A Few Observations on the Cultural Aspects of 19th Century Polish Archaeology

• Authors: Leszek Zinkow

Title variants

PL

Kilka uwag na temat aspektów kulturowych archeologii polskiej XIX wieku

Abstracts

PL

Artykuł wskazuje i omawia kilka przykładów specyficznego postrzegania roli rozwijającej się w XIX wieku archeologii w konstruowaniu oraz podtrzymywaniu narodowej tożsamości, zwłaszcza w obliczu utraty politycznej podmiotowości państwa, co skutkowało niekiedy nawet definiowaniem opozycji odkrywania, kolekcjonowania oraz badania artefaktów rodzimej „starożytności” wobec dynamicznie rozwijającej się w zachodniej Europie archeologii śródziemnomorskiej (starożytny Egipt, Grecja, Rzym).

EN

The article identifies and discusses several examples of specific perceptions of archeology developing in the 19th century in constructing and sustaining national identity, especially in the face of the loss of the political subjectivity of the state, which sometimes even resulted in outlining an opposition of discovering, collecting and studying artifacts of native “antiquity” against the dynamically developing Mediterranean archeology (ancient Egypt, Greece, Rome) in Western Europe.

Keywords

PL

historia kultury; archeologia; nauka polska XIX wieku; kolekcjonerstwo

EN

history of culture (aspects); archaeology; Polish science in 19th century; collecting of antiquities

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Perspektywy Kultury
• Year: 2023
• Volume: 43
• Issue: 4/2
• Pages: 693-702

Dates

published

2023

Contributors

author

Leszek Zinkow

• Institute of Mediterranean and Oriental Cultures of the Polish Academy of Sciences

• https://orcid.org/0000000306817428

References

• Abramowicz, Andrzej. 1974. Dalecy i bliscy: szkice z dziejów archeologii, Acta Archaeologica Lodziensia 23, 7–128
• Abramowicz, Andrzej. 1983. Dzieje zainteresowań starożytniczych w Polsce, cz. I: Od średniowiecza po czasy saskie i świt Oświecenia, Ossolineum: Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź
• Abramowicz, Andrzej. 1987. Dzieje zainteresowań starożytniczych w Polsce, cz. II: Czasy stanisławowskie i ich pokłosie, Ossolineum: Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź
• Abramowicz, Andrzej. 1992. Historia archeologii polskiej: początki, Acta Archaeologica Lodziensia 36, 5–53
• Baár, Monika. 2010. Historians and Nationalism: East-Central Europe in the Nineteenth Century, Oxford
• Boroń Piotr. 2012. Ku pradawnej Słowian wielkości. Fałszywe zabytki runicznego pisma słowiańskiego, w: Fałszerstwa i manipulacje w przeszłości i wobec przeszłości, red. J. Olko, Warszawa, 23–38
• Diaz-Andreu, Margarita. 2007. A World History of Nineteenth-Century Archaeology: Nationalism, Colonialism, and the Past, Oxford: University Press
• Dobrowolski, Witold. 2007. Wazy greckie Stanisława Kostki Potockiego / Stanislaw Kostka Potocki’s Greek Vases, Warszawa: Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
• Gąssowski, Jerzy. 1981. Ideologiczne i społeczne aspekty badań archeologicznych w XIX w., In: Edukacja historyczna społeczeństwa polskiego w XIX w. Zbiór studiów, ed J. Maternicki, Warszawa, 203–234
• Gorzelany D. 2015. The Post-Pulawy Art Collection Built Up by Prince Władysław Czartoryski In Otwieram Świątynię Pamięci. Zbiory Czartoryskich a narodziny idei muzeum w Polsce / I Open the Temple of Memory. The Czartoryski Collection and the Emergence of the Idea of Museum in Poland, ed. J. Wałek, Łódź: Muzeum Pałac Herbsta, 158-169
• Ilgiewicz, Henryka. 2005. Muzeum starożytności i Komisja Archeologiczna w Wilnie 1855–1865, In idem: Wileńskie towarzystwa i instytucje naukowe w XIX wieku, Toruń, 105–146
• Kolendo, Jerzy. 1980. Historia archeologii a importy antyczne z ziem Polski. Grób książęcy (?) z Wielowsi, woj. tarnobrzeskie w świetle informacji F.M. Sobieszczańskiego, Światowit XXXVI, 37–42
• Komar, Oleksij and Chamajko, Natalya. 2013. Idol ze Zbrucza: zabytek z epoki romantyzmu? Suplement do Materiałów i sprawozdań Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego, t. XXXIV, 5-67
• Kowalczyk, Jerzy. 1981. Starożytnicy warszawscy połowy XIX w. i ich rola w popularyzacji zabytków ojczystych, In Edukacja historyczna społeczeństwa polskiego w XIX w., ed. J. Maternicki, Warszawa: PWN, 157–202
• Lelewel, Joachim. 1964. Dzieła, t. II (1) Pisma metodologiczne: Historyki. Artykuły, otwarcia kursów, rozbiory. Dzieje historii, jej badań i sztuki, ed. N. Assorodobraj, Warszawa
• Łuczyński, Michał. 2015. „Światowid” ze Zbrucza: kontrowersyjny symbol pogańskiej Słowiańszczyzny, Slavia Antiqua LVI, 53-85
• Majewska, Aleksandra. 2015. Zbiory egipskie w Wilanowie, Warszawa: Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
• Nowakowski, Wojciech. 2005. Statuettes antiques d’origine orientale sur le littoral est de la Baltique – mythe ou trouvailles authentiques? In: Aux payes d’Allat. Mélanges offerts à Michał Gawlikowski, eds. P. Bieliński, F.M. Stępniowski, Warszawa, 189–202
• Powidzki, Janusz. 1955. Muzeum Polskie Michała Mniszcha, Muzealnictwo IV, 5–9
• Rederowa, Danuta. 1998. Z dziejów Towarzystwa Naukowego Krakowskiego 1815–1872. Karta z historii organizacji nauki polskiej pod zaborami, Kraków
• Schneider, Thomas. 1990. Der Ägyptenbesuch des Mikołaj Krzysztof Radziwiłł Sierotka von 1583, Zeitschrift für Ägyptische Sprache und Altertumskunde 117, 157–171
• Szczerba, Adrianna. 2018. From the History of Polish Archaeology. The Search for the Beginnings of Polish Nation and Country, In Between history and archaeology. Papers in honour of Jacek Lech, Oxford: Archaeopress, 355–361
• Śliwa, Joachim. 2021. Poland, In A History of World Egyptology, eds. A. Bednarski, A. Dodson, S. Ikram, Cambridge: University Press, 344–353
• Śliwa, Joachim. 1994. Some remarks on the Aegyptiaca found in Poland, In Hommages à Jean Leclant, vol. 3, Cairo: Institut français d’Archéologie orientale, 461-468
• Trigger, Bruce G. 1994. The Coming of Age of the History of Archaeology, Journal of Archaeological Research Vol.2, No.1, 113–136
• Trigger, Bruce G. 2006. A History of Archaeological Thought, Montréal: McGill University
• Wrońska, Jolanta. 1989. Archeologia w periodykach warszawskich w drugiej połowie XIX wieku, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź
• Wrońska-Kowalska, Jolanta. 1999. Kształtowanie się definicji i zakresu badań archeologii w encyklopediach polskich, Kwartalnik Historii Nauki i Techniki R. 44: 1999/3–4, 53–88
• Zinkow, Leszek. 2010. Początki periodyków związanych z muzealnictwem archeologicznym na ziemiach polskich, In: A. Królczyk (ed.), Czasopisma naukowe bibliotek, archiwów, muze-ów. Tradycje–role–perspektywy, Kórnik: Bibliotek Kórnicka PAN, 129–138
• Zinkow, Leszek. 2018. Ancient Egypt and the Polish Archaeological Research in Egypt in Popular Science Magazines in 1946-1990, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia 16, 88–100

Identifiers

DOI

10.35765/pk.2023.430402.39

Biblioteka Nauki

37250335