Obraz psychopaty we współczesnej kulturze a wiedza naukowa na temat psychopatii. Refleksje inspirowane przeglądem wybranych badań nad wizerunkiem psychopatii w kulturze i świadomości społecznej

• Authors: Krzysztof Nowakowski

Title variants

EN

Image of Psychopath in Current Culture vs. Scientific Knowledge About Psychopathy. Reflections Inspired by a Review of Selected Studies on the Portrayal of Psychopathy in Culture and Social Consciousness

Abstracts

EN

Culture is one of the salient sources shaping social perception of mental disorders. The way that mentally disordered people are portrayed in media, TV, movies and pop culture reflects in common beliefs and social attitudes toward them. Undoubtedly, psychopathy falls within the realm of these disorders, the cultural depiction of which is increasingly presented to the mass audience. This article endeavors to explore whether the portrayal of psychopaths in modern culture aligns with scientific perspectives and research on psychopathic personality traits. Drawing on a review of pertinent research, the analysis delves into the relationship between cultural representations and scientific understanding. Additionally, it highlights the impact of cultural influences on public knowledge of psychopathy. The conclusions derived from this analysis could prove valuable not only in the exploration of the interplay between science, media, and society, but also in stimulating further inquiry into the distinct portrayal of psychopathy evident in cultural contexts.

PL

Jednym z podstawowych źródeł kształtujących społeczną percepcję zaburzeń psychicznych jest kultura. Sposób, w jaki osoby z zaburzeniami psychicznymi przedstawiane są w mediach, telewizji, filmie czy popkulturze, znajduje swoje odbicie w obiegowych przekonaniach i społecznych postawach wobec nich. Do zaburzeń, z których kulturowym obrazem najczęściej spotyka się masowy odbiorca, niewątpliwie należy psychopatia. W niniejszym artykule podjęto się poszukiwania odpowiedzi na pytanie, w jakim stopniu wizerunek psychopaty obecny we współczesnej kulturze pokrywa się z perspektywą naukową i badaniami nad osobowością psychopatyczną. Analizę oparto na przeglądzie badań weryfikujących ten związek. Wskazano również na problematykę wpływu kultury na tworzenie się wiedzy potocznej na temat psychopatii. Wnioski płynące z przeprowadzonej analizy mogą się okazać przydatne zarówno w rozważaniach nad relacją nauka-media-społeczeństwo, jak i stanowić inspirację do dalszych poszukiwań badawczych dotyczących specyfiki obrazu osobowości psychopatycznej, którego nośnikiem jest kultura.

Keywords

PL

psychopatia; wiedza naukowa; zaburzenia osobowości; kultura popularna; media

EN

psychopathy; scientific knowledge; personality disorders; pop culture; media

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Perspektywy Kultury
• Year: 2023
• Volume: 44
• Issue: 1
• Pages: 385-396

Dates

published

2024

Contributors

author

Krzysztof Nowakowski

• Uniwersytet Ignatianum w Krakowie

• https://orcid.org/0000000229825124

References

• Anderson, N.E. i Kiehl, K.A. (2014). Psychopathy and aggression: when paralimbic dysfunction leads to violence. Current topics in behavioral neurosciences, nr 17, 369–393. DOI: 10.1007/7854_2013_257.
• Banasik, M., Gierowski J.K. i Nowakowski, K. (2017), Aggressiveness and the intensity of psychopathic symptoms – gender differences. Psychiatria Polska, nr 51(4), 751–762. DOI: 10.12740/PP/73973.
• Berg J.M., Smith S.F., Watts A.L., Ammirati R.J., Green S.E. i Lilienfeld S.O. (2013) Misconceptions regarding psychopathic personality: implications for clinical practice and research. Neuropsychiatry, nr 3(1), 63–74. DOI: 10.2217/NPY.12.69.
• Caponecchia, C., Sun, A.Y.Z. i Wyatt, A. (2012). ‘Psychopaths’ at work? Implications of lay persons’ use of labels and behavioural criteria for psychopathy. Journal of Business Ethics, nr 107(4), 399–408. DOI: 10.1007/s10551-011-1049-9.
• Cerny, C., Friedman, S.H. i Smith, D. (2014). Television’s “crazy lady” trope: female psychopathic traits, teaching, and influence of popular culture. Academic Psychiatry, nr 38(2), 233–241. DOI: 10.1007/s40596-014-0035-9.
• Coyne, S.M., Nelson, D.A., Graham-Kevan, N., Keister, E. i Grant, D.M. (2010). Mean on the screen: Psychopathy, relationship aggression, and aggression in the media. Personality and Individual Differences, nr 48(3), 288–293. DOI: 10.1016/j.paid.2009.10.018.
• Davis, K.M., Frederick, A.R. i Corcoran, A.W. (2020). Using the Psychopathy Checklist to examine cinematic portrayals of psychopaths. Aggression and Violent Behavior, nr 52, 101424. DOI: 10.1016/j.avb.2020.101424.
• Durand, G., Plata, E.M. i Arbone, I.-S. (2017). Negative attitudes towards psychopaths: The role of one’s own psychopathic traits. Personality and Individual Differences, nr 109, 72–76. DOI: 10.1016/j.paid.2016.12.047.
• Dutton, K. (2014). Mądrość psychopatów, przeł. M. Wyrwas-Wiśniewska. Warszawa: Wydawnictwo MUZA S.A.
• Efferson, L.M. i Glenn, A.L. (2018). Examining gender differences in the correlates of psychopathy: A systematic review of emotional, cognitive, and morality-related constructs. Aggression and Violent Behavior, nr 41, 48–61. DOI: 10.1016/j.avb.2018.05.009.
• Federman, C., Holmes D. i Jacob, J.D. (2009) Deconstructing the psychopath: A critical discursive analysis. Cultural Critique, nr 72, 36–65. DOI: 10.1353/cul.0.0037.
• Furnham, A., Daoud, Y. i Swami, V. (2009). “How to spot a psychopath”: Lay theories of psychopathy. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, nr 44(6), 464–472. DOI: 10.1007/s00127-008-0459-1.
• Groth, J. (2010). Oblicza psychopatii. Obraz kliniczny i kategorie diagnostyczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Gullhaugen, S.A. i Nøttestad, A.J. (2011). Looking for the Hannibal Behind the Cannibal: Current Status of Case Research. International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology, nr 55(3), 350–369. DOI: 10.1177/0306624X10362659.
• Hare, R.D. (2003). The Hare Psychopathy Checklist-Revised. 2nd edition. Toronto: Multi-Health Systems.
• Hare, R.D. (2008). Psychopaci są wśród nas, przeł. A. Skucińska. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Hesse, M. (2009). Portrayal of psychopathy in the movies. International review of psychiatry, nr 21(3), 207–212. DOI: 10.1080/09540260902747441.
• Kavanagh, C. i Cavanna, A.E. (2020) James Bond villains and psychopathy: a literary analysis. Journal of Psychopathology, nr 26, 273–283. DOI: 10.36148/2284-0249-351.
• Keesler, M.E. i DeMatteo, D. (2017). How Media Exposure Relates to Laypersons’ Understanding of Psychopathy. Journal of forensic sciences, nr 62(6), 1522–1533. DOI: 10.1111/1556-4029.13485.
• Kelley, S.E., Edens, J.F., Mowle, E.N., Penson, B.N. i Rulseh, A. (2019). Dangerous, depraved, and death-worthy: A meta-analysis of the correlates of perceived psychopathy in jury simulation studies. Journal of clinical psychology, nr 75(4), 627–643. DOI: 10.1002/jclp.22726.
• Kępiński, A. (1977). Psychopatie. Warszawa: PZWL.
• Leistedt, S.J. i Linkowski, P. (2014). Psychopathy and the cinema: fact or fiction? Journal of forensic sciences, nr 59(1), 167–174. DOI: 10.1111/1556-4029.12359.
• Logan, C. (2011), La femme fatale: the female psychopath in fiction and clinical practice, Mental Health Review Journal, nr 16(3), 118–127. DOI: 10.1108/13619321111178078.
• Mahmut, M.K., Homewood, J. i Stevenson, R.J. (2008). The characteristics of non-criminals with high psychopathy traits : are they similar to criminal psychopaths? Journal of Research in Personality, nr 42, 679–692. DOI: 10.1016/J.JRP.2007.09.002.
• Mathieu, C., Neumann, C., Babiak, P. i Hare, R.D. (2015). Corporate psychopathy and the full-range leadership model. Assessment, nr 22(3), 267–278. DOI: 10.1177/1073191114545490.
• Palmen, D., Derksen, J. i Kolthoff, E. (2018). House of Cards: Psychopathy in Politics. Public Integrity, nr 20(5), 427–443. DOI: 10.1080/10999922.2017.1402736.
• Papazoglou, K., Koskelainen, M. i Stuewe, N. (2019). Examining the Relationship Between Personality Traits, Compassion Satisfaction, and Compassion Fatigue Among Police Officers. SAGE Open, nr 9(1), 1–13. DOI: 10.1177/2158244018825190.
• Pospiszyl, K. (2000). Psychopatia. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Sánchez de Ribera, O., Kavish, N., Katz, I.M. i Boutwell, B.B. (2019). Untangling Intelligence, Psychopathy, Antisocial Personality Disorder, and Conduct Problems: A Meta–Analytic Review. European Journal of Personality, nr 33(5), 529–564. DOI: 10.1002/per.2207.
• Schönthaler, E.M.D., Dalkner, N., Schwalsberger, K., Reininghaus, E.Z. i Reininghaus, B. (2023). Psychopathic personality traits stress im-munity and social potency moderate the relationship between emo-tional competence and cognitive functions in depression. Frontiers in psychiatry, nr 14, 1061642. DOI: 10.3389/fpsyt.2023.1061642.
• Smith, S.T., Edens, J.F., Clark, J. i Rulseh, A. (2014). “So, what is a psychopath?” Venireperson perceptions, beliefs, and attitudes about psychopathic personality. Law and human behavior, nr 38(5), 490–500. DOI: 10.1037/lhb0000091
• Swart, J. (2016). Psychopaths in Film: Are Portrayals Realistic and Does it Matter? W: M. Arntfield i M. Danesi (red.), The Criminal Humanities: an introduction. New York: Peter Lang Publishing, 73–98.
• Wallace L., Fido D., Sumich A.L. i Heym N., (2022). A systematic review on the current conceptualisations of successful psychopathy. Forensic Science International: Mind and Law, nr 3, 100076. DOI: 10.1016/j.fsiml.2022.100076.

Identifiers

DOI

10.35765/pk.2024.4401.26

Biblioteka Nauki

37523705