Ideał naukowości prawoznawstwa. Józef Nowacki przeciw ideologizacji twierdzeń prawniczych

• Authors: Tomasz Pietrzykowski

Title variants

EN

An Ideal of Scientific Jurisprudence. Józef Nowacki Against Ideological Influences on Jurisprudential Claims

Abstracts

EN

Methodological assumptions underpinning Józef Nowacki’s research were one of the most original and intriguing aspects of his approach to legal theory. An extremely rigorous conception of what kind of legal claims may be regarded as scientific can be reconstructed based on his various writings about legal norms, general clauses, dispositive provisions of law, legal principles or the practical application of the constitutional notion of the rule of law. His relentless efforts to uncover and eliminate from scientific discourse any evaluative judgments served to defend legal theory against ideological influences and subjective wishful thinking disguised as scientific claims. In these respects, it not only was an unquestionably valuable position then, but it remains so nowadays. At the same time, it begs numerous questions and doubts that still permeate central methodological debates in jurisprudence.

PL

Jednym z najbardziej oryginalnych i interesujących aspektów twórczości naukowej Józefa Nowackiego był założenia metodologiczne jego badań teoretycznoprawnych. Niezwykle rygorystyczne rozumienie naukowości twierdzeń prawniczych daje się zrekonstruować na podstawie jego prac poświęconych różnorodnym problemom prawniczym – w tym pojęciu normy prawnej, klauzuli generalnej, przepisów dyspozytywnych, zasad prawnych czy praktyki stosowania konstytucyjnego pojęcia państwa prawnego. Bezwzględne dążenie do ujawniania i eliminacji z rozważań naukowych wszelkich sądów wartościujących służyło obronie teorii prawa przed wpływami politycznych ideologii i subiektywnego wishful thinking udającego twierdzenie naukowe. Pod tymi względami nie tylko miała ona, ale wciąż zachowuje ogromną wartość. Jednocześnie nasuwa wiele wątpliwości i pytań pozostających w centrum metodologicznej dyskusji prawoznawstwa.

Keywords

PL

prawo; metodologia; wartościowanie; teoria prawa; nauka

EN

law; methodology; valuing; legal theory; science

• Publisher: Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
• Journal: Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
• Year: 2023
• Volume: 36
• Issue: 3
• Pages: 22-33

Dates

published

2023

Contributors

author

Tomasz Pietrzykowski

• Uniwersytet Śląski

• https://orcid.org/0000000304287021

References

• Ayer, A. (1946), Language, Truth and Logic, New York 1946
• Austin, J.L. (1993), Mówienie i poznawanie. Rozprawy i wykłady filozoficzne. Tłum. B. Chwedeńczuk, Warszawa 1993.
• Bergbohm, K.M. (1892), Jurisprudenz und Rechtsphilosophie, Bd. 1, Leipzig.
• Carnap, R. (1969), Filozofia jako analiza języka nauki, tłum. A. Zabłudowski, Warszawa.
• Eliasz, K. (2016), Realistyczna koncepcja prawa Alfa Rossa, Warszawa.
• Guastini, R. (2015), A Realistic View on Law and Legal Cognition, Revus. Journal for Constitutional Theory and Philsophy of Law, 27.
• Kelsen, H. (1957), What is Justice? Law, Justice and Politics in the Mirror of Science, Berkley CA.
• Kelsen, H. (1960), Reine Rechtslehre, 2. Aufl, Wien.
• Kelsen, H. (2014), Czysta teoria prawa, tłum. R. Szubert, Warszawa.
• Kelsen, H., (2021), O teorii interpretacji, w: T. Kubalica, Hans Kelsen a problem interpretacji prawa. Katowice.
• Moore, G. E., Autobiography w: P. Schilpp (1942). The Philosophy of G. E. Moore. Evanston and Chicago.
• Nowacki, J. (1976), „Materialna” jedność systemu prawa, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego, Nauki Humanistyczno-Społeczne, Seria I, z.108.
• Nowacki, J. (1980), O normatywnych (abstrakcyjno-generalnych) i sytuacjonistycznych rozumieniach zasad współżycia społecznego, T. Zieliński (red.), Z problematyki prawa pracy i polityki socjalnej, t. 3, Katowice.
• Nowacki, J. (1988), Przepis prawny a norma prawna, Katowice.
• Nowacki, J. (1995), Rządy prawa. Dwa problemy, Katowice.
• Nowacki, J. (2003) Studia z teorii prawa, Kraków.
• Olivecrona, K. (1971), Law as Fact, 2nd ed., London.
• Pietrzykowski, T. (2014), Ujarzmianie Lewiata. Szkice o idei rządów prawa, Katowice.
• Pietrzykowski, T. (2015), Etyka i deontologia zawodowa, w: A. Bereza (red.) Zawód radcy prawnego, Warszawa.
• Pietrzykowski, T. (2017), Naturalizm i granice nauk prawnych. Esej z metodologii prawoznawstwa, Warszawa.
• Reichenbach, H. (1960), Powstanie filozofii naukowej, tłum. H. Krahelska, Warszawa.
• Ross, A. (1954), On Law and Justice, London 1954.
• Stelmach, J., Brożek, B. (2004), Metody prawnicze, Kraków.
• Tkacz, S. (2018), Profesor Józef Nowacki jako pozytywista, Z Dziejów Prawa, z. 11(19), cz. 1.
• Weber, M. (1998), Polityka jako zawód i powołanie, tłum. A. Kopacki, P. Dybel, Warszawa-Kraków.
• Wittgenstein, L., (1997), Tractatus Logico-Philosopicus, tłum. B. Wolniewicz, Warszawa.

Identifiers

DOI

10.36280/AFPiFS.2023.3.22

Biblioteka Nauki

26124504