONCLUSIONS, INNOVATIONS AND RECOMMENDATIONS: Narratives take a special place in the educational system. They allow to gain the knowledge about the world, understand reality, but also obtain the knowledge about yourself. They are a communication medium: student – teacher – educator – psychologist. The educational space should take into account and strengthen the above functions, lay emphasis on shaping narrative competence, as well. Work on an educational ground has also to focus on the diagnosis and removal of barriers that inhibit narrative and self- narrative thinking, thus, thanks to it, move away from the student assessment in favor of dialogue

PL

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest określenie miejsca i roli narracji w przestrzeni edukacyjno- wychowawczej oraz przedstawienie kluczowych etapów budowania kompetencji narracyjnej. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problemem artykułu jest dokonanie oceny przestrzeni współczesnej polskiej szkoły pod kątem możliwości korzystania z narracji w pracy edukacyjnej i wychowawczej. Przeprowadzono analizę literatury przedmiotu. PROCES WYWODU: Przedstawiono różne sposoby rozumienia pojęcia narracji. Omówiono korzyści edukacyjne wynikające z wprowadzenia do procesu nauczania myślenia narracyjnego oraz z wykorzystania autonarracji uczniów podczas udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Opisano proces nabywania kompetencji narracyjnej przez uczniów. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Myślenie narracyjne oraz autonarracja stanowią niezwykle ważne zasoby, pomocne w prowadzeniu procesu kształcenia i w udzielaniu wsparcia psychologiczno-pedagogicznego. Korzystanie z podejścia narracyjnego wymaga jednakże stworzenia tzw. „bezpiecznej bazy”, to jest przestrzeni dla narracji, co jest wyzwaniem dla szkoły o transmisyjnym podejściu do kształcenia. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Narracje zajmują szczególne miejsce w systemie edukacyjnym. Pozwalają zdobywać wiedzę, rozumieć rzeczywistość, ale także siebie. Są medium w komunikacji uczeń – nauczyciel – pedagog – psycholog. Przestrzeń edukacyjna powinna uwzględniać i wzmacniać powyższe funkcje, jak również kłaść nacisk na kształtowanie kompe- tencji narracyjnej. Praca na gruncie edukacyjnym musi skupić się także na diagnozie i usuwaniu barier, które hamują myślenie narracyjne i autonarrację, dzięki czemu można odejść od oceny ucznia na rzecz dialogu.    

Keywords

PL

narracja; kompetencja narracyjna; edukacja; terapia; dialog

EN

narration; narrative competence; education; dialog; therapy

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Horyzonty Wychowania
• Year: 2022
• Volume: 21
• Issue: 59
• Pages: 99-108

Dates

published

2022

Contributors

author

Anna Czyż

• Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

• https://orcid.org/0000000261458061

author

Monika Sobczak

• VII Liceum Ogólnokształcące im. Zofii Nałkowskiej w Krakowie

• https://orcid.org/0000000173576738

References

• Bruner, J.S. (1986). Actual minds, possible worlds. Harvard University Press.
• Chrząstowski, S. (2021). Narracyjna terapia więzi. Przewodnik psychoterapeuty par. Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Creswell, J. (2013). Projektowanie badań naukowych. Metody jakościowe, ilościowe i mieszane (J. Gilewicz, tłum.). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Górska, L. (2008). Podmiot i podmiotowość w wychowaniu. Studium w perspektywie poznawczej pedagogiki integralnej. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Grzegorek, A. (2003). Narracja jako forma strukturyzująca doświadczenie. W: K. Krzyżewski (red.), Doświadczenie indywidualne (s. 209-225). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Jesionowska, A. (2015). Narracja w edukacji. Mazowiecki Kwartalnik Edukacyjny Meritum, 2(37), 23-27.
• Jonda, B. i Sacksmann, R. (2016). Koherencja badań biograficznych i analiz biegu życia. Tradycje. Perspektywy. Metody. W: M. Piorunek (red.), Badania biograficzne i narracyjne w perspektywie interdyscyplinarnej. Aplikacje – egzemplifikacje – dylematy metodologiczne (s. 17-44). Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Józefik, B. (2008). Od cybernetycznej metafory rodziny do dialogu i narracji. W: B. Janusz, K. Gdowska i B. de Barbaro (red.), Narracja. Teoria i praktyka (s. 459-470). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Klus-Stańska, D. (2002). Narracje w szkole. W: J. Trzebiński (red.), Narracja jako sposób rozumienia świata (s. 189-220). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Klus-Stańska, D. i Nowicka, M. (2014). Sensy i bezsensy edukacji wczesnoszkolnej. Harmonia Universalis.
• Krawczyk-Bocian, A. (2019). Narracja w pedagogice. Teoria. Metodologia. Praktyka badawcza. Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
• Kulas, P. (2014). Narracja jako przedmiot badań oraz kategoria teoretyczna w naukach społecznych. Kultura i Społeczeństwo, 58(4), 111-130.
• Lyotard, J.F. (1997). Kondycja ponowoczesna. Raport o stanie wiedzy. (M. Kowalska i J. Migasiński, tlum.). Fundacja „Aletheia”.
• Morgan, A. (2011). Terapia narracyjna. Wprowadzenie (G. Baster, tłum.). Wydawnictwo Paradygmat Fundacja Altkom Akademia.
• Nowakowska, A. i Przewłocka, J. (2015). Szkoła oczami uczniów: relacje z nauczycielami i kolegami oraz przemoc szkolna. Instytut Badań Edukacyjnych.
• Stemplewska-Żakowicz, K. (1996). Osobiste doświadczenie a przekaz społeczny. O dwóch czynnikach rozwoju poznawczego. Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej.
• Teusz, G. (2016). Rzeczywistość budowana słowami. Narracja jako proces współtworzenia tożsamości rodziny polskiej na emigracji. W: M. Piorunek (red.), Badania biograficzne i narracyjne w perspektywie interdyscyplinarnej. Aplikacje – egzemplifikacje – dylematy metodologiczne (s. 157-178). Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Trzebiński, J. (2002). Narracyjne konstruowanie rzeczywistości. W: J. Trzebiński (red.), Narracja jako sposób rozumienia świata (s. 17-42). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Identifiers

DOI

10.35765/hw.2022.2159.11

Biblioteka Nauki

40498830