Analiza kryzysu konstytucyjnego z perspektywy funkcji aksjologicznej konstytucji. Zarys podstawowych zagadnień teoretycznych

• Authors: Wojciech Mojski

Title variants

EN

Analysis of the Constitutional Crisis from the Perspective of the Constitution’s Axiological Function. Outline of Basic Theoretical Issues

Abstracts

EN

Disputes about values are completely natural in a state whose system is based on an axiologically open constitution. Another value in such a state should also be the constitution itself, which in the systemic sense guarantees an essentially equal position of various social and individual values. However, the constitutional crisis is not a natural dispute over values in a state with an axiologically open constitution, but is a situation that arose in the system of government, with a bad faith attempt being made to impose an exclusive system of values, while violating constitutional norms. This attempt concerns the fundamental values of a constitutionally regulated system, and thus the effect of this unconstitutional procedure is not only to undermine the constitution’s legal function, but also its axiological function. The aim of the study is to present the basic problems related to this issue, primarily in the context of the assumptions of constitutional theory, but also taking into account experiences with the Polish system of government in recent years.

PL

Spory o wartości, w państwie, którego ustrój oparto na otwartej aksjologicznie konstytucji, są czymś zupełnie naturalnym. Wartością w takim państwie powinna być również sama konstytucja, która gwarantuje w sensie ustrojowym równoprawną w zasadzie pozycję różnych wartości społecznych i indywidualnych. Kryzys konstytucyjny nie ma jednak charakteru naturalnego sporu o wartości w państwie konstytucji otwartej aksjologicznie, ale jest sytuacją ustrojową, w ramach której następuje próba nacechowanego złą wiarą narzucenia wyłącznego systemu wartości z naruszeniem norm konstytucyjnych. Próba ta dotyczy przy tym wartości fundamentalnych dla konstytucyjnie unormowanego ustroju, a więc skutkiem tego niekonstytucyjnego postępowania jest nie tylko podważenie funkcji prawnej konstytucji, ale także jej funkcji aksjologicznej. Celem opracowania jest przybliżenie podstawowych zagadnień dotyczących tej problematyki, przede wszystkim w kontekście założeń teorii konstytucji, ale także z uwzględnieniem polskich doświadczeń ustrojowych ostatnich lat.

Keywords

PL

funkcje konstytucji; wartości konstytucyjne; kryzys konstytucyjny

EN

constitution’s functions; constitutional values; constitutional crisis

• Publisher: Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
• Journal: Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
• Year: 2022
• Issue: 1(30)
• Pages: 55-62

Dates

published

2022

Contributors

author

Wojciech Mojski

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

References

• Alexy, R. (2010). Teoria praw podstawowych. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• Chmielarz, A. (2011). Funkcja prawna konstytucji na przykładzie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• Dworkin, R. (1978). Taking rights seriously. Cambridge: Harvard University Press.
• Garlicki, L. (2016). Niekonstytucyjność: formy, skutki, procedury. Państwo i Prawo 9, 3-20.
• Leszczyński, L., Maroń, G. (2013). Pojęcie i treść zasad prawa oraz generalnych klauzul odsyłających. Uwagi porównawcze. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska 60, 81-91.
• Łętowska, E., Zajadło, J. (2020). O wygaszaniu państwa prawa. Sopot: Arche.
• Mojski W. (2015). Konstytucyjne uwarunkowania przyjaznej wykładni prawa polskiego, europejskiego i międzynarodowego. Zarys problematyki. In E. Gdulewicz, W. Orłowski, S. Patyra (eds.), 25 lat transformacji ustrojowej w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Pichlak, M. (2014). Między aksjologią a ontologią dyskursu konstytucyjnego. Obiektywizacja wartości w prawie. Przegląd Prawa i Administracji 96, 39-56.
• Sadurski, W. (2020). Polski kryzys konstytucyjny. Łódź: Wydawnictwo Fundacja Liberte.
• Sagan, S. (2018). Konstytucje współczesne. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Skąpska, G. (2018). Znieważający konstytucjonalizm i konstytucjonalizm znieważony. Refleksja socjologiczna na temat kryzysu liberalno-demokratycznego konstytucjonalizmu w Europie pokomunistycznej. Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna 7, 276-301.
• Skuczyński, P. (2018). Pojęcie kryzysu w filozofii i naukach społecznych a kryzysy prawne. Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna 7, 250-275.
• Winczorek, P. (1996). Nowa konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Problem aksjologii. Przegląd Sejmowy 4(16), 9-19.
• Ziembiński, Z. (1993). Wartości konstytucyjne. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.

Identifiers

DOI

10.36280/AFPiFS.2022.1.55

Biblioteka Nauki

2050247