Pedagogika pastiszu – co spodobałoby się Ignacemu Loyoli w Nowych wierszach sławnych poetów Grzegorza Uzdańskiego?

• Authors: Marcin Telicki

Title variants

EN

The Pedagogy of Pastiche, or What Ignatius Loyola Would Have Liked in Grzegorz Uzdanski’s “Nowe wiersze sławnych poetów” [“Famous Poets’ New Verses”]

Abstracts

EN

  RESEARCH OBJECTIVE: The article “Pedagogy of Pastiche, or What Ignatius Loyola Would Like in «New Poems of Famous Poets» by Grzegorz Uzdanski” aims at reflecting on literary stylization which function is not parodistic but critical. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The author analyses contemporary pastiche, placed in the theoretical frame of metamodernism (contrasted with postmodern forms). The second research problem is the possibility of making an analogy between literary studies inquiries and the findings of Ignatian pedagogy. Therefore, the analyses and interpretations are carried out by the hermeneutic method of close-reading (in the interpretative parts) and by comparative methods. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The paper is divided into five parts. The introduction is followed by a theoretical part containing a description of cultural transformations in the contemporary world (including an attempt to diagnose the situation after postmodernism). Then the author interprets selected poems by Grzegorz Uzdański. They become a contribution to the considerations on the search for subjectivity, identity, understanding the past or ways of dealing with the crisis, which turn out to be surprisingly similar to the methods proposed in the school of Ignatius of Loyola (an attempt at such a parallel is made in the fourth part of the text). The text ends with conclusions and an outline of perspectives for further research. RESEARCH RESULTS: The author shows how contemporary poetry introduces representations of cultural transformations taking place under the influence of media (possible to be connected with metamodernism). He also finds points of commonality between the cognitive-educational goals of pastiche and the holistic orientation of Ignatian spirituality and pedagogy. CONCLUSIONS, INNOVATIONS AND RECOMMENDATIONS: The compilation – only partial due to the lack of a common religious-spiritual plane – shows the possibilities of a non-metaphysical reading of secular texts, which in the “structure of sensitivity” resemble spiritual search.

PL

CEL NAUKOWY: Artykuł Pedagogika pastiszu - co spodobałoby się Ignacemu Loyoli w „Nowych wierszach sławnych poetów” Grzegorza Uzdańskiego ma na celu podjęcie refleksji nad literacką stylizacją, której funkcja nie jest parodystyczna, lecz krytyczna. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Autor dokonuje analizy współczesnego pastiszu, umieszczonego w teoretycznej ramie metamodernizmu (przeciwstawianego formom postmodernistycznym). Drugim problemem badawczym jest możliwość przeprowadzenia analogii między dociekaniami literaturoznawczymi a ustaleniami pedagogiki ignacjańskiej. W związku z tym analizy i interpretacje prowadzone są hermeneutyczną metodą close-reading (w części interpretacyjnej) oraz metodami komparatystycznymi (w partiach teoretycznych). PROCES WYWODU: Praca została podzielona na pięć części. Po wprowadzeniu następuje część teoretyczna zawierająca opis przemian kulturowych we współczesnym świecie (w tym próbę diagnozy sytuacji po postmodernizmie). Następnie autor dokonuje interpretacji wybranych wierszy Grzegorza Uzdańskiego. Stają się one przyczynkiem do rozważań o poszukiwaniu podmiotowości, tożsamości, rozumienia przeszłości czy sposobów radzenia sobie z kryzysem, które okazują się zaskakująco podobne do metod proponowanych w szkole Ignacego z Loyoli (próba poprowadzenia takiej paraleli znajduje się w czwartej części tekstu). Całość zamykają konkluzje i zarysowanie perspektywy dalszych badań. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Autor pokazuje, w jaki sposób współczesna poezja wprowadza reprezentacje przemian kulturowych zachodzących pod wpływem mediów (na obecnym etapie możliwych do powiązania z metamodernizmem). Znajduje także punkty wspólne między poznawczo-wychowawczymi celami pastiszu a holistycznym nastawieniem duchowości i pedagogiki ignacjańskiej. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Zestawienie – wyłącznie częściowe z powodu braku wspólnej płaszczyzny religijno-duchowej – pokazuje możliwości niemetafizycznej lektury tekstów świeckich, które w „strukturze wrażliwości” przypominają poszukiwania duchowe.

Keywords

PL

pastisz; metamodernizm; pedagogika ignacjańska; Ignacy Loyola; Grzegorz Uzdański

EN

pastiche; metamodernism; Ignatian pedagogy; Ignatius Loyola; Grzegorz Uzdański

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Horyzonty Wychowania
• Year: 2022
• Volume: 21
• Issue: 57
• Pages: 51-61

Dates

published

2022

Contributors

author

Marcin Telicki

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000000245789661

References

• Barry, A.W. (2004). Nasz sposób postępowania (P. Adamczyk, A. Demkowicz i D. Piórkowski, tłum.). Wydawnictwo WAM.
• Booth, W.C. (2010). Dlaczego krytyka etyczna nie może być łatwa? (J. Czernik, tłum.). Wielogłos, 1-2, 137-151.
• Carroll, N. (2002). Sztuka a krytyka etyczna. Przegląd najnowszych kierunków badań (J. Zięba, tłum.). Teksty Drugie, 1-2, 81-115.
• Dybowska, E. (2010). Pedagog – lider w pedagogice ignacjańskiej. W: A. Królikowska (red.), Pedagogika ignacjańska. Historia, teoria, praktyka (s. 251-267). Wydawnictwo WAM.
• Dybowska, E. (2013). Wychowawca w pedagogice ignacjańskiej. Akademia Ignatianum, Wydawnictwo WAM.
• Graf, P. (2017). Energia tekstu. Przeciwko krytyce etycznej. Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze, 6, 115-126.
• Hellich, A. (2014). Jak rozpoznać pastisz (i odróżnić go od parodii)? Zagadnienia Rodzajów Literackich, 2, 25-38.
• Królikowska, A. (2010), Proces wychowania w pedagogice ignacjańskiej. Interpretacja w świetle wybranej literatury. W: A. Królikowska (red.), Pedagogika ignacjańska. Historia, teoria, praktyka(s. 185-204). Wydawnictwo WAM.
• Kubera, J. (2013). Metamodernistyczna oscylacja lub podmiot i tożsamość po postmodernizmie. Teksty Drugie, 1-2, 293-304.
• Loyola, I. (1968). Pisma wybrane. Komentarze (t. 1, M. Bednarz, S. Filipowicz i R. Skórka, red.). Wydawnictwo WAM.
• Loyola, I. (1991). Ćwiczenia duchowne (M. Bednarz i J. Sieg, tłum.). Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy.
• Lyotard, J. F. (2008). Kondycja ponowoczesna. Raport o stanie wiedzy (M. Kowalska i J. Migasiński, tłum.).Fundacja „Aletheia”.
• Markiewicz, H. (2006), Kariera pastiszu. W: W. Bolecki i R. Nycz (red.), Poetyka. Polityka. Retoryka (s. 196-209). Instytut Badań Literackich PAN.
• Markowski, M. P. (2000). Zwrot etyczny w badaniach literackich. Pamiętnik Literacki, 1, 239-244.
• Nycz, R. (1995), Parodia. W: A. Brodzka i in. (red.), Słownik literatury polskiej XX wieku (s. 776). Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Nycz, R. (2012). Poetyka doświadczenia. Instytut Badań Literackich PAN.
• Pokrzywniak, J.T. (2015). Ignacy Krasicki wśród pisarzy polskiego oświecenia. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
• Skrendo, A. (2003). Dwa typy krytyki etycznej i ich pogranicze. Teksty Drugie, 2-3, 372-381.
• Sławiński, J. (2004) Pastisz. W: M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska i J. Sławiński. Słownik terminów literackich (s. 377). Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Turner, L. (2011). Metamodernism/Manifesto. http://www.metamodernism.org
• Uzdański, G. (2021). Nowe wiersze sławnych poetów. Znak Literanova.
• Vermeulen, T. i Van den Akker, R. (2010). Notes on metamodernism. Journal of Aesthetics & Culture, 2(1), 5677. DOI: 10.3402/jac.v2i0.5677.
• Vermeulen, T. i Van den Akker, R. (2015, 3 czerwca). Misunderstandings and clarifications. Notes on Metamodernism. http://www.metamodernism.com/2015/06/03/misunderstandings-and-clarifications/
• Williams, M. (1998). Old wine in new skins. The ratio studiorum and modern Jesuit liberal arts education. https://eduignaciana.tripod.com/docum/oldwine.pdf

Identifiers

DOI

10.35765/hw.2022.57.07

Biblioteka Nauki

40494634