Sztucznej mądrości nie będzie

• Authors: Leszek Korporowicz

Title variants

EN

There Will Be No Artificial Wisdom

Abstracts

EN

The subject of the article is the axiological consequences of reducing contemporary culture through the influence of the growing cult of artificial intelligence. Its increasingly common applications lead to the societal belief of the rationality of the model of actions which ignore not only real presence, but also the need for autotelic values in the whole cultural reality of man, in both its real and virtual dimensions. The article characterizes these autotelic values and the results of their being absent from the goals and nature of activities using artificial intelligence and its variant – cyber-intelligence – under hybrid civilization, the combination of reality understood in the classic and virtual ways. In order to point out its significant violation of cultural cohesion and increasingly significant dysfunctions, the article addresses the relationship between artificial intelligence and human rights, for both individuals and communities. This issue, omitted in posthumanist approaches, is concerning due to the concealment of existential confusion and the threat posed to cultural rights and personal security by the aggressive annexation of the space and values of everyday life through advanced applications of the technological model of intelligence.

PL

Przedmiotem artykułu jest analiza konsekwencji aksjologicznych redukcji kultury współczesnej poddanej oddziaływaniu narastającego kultu sztucznej inteligencji. Jej coraz powszechniejsze aplikacje powodują przekonanie o społecznej racjonalności modelu działań pomijających rzeczywistą obecność, ale i potrzebę wartości autotelicznych w całokształcie rzeczywistości kulturowej człowieka zarówno w jej wymiarze realnym, jak i wirtualnym. Artykuł podejmuje próbę doprecyzowania specyfiki wartości autotelicznych oraz rezultat ich nieobecności w celach i naturze działań opartych na sztucznej inteligencji oraz jej odmianie w postaci cyberinteligencji w systemie cywilizacji hybrydowej, a więc w połączeniu rzeczywistości pojętej w sposób klasyczny i wirtualny. W celu wskazania istotnego naruszenia jej kulturowej spójności oraz coraz istotniejszych dysfunkcji podniesiony został problem relacji, w jakiej sztuczna inteligencja pozostaje w stosunku do praw człowieka zarówno w ich wymiarze indywidualnym, jak i wspólnotowym. To pomijane w ujęciach posthumanistycznych zagadnienie budzi coraz większy niepokój ze względu na ukrywanie egzystencjalnego zagubienia oraz zagrożenia, jakie w obszarze praw i bezpieczeństwa kulturowego współczesnego człowieka stawia agresywna aneksja przestrzeni i wartości życia codziennego przez zaawansowane zastosowania technicznego modelu inteligencji.

Keywords

PL

sztuczna inteligencja; cywilizacja informacyjna; wartości autoteliczne; redukcja aksjologiczna

EN

artificial intelligence; information civilization; autotelic values; axiological reduction

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Perspektywy Kultury
• Year: 2023
• Volume: 42
• Issue: 3
• Pages: 117-130

Dates

published

2023

Contributors

author

Leszek Korporowicz

• Uniwersytet Jagielloński

• https://orcid.org/0000000258905991

References

• Alexander, J.C. (2010). Znaczenia społeczne. Studia z socjologii kulturo-wej, przeł. S. Burdziej i J. Gądecki. Kraków: Zakład Wydawniczy „No-mos”.
• Archer, M.A. (2013). Człowieczeństwo. Problem sprawstwa, przeł. A. Dziuban. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
• Bargh, J.A. i McKenna, K.Y.A. (2004). The Internet and Social Life. Annual Review of Psychology.
• Bartnik, C. (2013). Personalizm. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Beck, U. (2004). Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, przeł. S. Cieśla. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Ehrlich, L. (1968). Pisma wybrane Pawła Włodkowica. Warszawa: PAX.
• Geraci, R.M. (2010). Apocalyptic AI: Visions of heaven in robotics, artificial intelligence, and virtual reality. New York: Oxford University Press.
• Hałas, E. (2001). Symbole w interakcji. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Heim, M. (1993). Metaphysics of Virtual Reality. New York: Oxford Uni-versity Press.
• Jaskuła, S. (2016). Information Culture in Intercultural Space. Moderation of Values. Politeja – Jagiellonian Cultural Studies, nr 44.
• Jaskuła, S. i Korporowicz, L. (2014). Kultury narodowe w procesie wirtua-lizacji. Politeja, 5(31/1).
• Kłoskowska A. (2005). Kultury narodowe u korzeni. Warszawa: Wydaw-nictwo Naukowe PWN.
• Kobierzycki, T. (1989). Osoba. Dylematy rozwoju. Studium metakliniczne. Bydgoszcz: Wydawnictwo Pomorze.
• Korporowicz, L. (2021). Polimorficzna przestrzeń tożsamości. Politeja, nr 20/2.
• Korporowicz, L. (2023). Podmiotowość i prawa narodów w dyskursie wartości i postaw. Perspektywy Kultury, nr 41.
• May, Ch. (2003). The Information Society. A sceptical view. London: Poli-ty.
• Mikułowski Pomorski, J. (2007). Więź społeczna w warunkach fragmen-taryzacji. W: D. Wadowski (red.), Kultura – Media – Społeczeństwo. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Ossowski, S. (1967). Ku nowej kulturze. W: Z zagadnień psychologii spo-łecznej. Dzieła, t. 3. Warszawa: PWN.
• Panigrahi, A. i Joshi, V. (2020). Use of Artificial Intelligence in Education. Electronic Journal, No. 55(5).
• Pasierb, J.S. (1983). Pionowy wymiar kultury. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Porębski, A. (2017). Jagiellonian Values in the Fribourg Declaration on Cultural Rights. W: L. Korporowicz, S. Jaskuła, M. Stefanowic i P. Plichta (red.), Jagiellonian Ideas Towards Challenges of Modern Times. Kraków: Biblioteka Jagiellońska.
• Smolicz, J. (1999). Wartości rdzenne a tożsamość kulturowa. W: J. Smolicz, Współkultury Australii, przeł. L. Korporowicz. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Sobieraj, I. (2012). Społeczeństwo informacyjne jako przestrzeń kształ-towania się tożsamości etnicznej. Analiza na przykładzie mniejszości łemkowskiej w Polsce. Politeja, nr 20/2.
• Stróżewski, W. (1992). Ponadkulturowe wymiary dobra, prawdy i piękna. W: W. Stróżewski, W kręgu wartości. Kraków: Społeczny Instytut Wy-dawniczy Znak.
• Pink, D. (2005). A whole new mind: Moving from the Information Age to the Conceptual Age. New York: Riverhead Hardcover.
• Poster, M. (2006). Information Please. Culture and Politics in the Age of Digital Machines. London: Durham.
• van Dijk, J. (2006). The Network Society. London: Sage Publ.
• Vercovec, S. i Cohen, R. (2002). Introduction: Conceiving Cosmopolitan-ism. W: S. Vercovec i R. Cohen (red.), Cenceiving Cosmopolitanism Theory, Context and Practice. Oxford: Oxford University Press.
• Zhichao X., Yuan, F., Han-Teng, L. i Xiaolin, J. (2020). Big Data Mapping and Artificial Intelligence in arts and humanities across time: an ex-ploratory scientometric analysis based on the WoS database. Interna-tional Conference on AI and Big Data Application (AIBDA 2019) IOP Conf. Series: Materials Science and Engineering 806 (2020) 012011 IOP Publishing. DOI: 10.1088/1757-899X/806/1/012011 1

Identifiers

DOI

10.35765/pk.2023.4203.010

Biblioteka Nauki

37258445