Uciemiężeni. Tułaczy los Leona Horoszewicza i Andrzeja Błyskosza – dołhobrodzkich obrońców wiary

• Authors: Mateusz Sarnacki

Title variants

EN

The oppressed. The wandering fate of Leon Horoszewicz and Andrzej Błyskosz – the faith’s defenders from Dołhobrody

Abstracts

EN

In 1874, the last priest of the Uniate parish in Dołhobrody, Leon Horoszewicz, had to leave the area of the Chełm diocese due to his opposition to the “purification of the Uniate rite of Latin influences” and the adoption of Orthodoxy. He left with his family for Radom, where he was kept under strict supervision of the police. Thirty years later, Andrzej Błyskosz, a former parishioner of Father Horoszewicz, also left Dołhobrody. He went to Pope Pius X on a pilgrimage, which aimed to deliver a petition against the persecution of the Uniates by the Russian authorities. He died during his stay in Rome, where he was buried at the Pope’s expense.

PL

W 1874 r. ostatni kapłan parafii unickiej w Dołhobrodach, Leon Horoszewicz, w związku ze sprzeciwem wobec „oczyszczeniu obrządku unickiego z naleciałości łacińskich” i przyjęciu prawosławia, musiał opuścić teren diecezji chełmskiej. Wyjechał z rodziną do Radomia, gdzie przebywał pod ścisłym nadzorem policji. Trzydzieści lat później Dołhobrody opuścił również dawny parafianin księdza Horoszewicza – Andrzej Błyskosz. Udał się on do papieża Piusa X z pielgrzymką, której celem było przekazanie petycji przeciw prześladowaniom unitów ze strony władz rosyjskich. Zmarł w trakcie pobytu w Rzymie, gdzie został pochowany na koszt papieża.

Keywords

PL

Cerkiew unicka; Dołhobrody; prześladowania unitów; Leon Horoszewicz; Andrzej Błyskosz; pielgrzymka unitów do papieża

EN

Uniate Church; Dołhobrody; persecution of Uniates; Leon Horoszewicz; pilgrimage of the Uniates to the Pope; Andrzej Błyskosz

• Publisher: Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
• Journal: Radzyński Rocznik Humanistyczny
• Year: 2023
• Volume: 21
• Pages: 49-72

Dates

published

2023

Contributors

author

Mateusz Sarnacki

References

• Bojarski J.P., Czasy Nerona w XIX wieku pod rządem moskiewskim, czyli ostatnie chwile unii w dyecezyi chełmskiej. Fakta zebrane przez kapłanów unickich i naocznych świadków, Lwów 1878.
• Demidowicz T., Hanna – zarys dziejów, Biała Podlaska 2010.
• Geresz J., W Korczówce i Olszance. Pielgrzymka do Rzymu, https://echokatolickie.pl/w–korczowce–i–olszance–pielgrzymka–do–rzymu/ (dostęp: 18.03.2023).
• Gryciuk F., Józefat Błyskosz. Pamiętnik Podlasiaka z minionych dni. Od roku 1904 do roku 1918, Warszawa 2017.
• Kaźmiruk B.W., Józefat Błyskosz, działacz religijno–społeczny (1876–1947), nieopublikowana praca magisterska napisana pod kierunkiem dr. Tadeusza Krawczaka na Seminarium Historii Kościoła na Papieskim Wydziale Teologicznym w Warszawie Sekcja św. Jana Chrzciciela, maszynopis w posiadaniu autorki, Siedlce 1997.
• Kaźmiruk B.W., Baj K., Jubileusz 300–lecia parafii Dołhobrody 1701–2001, Dołhobrody 2001.
• Kołbuk W., Skutki carskiego ukazu tolerancyjnego z 1905 roku na ziemi chełmsko–podlaskiej, „Roczniki Humanistyczne”, t. 45–46, nr 7, 1997–1998.
• Kotyłło A., Moje wspomnienia, Lublin 1934.
• Kowieski L., Pielgrzymka mariańska rzymskokatolików i unitów podlaskich do Rzymu (25 kwietnia – 11 maja 1904 r.), „Nadbużańskie Sławatycze”, z. 5, 2004.
• Krawczak T., Zanim wróciła Polska. Martyrologium ludności unickiej na Podlasiu w latach 1866–1905 w świetle wspomnień, Warszawa 1994.
• Kuniewicz F., Krótki Pamiętnik z 1904 roku Pielgżymki unickiej do Rzymu!, „Nadbużańskie Sławatycze:, z. 5, 2004.
• Kunowska–Porębna M., Parafie Podlasia w świetle „Chołmsko–Warszawskogo Jeparchijalnogo Wiestnika”, [w:] Martyrologia Unitów Podlaskich w świetle najnowszych badań naukowych, red. J. Skowronek, U. Maksymiuk, Siedlce 1996.
• Lista duchowieństwa dyecezyi chełmskiej obrządku greko–unickiego za rok 1863, Warszawa 1864.
• Posłowie z Podlasia. Józef Błyskosz, „Ojczyzna: pismo tygodniowe z obrazkami dla wszystkich”, nr 21, 1906.
• Pikuła P., Dla nas tylko jedna droga... Paweł Pikuła i prześladowania Unitów na Podlasiu, Kraków 2012.
• http://sanktuariumpratulin.pl/wp–content/uploads/2014/02/Pikuł–P–Antologia–Pawła–Pikuły.docx (dostęp: 18.03.2023)
• Rzemieniuk F., Unici polscy 1596–1946, Siedlce 1998.
• Sawa M.R., Petycja z pielgrzymki unitów do papieża w 1904 roku, [w:] Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce, t. 115–116, red. ks. S. Rospond, Kraków 2011.
• Sęczys E., Szlachta guberni augustowskiej, lubelskiej i radomskiej wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836–1861, Warszawa 2018.
• Wojnarowski, M., Antyminsy w kolekcji Muzeum Archidiecezjalnego im. św. Józefa Sebastiana Pelczara Biskupa w Przemyślu, „Perspektywy Kultury”, t. 38, nr 3, 2022.

Identifiers

DOI

10.36121/RRH.21.2023.3

Biblioteka Nauki

20433516