Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2023 | 43 | 4/1 | 173-190

Article title

Czy ks. Józef Bilczewski był kandydatem do objęcia Katedry Dogmatyki na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego?

Content

Title variants

EN
Was Fr. Józef Bilczewski a Candidate for the Chair of Dogmatic Theology at the Faculty of Theology of the Jagiellonian University?

Languages of publication

Abstracts

EN
Was Fr. Józef Bilczewski (until November 30, 1885 Fr. Józef Biba) a candidate for the chair of dogmatic theology at the Theological Faculty of the Jagiellonian University? The sources discussed in this article suggest so. But what lectures did Fr. J. Bilczewski supposedly give, and to what chair was he supposedly assigned? Decisions on these matters depended on personnel changes at the UJ Theological Faculty. After the hiring in 1887 of Fr. Marian Morawski SJ, who took charge of the Department of Special Dogmatics, it was decided that the Department of Fundamental Dogmatics would be handed over to Fr. J. Bilczewski so that it would be separated from the Department of Christian Philosophy, with which it was connected through Fr. Stefan Pawlicki CR, who taught both courses. According to the sources, it is clear that successive deans of the Faculty of Theology – ever since Fr. J. Bilczewski returned to Krakow with his doctorate from Vienna – took measures to prepare him for scientific and didactic work at the faculty of theology. Hence, one more problem needs to be broached: why was he ultimately – on February 1, 1891 – hired as an associate professor of special dogmatics at the University of Lviv? However, this is a subject for separate consideration.  
PL
Czy ks. Józef Bilczewski (do 30 listopada 1885 ks. Józef Biba) był kandydatem na wykładowcę teologii dogmatycznej na Wydziale Teologicznym UJ? Prezentowane w tekście źródła zbliżają do twierdzącej odpowiedzi na to pytanie. Jakie jednak wykłady miałby prowadzić ks. J. Bilczewski i do jakiej katedry miał być przypisany? Decyzje w tych kwestiach uzależniano od zmian personalnych na Wydziale Teologicznym UJ. Po zatrudnieniu w 1887 r. ks. Mariana Morawskiego SJ, który objął kierownictwo Katedry Dogmatyki Specjalnej, postanowiono przekazać w ręce ks. J. Bilczewskiego Katedrę Dogmatyki Fundamentalnej w celu oddzielenia jej od Katedry Filozofii Chrześcijańskiej, z którą była połączona za sprawą prowadzącego oba kursy ks. Stefana Pawlickiego CR. W świetle źródeł wyraźnie widać, że kolejni dziekani Wydziału Teologicznego – od momentu powrotu ks. J. Bilczewskiego do Krakowa z wiedeńskim doktoratem – podejmowali działania mające na celu przygotowanie go do działalności naukowo-dydaktycznej na fakultecie teologicznym. Stąd poruszenia wymaga kolejny problem: dlaczego ostatecznie – 1 lutego 1891 r. – został zatrudniony na stanowisku profesora nadzwyczajnego dogmatyki specjalnej na Uniwersytecie Lwowskim? Stanowi jednak on temat do osobnych rozważań.

Year

Volume

43

Issue

4/1

Pages

173-190

Physical description

Dates

published
2023

Contributors

  • Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

References

  • Archiwum Archidiecezji Lwowskiej ob. łac. w Krakowie (AALK):
  • - b. sygn., List bpa Jana Puzyny do ks. J. Bilczewskiego, 10 października 1898;
  • - b. sygn.., List bpa Jana Puzyny do ks. J. Bilczewskiego, 17 stycznia 1900.
  • Archivum Congregationis a Resurrectione Rome (ACRR)
  • - sygn. 39591, List ks. J. Bilczewskiego do ks. K. Grabowskiego CR, 2 listopada 1890;
  • - sygn. 39594, List ks. J. Bilczewski do ks. P. Smolikowskiego CR, 20 grudnia 1895.
  • Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie (AKMK)
  • - WT 1820-1889, Ordynariat Biskupi do Namiestnictwa, 19 czerwca 1881;
  • - Pers A36, Testimonium kadry profesorskiej Instytutu św. Augustyna w Wiedniu, 20 października1886;
  • - Pers A 36, Nominacja z c.k. Namiestnictwa we Lwowie do Konsystorza w Krakowie, 30 stycznia 1891.
  • Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego dokumenty Wydziału Teologicznego (AUJ WT).
  • - WT II 47, Sprawozdanie ks. J. Bilczewskiego z stypendium w Rzymie, 17 marca 1888.
  • - WT II 65, Ks. E. Lamboy do Dziekanatu WT, 1 lipca 1986;
  • - WT II 65, Prowincjał Jezuitów o. H. Jackowski do WT, 27 lipca 1886;
  • - WT II 65, Ks. E. Lamboy do Dziekanatu WT, 27 stycznia 1887;
  • - WT II 65, Dziekan ks. Z. Lenkiewicz do c.k. Prezydium, 17 kwietnia 1887;
  • - WT II 14, Protokół RW w sprawie dofinansowania studiów rzymskich ks. J. Bilczewskiego kwotą 300 złr, 20 kwietnia 1887
  • - WT II 65, Dziekan ks. Z. Lenkiewicz do Konsystorza, 29 kwietnia 1887;
  • - WT II 47, Odpis polecenia c.k. Namiestnictwa wypłacenia subwencji 300 złr, 31 października 1887;
  • - WT II 47, Ks. J. Bilczewski do ks. W. Chotkowskiego, 15 listopada 1887;
  • - WT II 60, Ministerstwo WiO do Dziekanatu WT UJ, 23 listopada 1887;
  • - WT II 47, Dziekan WT ks. W. Knapiński w sprawie stypendium na druk habilitacji ks. J. Bilczewskiego, 12 stycznia 1890;
  • - WT II 56, Protokół habilitacyjny ks. J. Bilczewskiego spisany na posiedzeniach Rady WT, 6, 18 czerwca i 5 lipca 1890;
  • - WT II 47, Ministerstwo WiO do ks. J. Bilczewskiego, 20 lipca 1890.
  • - Bilczewski, J. (1890). Archeologia chrześcijańska wobec historii Kościoła i dogmatu, Kraków: Księgarnia G. Bebethnera i Spółki.
  • - Bilczewski, J. (2005). Listy Pasterskie, odezwy, kazania i mowy okolicznościowe. T 1. Lwów – Kraków: Wydawnictwo bł. Jakuba Strzemię Archidiecezji Lwowskiej ob. łac.
  • - Kronika - Kronika Uniwersytetu Jagiellońskiego od r. 1864. do r. 1887 i obraz jego stanu dzisiejszego: wraz z rzeczą o rektorach od czasów najdawniejszych. Wydanie Senatu Akademickiego na pamiątkę otwarcia Collegium Novum, pod red. S. Tarnowskiego, Kraków 1887.
  • Barycz, H. (1969). Z dziejów polskich wędrówek naukowych za granicę. Wrocław: Ossolineum.
  • Dobrzanowski, S. (1972). Wydział Teologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1849-1890. Studia Theologica Varsaviensia 10/2, 67-103.
  • Dobrzanowski, S. (1976). Restauracja diecezji krakowskiej w latach osiemdziesiątych XIX wieku, [w:] Studia z historii Kościoła w Polsce. T. 3, (red.) E. Wyczawski. Warszawa: Wydawnictwo ATK.
  • Hałaburda, M. (2007). Krakowskie Seminarium Duchowne (1801-1901). Kraków: WN Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie.
  • Lewicki, K. (1971). Habilitacja ks. Józefa Bilczewskiego w Uniwersytecie Jagiellońskim w r. 1890. Nasza Przeszłość 36, s. 261–270.
  • Kałużny, J.C. (2015). Święty Józef Bilczewski badacz starożytności chrześcijańskiej i jego interdyscyplinarna metoda w świetle nieznanych materiałów źródłowych z lat 1885-1900. Lwów - Kraków: Wydawnictwo bł. Jakuba Strzemię Archidiecezji Lwowskiej ob. łac.
  • Kałużny, J.C. (2016). Rzym w sercu, serce w Rzymie. Mecenat naukowy arcybiskupa Józefa Bilczewskiego w latach 1901-1923. W: Kałużny J.C. (red). Starożytność chrześcijańska. Materiały zebrane. T. 4. Kraków: WN Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, 103-115.
  • Kanior, M. (1998). Wydział Teologiczny w dziejach Uniwersytetu Krakowskiego (1780–1880). Studia do dziejów Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, T. 8, Kraków: WN Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie.
  • Perkowska, U. (1975). Kształtowanie się zespołu naukowego uniwersytetu Jagiellońskiego 1860–1920. Warszawa: Ossolineum.
  • Perkowska, U. (2003). Młodość i lata krakowskie Józefa Bilczewskiego. Studia do dziejów Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, T. 8, Kraków: WN Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie. 131-149.
  • Piech, S. (1995). Dzieje Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1880–1939. Studia do dziejów Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, T. 6, Kraków: WN Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie.
  • Starowieyski, M. (2002). Ks. prof. Józef Bilczewski – Uczony. Warszawskie Studia Teologiczne T. XV, 141-156.
  • Wołczański, J. (2002). Biogram i bibliografia prac drukowanych błogosławionego Józefa Bilczewskiego za lata 1888–1929. [w:] Błogosławiony Józef Bilczewski arcybiskup metropolita lwowski obrządku łacińskiego. Sesja Naukowa na Uniwersytecie Jagiellońskim, Kraków, 4–5 czerwca 2002, Studia do dziejów Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, T. 16, Kraków: WN Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie. 17–47.
  • Wołczański, J. (2011). Wydział Teologiczny Uniwersytetu Lwowskiego w latach 1661– 1939, [w:] Universitati Leopoliensi: trecentesimum quinquagesimum anniversarium suae fundationis celebranti in memoriam. (red.) W. Lohman. Kraków: Wydawnictwo PAU Kraków. 77-144.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

Biblioteka Nauki
37216904

YADDA identifier

bwmeta1.element.ojs-doi-10_35765_pk_2023_430401_16
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.