Strój w środowisku akademickim – od czapki studenckiej po rektorskie „gronostaje” na przykładzie Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie

• Authors: Paweł Jakubiec

Title variants

EN

Attire in the Academic Environment – from Student Caps to Rector’s “Ermine” Using the Example of the University of Agriculture in Krakow

Abstracts

EN

The study delves into the diverse array of regalia and ceremonial attire employed by the University of Agriculture in Krakow, tracing their origins back to the Middle Ages. It explores significant milestones and transformations in the evolution of academic attire, spanning from the era of the Jagiellonian University to the establishment of an independent agricultural institution in Kraków. Detailed examinations are provided on the contemporary manifestations of ceremonial garb, including those of the rector, vice-rector, dean, and other officials within the university hierarchy. Additionally, the study investigates the enduring traditions surrounding student attire, encompassing the iconic academic cap and modern costumes worn by artistic ensembles that have enriched the cultural fabric of the academic community at URK. Concluding reflections offer insights into the multifaceted functions of academic attire and its integral role in the contemporary operations of the Kraków agricultural university.

PL

W pracy przedstawiono szeroki przekrój strojów i insygniów Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, które swoimi korzeniami sięgają średniowiecza. Omówiono najważniejsze dzieje i zmiany, które zachodziły w użytkowaniu ubiorów akademickich od czasów Uniwersytetu Jagiellońskiego po wytworzenie się samodzielnej Wyższej Szkoły Rolniczej w Krakowie. Autor przedstawił także współczesny wygląd strojów ceremonialnych: rektorskich, prorektorskich, dziekańskich oraz innych używanych na uczelni. W drugiej części omówiono tradycje stroju studenckiego, w tym czapki akademickiej, oraz współczesne stroje używane przez zespoły artystyczne budujące życie kulturalne w środowisku URK. W podsumowaniu zawarto wnioski dotyczące tego, jakie funkcje pełnią ubiory akademickie i jaka jest ich rola w działaniu krakowskiej wyższej uczelni rolniczej współcześnie.

Keywords

PL

tradycja akademicka; strój akademicki; insygnia; czapka studencka; Uniwersytet Rolniczy im. H. Kołłątaja w Krakowie

EN

academic tradition; academic costumes; insignia; student cap; University of Agriculture in Krakow

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Perspektywy Kultury
• Year: 2023
• Volume: 44
• Issue: 1
• Pages: 423-442

Dates

published

2024

Contributors

author

Paweł Jakubiec

• Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

• https://orcid.org/0000000251895639

References

• Archiwum URK, Pismo Ewy Turczyńskiej do rektora Akademii Rolniczej prof. dr. hab. Zbigniewa Ślipka nr RN-BG-66/8/2022 z dnia 19.03.2002.
• „Biuletyn Informacyjny UR” nr 5(61), 10/2009, s. 14, s. 90.
• Brzuchacz Józef – kierownik Studenckiego Zespołu Góralskiego „Skalni” – informacja usta, 2023.
• Chlebowski Gabriel – kierownik Zespołu Sygnalistów Myśliwskich „Ha-gard” – informacja ustna, 2023.
• Gutowska-Kuźmicz Joanna – dyrygentka Chóru URK oraz chóru „Agricola” – informacja ustna, 2023.
• Jakubiec, P. (2022). Insygnia Uniwersytetu Rolniczego. cz. 1: Rektor i prorektorzy. Serwis Informacyjny Biblioteki Głównej, Uniwersytet Rolniczy im. H. Kołłątaja w Krakowie 5 (wrzesień–październik), 14–17.
• Jubileusz 70-lecia Uniwersytetu Rolniczego – materiał filmowy. Pozyska-no z: https://www.youtube.com/watch?v=jWgcKKR-gfQ&t=32s (do-stęp: 16.09.2023).
• Komornicki, T. i Ziółek, E. (red.) (1980). XXV lat Akademii Rolniczej imienia Hugona Kołłątaja w Krakowie (1953-1978) w 60-lecie niepodległości Polski (1980). Kraków: Akademia Rolnicza w Krakowie.
• Leśniak, T. (red.) (1973). 75 lat Towarzystwa Ogrodniczego w Krakowie: 1893–1968. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne.
• Lovell, B. (1884). Czapki studenckie – moda czy obyczaj? Przekrój, nr 20 z 17 maja.
• Matejko J. Portret Józefa Szujskiego, Kraków 1886. W: Galeria Malarstwa Polskiego. Pozyskano z: http://www.pinakoteka.zascianek.pl/Matejko/Images/Jozef_Szujski.jpg (dostęp: 15.09.2023).
• Matejko, J. Ubiory w Polsce 1200–1795, 1507–1548, ryc. 28: Uczeni w latach 1507–1548, ok. 1875, Biblioteka Cyfrowa Uniwersytetu Wrocławskiego. Pozyskano z: https://www.bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/publication/2287/edition/6411/content (dostęp: 10.09.2023).
• Matejko, J. Zygmunt I nadaje szlachectwo profesorom Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1858. W: Galeria Malarstwa Polskiego. Pozyskano z: http://www.pinakoteka.zascianek.pl/Matejko/Images/Profesorowie_UJ.jpg (dostęp: 10.09.2023).
• Muzeum URK: Czapki studenckie Studium Rolniczego-Wydziału Rolnicze-go UJ, sygn. MAR I/15, MAR I/660; Laska profesora Schmidta, sygn. Ks. wpływów 802; Zegarek prof. Kazimierza Roupperta, sygn. MAR V/12.
• O nas. W: Agricola Chór Męski Krakowskiego Środowiska Akademickiego przy Uniwersytecie Rolniczym. Pozyskano z: http://choragricola.krakow.pl/20.html (dostęp: 19.09.2023).
• Piech, Z. (2022a). Znaki Uniwersytetu Jagiellońskiego w XIX–XXI wieku, cz. 2. Alma Mater, 231–232 (marzec–kwiecień), 28–35.
• Piech, Z. (2022b). Znaki Uniwersytetu Jagiellońskiego w XIX–XXI wieku, cz. 3. Alma Mater, 233 (maj), 36–39.
• Piech, Z. (2022c). Znaki Uniwersytetu Jagiellońskiego w XIX–XXI wieku, cz. 4. Alma Mater, 235 (październik), 40–44.
• Pochwalski, K. Portret Edwarda Janczewskiego, Kraków ok. 1901, ze zbiorów Uniwersytetu Rolniczego im. H. Kołłątaja w Krakowie.
• Pochwalski, K. Portret Stefana Surzyckiego, Kraków lata 20. XX w., ze zbiorów Marcina Surzyckiego.
• Rzewuski, W. Józef Dietl. Portret, Kraków 1862. W: Muzeum Fotografii. Pozyskano z: https://zbiory.mufo.krakow.pl/card/mhf-20099-ii/ (do-stęp: 15.09.2023).
• Seweryn, T. (1930). Parzenice góralskie. Kraków: Muzeum Etnograficzne w Krakowie.
• Sikorski Szymon – mistrz ceremonii pogrzebowej – informacja ustna, 2022.
• Sondel, J. (2012). Słownik historii i tradycji Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków: Universitas.
• Statut Akademii Rolniczej im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Kraków 1986.
• Statut Akademii Rolniczej im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Kraków 1991.
• Statut Akademii Rolniczej im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Kraków 1997.
• Statut Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie tekst ujednolicony na dzień 31.05.2023 r.
• Studencki Zespół Góralski „Skalni”. Pozyskano z: https://skalni.urk.edu.pl/ (dostęp: 20.09.2023).
• Szanduła, M. (2020). Kultura studencka na Uniwersytecie Rolniczym w Krakowie. Historia i współczesność. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie.
• Trebunia-Staszel, S., Etynkowska, A., Etynkowski, M. i Fiedler, K. (2015). Strój Podhalański. Atlas Polskich Strojów Ludowych. Cz. 5, Małopolska. Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
• Uniwersytet Rzeszowski. Muzeum. Zbiory. Pozyskano z: https://www.ur.edu.pl/pl/uniwersytet/jednostki/jednostki-ogolnouczelniane/muzeum/zbiory (dostęp: 16.09.2023).
• Uroczystość nadania tytułu doktora honoris causa profesorowi Colinowi G. Scanesowi, USA. Pozyskano z: https://urk.edu.pl/wiadomosci/11912 (dostęp: 16.09.2023).
• Zarządzenie Nr 70/2014 Rektora Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie z dnia 23 października 2014 roku w sprawie: p-grzebów pracowników, studentów i doktorantów Uczelni.
• Zespół Sygnalistów Myśliwskich „Hagard”. Pozyskano z: https://hagard.urk.edu.pl/ (dostęp: 18.09.2023).

Identifiers

DOI

10.35765/pk.2024.4401.29

Biblioteka Nauki

37511996