Szczególne związki obrazu z ubiorem

• Authors: Grzegorz Wnęk

Title variants

EN

The Special Relationship of Clothing and Image

Abstracts

EN

The text deals with the relationship between image and clothing. At the beginning, I present an outline of the history of the iconography of clothing and various aspects thereof as a contemporary use thereof in selected artistic attitudes from Polish contemporary art. In particular, I focused on the characteristics of the subject as an element of covering, hiding, and mystical treatment of reality, or as an important part of memory. When discussing the iconography of clothing in painting, I focused on examples from contemporary art, with special emphasis on Polish art, expanded to include historical figures, juxtaposing tradition and modernity. I briefly presented how individual artists approached the theme of clothing in painting. I outlined the various possibilities of using costume in painting, on many levels. I drew attention to the works of, among others: Jan Matejko, Zofia Stryjeńska, Tadeusz Kantor, Beata Białecka, Aldona Mickiewicz, Zbigniew Bajek, Jarosław Kawiorski and Mirosław Sikorski. I also touched on body art and tattooing as a specific type of painted clothing that decorates the body. Finally, I presented examples of some aspects of clothing as elements of self-representation and self-creation in the work of the painter Frida Kahlo and the issues of the relationship of the image in the space of clothing, referring to the work of, among others: Chiharu Shiota, Nick Cave and Leung Mee-Ping. A brief outline of this extensive topic was not intended to exhaust the subject, but to popularize and point out the multifaceted, multi-layered and diverse relations and relationships between image and clothing, which are in a state of constant change, following the latest trends in contemporary art. In this relationship, clothing becomes an important element in the creation of artistic personality.

PL

W tekście rozpatrywałem temat relacji obrazu i ubioru. Na wstępie przedstawiłem zarys historii problemu oraz różne strony zagadnienia ikonografii ubioru jako współczesnego wykorzystania stroju na wybranych postawach artystycznych z polskiej sztuki współczesnej. Skupiłem się w szczególności na charakterystyce tematu jako elementu zakrywania, ukrywania, mistycznego traktowania rzeczywistości czy jako ważnej części wspomnienia. Omawiając ikonografię ubioru w malarstwie, skoncentrowałem się na przykładach ze sztuki współczesnej, ze szczególnym uwzględnieniem sztuki polskiej, poszerzonej o postacie historyczne, zestawiając tradycję ze współczesnością. Kolejno przedstawiłem w krótkiej formie, jak poszczególni artyści odnosili się do problematyki ubioru w obrazie. Zarysowałem różnorodne możliwości użycia stroju w malarstwie, na wielu płaszczyznach. W tekście zwróciłem uwagę na twórczość m.in.: Jana Matejki, Zofii Stryjeńskiej, Tadeusza Kantora, Beaty Białeckiej, Aldony Mickiewicz, Zbigniewa Bajka, Jarosława Kawiorskiego oraz Mirosława Sikorskiego. Poruszyłem także zagadnienie body artu i tatuażu jako specyficznego rodzaju ubioru malowanego, zdobiącego ciało. Na zakończenie przedstawiłem przykłady ubioru jako elementu autoprezentacji i autokreacji w twórczości malarki Fridy Kahlo oraz zagadnienia relacji obrazu w przestrzeni ubioru, wskazując na twórczość m.in.: Chiharu Shiota, Nicka Cave’a, Leung Mee-Ping. Krótki zarys bogatego tematu nie miał na celu wyczerpania tej problematyki, lecz upowszechnienie i wskazanie na wielostronne, wieloaspektowe i różnorodne relacje oraz związki obrazu z ubiorem, które są w stanie permanentnych zmian, podążając za najnowszymi trendami w sztuce współczesnej. Ubiór w tej relacji staje się jednocześnie ważnym elementem kreacji artystycznej osobowości.

Keywords

PL

malarstwo; ubiór; ikonografia; obrazowanie; strój

EN

painting; clothing; iconography; imaging; dress

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Perspektywy Kultury
• Year: 2023
• Volume: 43
• Issue: 4/2
• Pages: 173-192

Dates

published

2023

Contributors

author

Grzegorz Wnęk

• Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie

• https://orcid.org/0009000873116780

References

• Bajek, Z. (2008). W poszukiwaniu wyjścia z labiryntu. Kraków: Zbigniew Bajek.
• Baranowa, A. (2021, czerwiec). Nawet rzeczy płaczą… Obrazy żałobne Jarosława Kawiorskiego. W: J. Kawiorski, Szlafrok z Ikei/ Lacrimae rerum, malarstwo, katalog wystawy w Galerii Rostworowski, Kraków.
• Bartkiewicz, M. (1979). Polski ubiór do 1864 roku. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Biblia Jerozolimska (2000). Poznań: Wydawnictwo Pallottinum.
• Czerni, K. (2008) Piętno. W: Z. Bajek, W poszukiwaniu wyjścia z labiryntu. Kraków: Zbigniew Bajek.
• Dahy, M. (2009). Windows. W: C. Shiota, Unconscious Anxiety. Paris: Galerie Christophe Gaillard.
• Furmanik-Kowalska, M. i Wasilewska, J. (red.) (2016). Sztuka stroju, strój w sztuce. Warszawa–Toruń: Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata, Wydawnictwo Tako.
• Grońska, M. (1991). Zofia Stryjeńska. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Jankowska-Marzec, A. (2013). Między etnografią a sztuką. Mitologizacja Hucułów i Huculszczyzny w kulturze polskiej XIX i XX wieku. Kraków: Universitas.
• Jatczak, A. (2013). „Moda jako sztuka. O aspektach, które w 2. połowie XX wieku sprawiły, iż w elementach mody dostrzeżono komunikaty artystyczne”. W: M. Furmnik-Kowalska i J. Wasilewska (red.), Strój – zwierciadło kultury. Warszawa–Toruń: Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata, Wydawnictwo Tako.
• Martin, R. i Koda, H. (1993). Infra-Apparel. New York: The Metropolitan Museum of Art.
• Mickiewicz, A. (2021). Obraz rzeczy. Tarnobrzeg: Muzeum Historyczne Tarnobrzega.
• Możdżyńska-Nawotka, M. (2002). O modach i strojach. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
• Polkowski, P.L. (2016). Krajobraz i sztuka naskalna. W palimpseście egipskiej Oazy Dachla. Poznań: Muzeum Archeologiczne w Poznaniu.
• Raszewski, Z. (1990). Krótka historia teatru polskiego. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Starzyński, J. (1973). Jan Matejko. Warszawa: Wydawnictwo Arkady.
• Straszewska, A. (2012). Kostium historyczny w twórczości Jana Matejki na tle malarstwa XIX wieku. Warszawa–Kraków: Muzeum Narodowe w Krakowie, Liber pro Arte.
• Górska, A. (red.) (2011). Wielka encyklopedia malarstwa polskiego. Kraków: Wydawnictwo Kluszczyński.
• Witkiewicz, S. (1903). Jan Matejko. Kraków: Wydawnictwo Bratniej Pomocy Uczniów Akademji Sztuk Pięknych.
• Witkiewicz, S. (1908). Matejko. Lwów: Wydawnictwo Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych.
• Treter, M. (1939). Matejko. Osobowość artysty, twórczość, forma i styl. Lwów–Warszawa: Książnica – Atlas.
• Kołpanowicz, M., Kowalczyk, A. i Stefaniak, K. (red.) (2008). Zofia Stryjeńska. 1891–1976. Kraków: Muzeum Narodowe w Krakowie.
• Art Histery (2011, 26 lutego). Sztuka prehistoryczna #4– Między paleolitem a neolitem. Pozyskano z: http://arthistery.blogspot.com/2011/02/sztuka-prehistoryczna-4-miedzy.html (dostęp: 09.03.2023).
• Art21 (b.d.). Nick Cave. Pozyskano z: https://art21.org/artist/nick-cave/ (dostęp: 09.03.2023).
• Artsy.net. (b.d.). Aiko Hachisuka. Japanese, b. 1974. Pozyskano z: https://www.artsy.net/artist/aiko-hachisuka (dostęp: 27.03.2023).
• Bańkowska, K. (2020). 5 ciekawostek o… Zofii Stryjeńskiej. Pozyskano z: https://sztukipiekne.pl/5-ciekawostek-o-zofii-stryjenskiej/ (dostęp: 08.03.2023).
• Colección SOLO (b.d.). Li Xiaofeng. Pozyskano z: https://coleccionsolo.com/artists/li-xiaofeng/ (dostęp: 09.03.2023).
• Culture.pl (2016). Jadwiga Sawicka. Pozyskano z: https://culture.pl/pl/tworca/jadwiga-sawicka.
• Culture.pl (2021). Zofia Stryjeńska. Pozyskano z: https://culture.pl/pl/tworca/zofia-stryjenska, (dostęp: 08.03.2023).
• Culture.pl (2023). Tadeusz Kantor. Pozyskano z: https://culture.pl/pl/tworca/tadeusz-kantor (dostęp: 31.10.2023).
• Delikta, W. (2022). Pozory mylą, czyli o związku Fridy Kahlo z modą. Pozyskano z:
• Dobosz, A. (2022). Frida Kahlo „Dwie Fridy”. Pozyskano z: https://niezlasztuka.net/o-sztuce/frida-kahlo-dwie-fridy/ (dostęp: 09.03.2023).
• Furmanik-Kowalska, M. (2018). Wyrażając siebie. Stroje Fridy Kahlo a jej twórczość. Pozyskano z: https://liniaprosta.com/wyrazajac-siebie-stroje-fridy-kahlo-a-jej-tworczosc/ (dostęp: 08.03.2023).
• https://www.vogue.pl/a/wystawa-frida-kahlo-beyond-appearances-w-paryzu-zwraca-uwage-na-zwiazek-kahlo-z-moda (dostęp: 07.09.2023).
• MoMA (b.d.), Yinka Shonibare. Pozyskano z: https://www.moma.org/collection/works/86007artist_id=24869&page=1&sov_referrer=artist (dostęp: 09.03.2023).
• MWW (b.d.). Yinka Shonibare – Selected Works. Pozyskano z: https://muzeumwspolczesne.pl/mww/wystawy/yinka-shonibare-prace-wybrane/?lang=en (dostęp: 22.07.2023).
• Shiota, C. (b.d.). Biography. Pozyskano z: https://www.chiharu-shiota.com/profile (dostęp: 27.03.2023).
• Shiota, C. (b.d.). Reflection of Space and Time, 2018. Pozyskano z: https://www.chiharu-shiota.com/reflection-of-space-and-time (dostęp: 27.03.2023).
• Shiota, C. (b.d.). Seven Dresses, 2015. Pozyskano z: https://www.chiharu-shiota.com/seven-dresses-1 (dostęp: 27.03.2023).
• Shiota, C. (b.d.). Tracing Boundaries, 2021. Pozyskano z: https://www.chiharu-shiota.com/tracing-boundaries (dostęp: 27.03.2023).
• Spears Jones, P. (b.d.). Nigeria | Yinka Shonibare: The Art of Victorian Dress. Pozyskano z: https://ofnotemagazine.org/2009/09/01/yinka-shonibare-the-art-of-victorian-dress/ (dostęp: 22.07.2023).
• Stewart, J. (2018). Artist Uses Hundreds of Shards of Chinese Porcelain to Create “Wearable” Art. Pozyskano z: https://mymodernmet.com/li-xiaofeng-porcelain-dresses/ (dostęp: 09.03.2023).
• Wasilewska, J. (2017). Tatuaż jako znak przynależności. Archiwa, Biblioteki I Muzea Kościelne, 107, 351–372. DOI: 10.31743/abmk.12148.
• Wikipedia.org (b.d.), Leung Mee Ping. Pozyskano z: https://en.wikipedia.org/wiki/Leung_Mee_Ping (dostęp: 27.03.2023).
• Żelazińska, J. (b.d.). Walentynki w MNW: Jan Matejko, portret Teodory Matejko w stroju ślubnym, sala 105. Pozyskano z: https://przedobrazem.pl/jan-matejko-portret-teodory-matejko-w-stroju-slubnym/ (dostęp: 08.03.2023).

Identifiers

DOI

10.35765/pk.2023.430402.12

Biblioteka Nauki

37239517