Le motif de la plique polonaise dans « Les enfants verts » d’Olga Tokarczuk

• Authors: Renata Bizek-Tatara , Małgorzata Wrześniak

Title variants

PL

Motyw kołtuna polskiego w Zielonych dzieciach Olgi Tokarczuk

Abstracts

PL

Niniejszy artykuł koncentruje się na motywie kołtuna polskiego i jego funkcjach – mimetycznej, diegetycznej i ideologicznej – w opowiadaniu Zielone dzieci Olgi Tokarczuk. Jego przedstawienie w tekście jest zgodne z wiedzą o tym zjawisku w XVII w.: dla jednych był on skutkiem braku higieny, dla innych chorobą wywołaną przez siły nadprzyrodzone. Powiązany z zielonymi dziećmi z nieznanej krainy i obdarzony magicznymi mocami, kieruje narrację historyczną w stronę cudowności i fantastyki, tworząc nową formę literacką – opowiadanie bizarne. Pisarka wykorzystuje motyw także do rozważań na temat inności i swojej ekocentrycznej koncepcji świata.

FR

L’article porte sur le motif de la plique polonaise et ses fonctions – mimétique, diégétique et idéologique – dans le conte « Les enfants verts » d’Olga Tokarczuk. Sa figuration est conforme au savoir sur ce phénomène qu’on avait au XVIIe siècle : pour les uns, il était dû au manque d’hygiène ; pour les autres, c’était une maladie causée par des forces insolites. Liée aux enfants verts venus d’un ailleurs inconnu et dotée de pouvoirs magiques, la plique fait glisser le récit historique vers le merveilleux et le fantastique, en créant une nouvelle forme littéraire: une histoire bizarroïde. L’écrivaine s’en sert aussi pour parler de l’altérité et de sa conception écocentrique du monde.

Keywords

PL

Tokarczuk; kołtun polski; zielone dzieci; inność; heterotopia; przyroda; dziwność

EN

Tokarczuk; la plique polonaise; les enfants verts; l’altérité; l’hétérotopie; la nature; le bizarre

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Perspektywy Kultury
• Year: 2023
• Volume: 44
• Issue: 1
• Pages: 479-494

Dates

published

2024

Contributors

author

Renata Bizek-Tatara

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

• https://orcid.org/0000000300938800

author

Małgorzata Wrześniak

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

• https://orcid.org/0000000177812179

References

• Adelung, J. (1811). Grammatisch-kritischen Wörterbuch der hochdeutschen Mundart. Wien : Bauer.
• Bizek-Tatara, R. (2016). L’envers étrange du quotidien. Le fantastique de Jean Muno. Lublin : Wyd. UMCS.
• Cat-Mackiewicz, S. (1957). Dostojewski. Warszawa : PIW.
• Chevalier, J. (2018). Histoire d’une maladie qui n’a jamais existé : la plique polonaise !. Histoire des sciences médicales, nr 2, 233-242.
• Davisson, W. (1660). Commentarium in Perti Severini Dani. Haye.
• Diderot, D. et D’Alembert, J. R. (éds.), (1751). Encyclopedie, ou Dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métiers, t. XII. Paris : L’Académie des Sciences & des Belles-Lettres de Prusse.
• Dobrzycki, H. (1877). O kołtunie pospolicie ,,plica polonicaˮ zwanym, Warszawa : 1877.
• Domańska, E. (2017). Nekros. Wprowadzenie do ontologii martwego ciała. Warszawa : PWN.
• Fabre, J. (1992). Le miroir de sorcière. Essai sur la littérature fantastique. Paris : Corti.
• Foucault, M. (2004). Des espaces autres ». Empan, nr 54, 12-19, https://www.cairn.info/revue-empan-2004-2-page-12.htm (consulté le 24 mai 2023).
• Frank, J. (1848). Mémoires biographiques de Jean-Pierre Frank et Joseph Franc son fils, rédigés par ce dernier. Leipzic [manuscript].
• Freud, S. (1971). Essais de psychanalyse appliquée. Paris : Gallimard.
• Gąsiorowski L. (1839). Zbiór wiadomości do historyi sztuki lekarskiej w Polsce od czasów najdawniejszych aż do najnowszych, t. 1. Poznań : Czwalina. Censor.
• Genette, G. (1972). Figures III. Paris : Seuil.
• Gérard, G. (1982). Palimpsestes. Paris : Seuil.
• Genette, G. (1987). Seuils. Paris : Seuil.
• Gloger, Z. (1902). Encyklopedia staropolska ilustrowana. t. III. Warszawa : P. Laskauer i s-ka.
• Grimm, J. (1835). Deutsche Mythologie. Göttingen: Dieterich.
• Haughton, B. (2007). Hidden History: Lost Cyvilizations, Secret Knowledge and Ancient Mysteries, New Jersey : Weiser.
• Hauteville (1686). Relations historiques de la Pologne. Paris : Jacques Villery.
• Jourde, P. et Tortonese, P. (2005). Visages du Double. Un thème littéraire. Paris : Colin.
• Larenta, A. (2020). Metamorficzność postaci w twórczości Olgi Tokarczuk. Białostockie studia literaturoznawcze, nr 16, 83-113.
• Libiszowska, Z. (1992). Les Fiançais en Pologne au XVIIe siècle. Acta Universitatis Lodziensia. Folia Litteratia, nr 33, 133-144.
• Lovecraft, H. P. (1969). Epouvante et surnaturel en littérature. Paris : Christian Bourgeois.
• Łopatyńska, H. M. (2013). Kołtun pilnie poszukiwany, Muzeum Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu. http://etnomuzeum.pl/koltun-pilnieposzukiwany/(consulté le 10 mai 2023).
• Marczewska, M. (2012). Ja cię zamawiam, ja cię wypędzam… Choroba. Studium językowo-kulturowe. Kielce : Instytut Filologii Polskiej UJK.
• Prince, N. (2008). Le fantastique. Paris : Colin.
• Ricardou, J. (1973). Le Nouveau Roman. Paris : Seuil.
• Sawaniewska-Mochowa, Z. i Kasner, M. (2020). Wariancje semantyczne pojęcia kołtuna w wybranych tekstach kultury polskiej i litewskiej. LingVaria, 15 (1), 179–198.
• Smuszkiewicz, A. (2012). Wstęp. In : R. Kochanowicz, D. Mrozek i B. Stefaniak, Fantastyka w obliczu przemian. Poznań : Wyd. Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 7-9.
• Tokarczuk, O. (2012). Moment niedźwiedzia. Warszawa : Wydawnictwo krytyki politycznej.
• Tokarczuk, O. (2018a). Nasz bizarny świat, rozm. A. Pawlicka. Newsweek. https://www.newsweek.pl/polska/spoleczenstwo/olga-tokarczuk-o-literaturze-pis-i-tym-czy-bedzie-rewolucja/lvc66znhttps://www.newsweek.pl/polska/spoleczenstwo/olga-tokarczuk-o-literaturze-pis-i-tym-czy-bedzie-rewolucja/lvc66zn, (consulté le 27 mai 2023).
• Tokarczuk, O. (2018b), Ja już jestem takim trochę robotem, rozm. E. Padoł. https://kultura.onet.pl/wywiady-i-artykuly/olga-tokarczuk-ja-juz-jestem-takim-troche-robotem-wywiad/6zknwet
• Tokarczuk, O. (2020). Histoires bizarroïdes. Paris : Noir sur Blanc.
• Vax, L. (1965). La séduction de l’étrange. Paris : PUF.

Identifiers

DOI

10.35765/pk.2024.4401.32

Biblioteka Nauki

37517171