Nieznane cmentarzysko ludności kultury łużyckiej z Kępki Szlacheckiej, pow. włocławski

• Authors: Tomasz Purowski

Title variants

EN

An Unknown Cemetery of the Lusatian Culture from Kępka Szlachecka, Włocławek County

Abstracts

EN

In the 1950s, cremation graves of the Lusatian Culture were discovered by chance at Kępka Szlachecka. The archaeological site is located on a hill surrounded to the south and west by Kępskie Lake and to the east by the River Lubieńka (Fig. 1, 3, 4).

Two small earthen vessels and few fragments of cremated human bones have survived to this day in the hands of private owners. It is known that at least one more, larger, vessel – a cinerary urn, now lost – complemented the assemblage. The preserved pottery consists of:1. A small amphora, decorated at the base of the neck with a horizontal groove (Fig. 2:a–c); 2. A small cup or mug (Fig. 2:d–f). The dimensions of the artefacts suggest that they served as accessory vessels. The dating of the pottery falls within a broad chronological range extending from Bronze Age IV to Hallstatt D.

The cemetery at Kępka Szlachecka has not been previously mentioned in the literature. A map of the Archaeological Polish Record shows five archaeological sites located to the north of Kępskie Lake (Fig. 3), but only one of them (no. 4) yielded three pottery sherds that may date to the time of the development of the Lusatian Culture.

PL

W latach 50. XX wieku w Kępce Szlacheckiej zostały przypadkowo znalezione groby ciałopalne ludności kultury łużyckiej. Stanowisko archeologiczne położone jest na wzniesieniu otoczonym od południa i zachodu Jeziorem Kępskim, zaś od wschodu – rzeką Lubieńką (Ryc. 1; 4). Obecnie niewielka część odkrytych przedmiotów znajduje się w rękach prywatnych. Do dziś przetrwały dwa nieduże naczynia gliniane oraz pojedyncze fragmenty przepalonych kości ludzkich. Wiadomo, że zbiór uzupełniała przynajmniej większa popielnica, która zaginęła. Zachowana ceramika to: 1. Mała amfora, zdobiona u nasady szyjki poziomo rytą bruzdą (Ryc. 2:a-c). 2. Niewielki czerpak lub kubek (Ryc. 2:d-f). Opisane przedmioty są pozostałością po zniszczonym grobie ciałopalnym ludności kultury łużyckiej. Wymiary naczyń glinianych wskazują, że w przeszłości pełniły funkcję przystawek. Ceramikę można datować w szerokim przedziale chronologicznym, od IV okresu epoki brązu do podokresu Hallstatt D.

Nekropola z Kępki Szlacheckiej nie była do tej pory znana w literaturze. Na mapie AZP na północ od Jeziora Kępskiego zlokalizowanych jest 5 stanowisk archeologicznych (ryc. 3), ale tylko na jednym (nr 4) znaleziono 3 fragmenty ceramiki, które być może pochodzą z czasu rozwoju kultury łużyckiej.

Keywords

PL

ceramika; Kujawy; cmentarzysko; kultura łużycka

EN

Cemetery; Lusatian Culture; Kuyavia; Pottery

• Publisher: Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie
• Journal: Wiadomości Archeologiczne
• Year: 2022
• Volume: LXXIII
• Issue: 73
• Pages: 241-244

Dates

published

2022

Contributors

author

Tomasz Purowski

• Ośrodek Interdyscyplinarnych Badań Archeologicznych, Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Polska

References

• AFFELSKI J., IGNACZAK M. 2018: Cmentarzysko płaskie społeczności kultury łużyckiej, [w:] P. Chachlikowski, A. Romańska (red.), Przeszłość wpisana w kamień. Obrzędowe i siedliskowe formy użytkowania stanowisk 9 i 10 w Grabkowie na Kujawach, Studia i Materiały do Dziejów Kujaw 14, Poznań, 102–173.
• CHUDZIAKOWA J. 1974: Kultura łużycka na terenie międzyrzecza Wisły, Drwęcy i Osy, Towarzystwo Naukowe w Toruniu. Prace Archeologiczne 5, Warszawa-Poznań.
• DĄBROWSKI J. 1997: Epoka brązu w północno-wschodniej Polsce, Prace Białostockiego Towarzystwa Naukowego 36, Białystok.
• DĄBROWSKI J., MOGIELNICKA-URBAN M. 2014: Zespół osadniczy kultury łużyckiej w Maciejowicach, pow. garwoliński, woj. mazowieckie, Archeologia Mazowsza i Podlasia. Studia i Materiały V, Warszawa.
• GEDIGA B. 1967: Plemiona kultury łużyckiej w epoce brązu na Śląsku środkowym, Wrocław.
• GEDL M. 1987: Cmentarzysko ze schyłku epoki brązu w Kietrzu. Tom II, Wrocław.
• GEDL M. 1989: Groby z młodszego okresu epoki brązu na cmentarzysku w Kietrzu, Uniwersytet Jagielloński. Varia CCLXXII, Kraków.
• GEDL M. 1999: Cmentarzysko z epoki brązu w Zbrojewsku (badania 1973–1981), Kraków.
• IGNACZAK M. 2002: Ze studiów nad genezą kultury łużyckiej w strefie Kujaw, Materiały do Syntezy Pradziejów Kujaw 10, Poznań.
• JADCZYKOWA I. 1990: Ciałopalne cmentarzysko ludności kultury łużyckiej, okresu halsztackiego D z Zalewu II, województwo sieradzkie, PMMAE 35 (1988), 15–87.
• JANOWSKI J. 1958: Łużyckie cmentarzysko kurhanowe z późnej epoki brązu w miejscowości Zdzienice, pow. Turek, MS III, 277–350.
• JASNOSZ S. 1983: Materiały i studia do dziejów osadnictwa starożytnego i wczesnośredniowiecznego Ziemi Obornicko-Rogozińskiej (część 2), FAP XXXII (1981), 105–155.
• KACZMAREK M. 2002: Zachodniowielkopolskie społeczności kultury łużyckiej w epoce brązu, Poznań.
• KLISZ T., KURPIEWSKI A. 2011: Nieznane cmentarzysko ludności kultury łużyckiej w Siemkowicach, woj. łódzkie,Archeologia epok brązu i żelaza. Studia i materiały 2, Toruń, 213–225.
• ŁACIAK D., NOWAK K. 2016: Analiza zabytków ceramicznych z cmentarzyska w Legnicy przy ul. Spokojnej, [w:] K. Nowak, T. Stolarczyk (red.), Metalurdzy znad Kaczawy. Cmentarzysko ciałopalne z epoki brązu odkryte w Legnicy przy ul. Spokojnej, Legnica, 35–54.
• MIKŁASZEWSKA-BALCER R., MIŚKIEWICZ J. 1968: Cmentarzysko kultury łużyckiej z miejscowości Podule, pow. Łask, stanowisko 1, WA XXXIII/1, 3–113.
• MIŚKIEWICZ J. 1961: Cmentarzysko kultury łużyckiej w Mariankach pow. Włocławek, MS VII, 223–243.
• OLESZCZAK Ł., TWARDOWSKI W. 2011: Tresta Rządowa, stanowisko 1. Cmentarzysko kultury łużyckiej z Polski Środkowej, Ocalone dziedzictwo archeologiczne 1, Kraków--Pękowice.
• PIETRZAK M. 1960: Cmentarzysko kurhanowe kultury łużyckiej w Siemirowicach, pow. Lębork, MZP V (1959), 25–42.
• WĘGRZYNOWICZ T. 1973: Kultura łużycka na Mazowszu wschodnim i Podlasiu, MSiW II, 32–48.
• ZEYLANDOWA M. 1983: Materiały z cmentarzyska ludności kultury łużyckiej w Dalewie, gm. Śrem, woj. Poznań, FAP XXXII (1981), 9–12.

Identifiers

DOI

10.36154/wa.73.2022.08

Biblioteka Nauki

28328240