Zarys konstytucjonalizmu populistycznego

• Authors: Jakub Hudský

Title variants

EN

The Outline of Populist Constitutionalism

Abstracts

EN

The aim of this article is to present the assumptions of the populist constitutionalism in view of the unwavering support for populist groups and the related beliefs, resulting in irreversible changes in the perception of democratic reality. The starting point is an attempt to grasp the essence of populism and describe its elementary features. Populism is often defined in opposition to liberal thought and is analysed on two plans – the ideological and pragmatic one. An analysis of both of these elements makes it possible to indicate the political concept of populist democracy, the implementation of which is the goal of populists who achieve power. The assumptions of populist democracy are based on the implementation of the unfettered and current will of the people; at the same time, this concept perceives reality in an agonistic way – it is aware of the political necessity of all elements of public space, which make up the arena for the constantly clashing opposing interests. The above theses create a perspective through which one should look at the phenomenon of populist constitutionalism. There is no doubt that its starting point will be putting into practice populist beliefs and assumptions of populist democracy. Populist constitutional discourse, striving to implement the will of the people, does not reject the liberal institutions that have been in force so far. On the contrary, this phenomenon takes advantage of the hitherto achievements of constitutionalism and strives to transform them in such a way that – at least in principle – the will of the people can be implemented in the most unrestricted way possible. The final part of the reflections concerns the approach of populism to the constituent power, i.e., the power that enables the adoption and amendment of the constitution. It might seem that ‘legalizing’ the constituent power (e.g., in the form of an imperative mandate or popular referenda) would lead to the expansion of the power of the people, but populists do not seem to share this position. They point out that establishing a procedure which allows for additional expression of the will by citizens actually constrains their movements. Formal restrictions (e.g., the minimum number of signatures required) can often thwart the popular initiative.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie założeń konstytucjonalizmu populistycznego wobec niegasnącego poparcia dla ugrupowań populistycznych i związanych z nimi przekonań, skutkującego nieodwracalnymi zmianami w postrzeganiu demokratycznej rzeczywistości. Punktem wyjścia jest próba uchwycenia istoty zjawiska populizmu i opisania jego elementarnych cech. Populizm często definiuje się w opozycji do myśli liberalnej i jest analizowany w dwóch płaszczyznach – ideologicznej i pragmatycznej. Analiza obu wspomnianych elementów pozwala na wskazanie politycznego konceptu demokracji populistycznej, którego zrealizowanie stanowi cel populistów dochodzących do władzy. Założenia demokracji populistycznej opierają się na urzeczywistnieniu nieskrępowanej i aktualnej woli ludu; koncepcja ta jednocześnie postrzega rzeczywistość w agonistyczny sposób – zdaje ona sobie sprawię z koniecznej polityczności wszystkich elementów przestrzeni publicznej, która stanowi arenę dla nieustannie ścierających się przeciwstawnych interesów. Powyższe tezy tworzą perspektywę, przez którą należy analizować konstytucjonalizm populistyczny. Nie ulega wątpliwości, że jego punktem wyjścia będzie realizacja populistycznych przekonań i założeń demokracji populistycznej. Populistyczny dyskurs konstytucjonalny w dążeniu do urzeczywistnienia woli ludu nie odrzuca jednak dotychczas obowiązujących instytucji liberalnych. Przeciwnie, korzysta z dotychczasowego dorobku konstytucjonalizmu i dąży do jego przekształcenia w taki sposób, aby – przynajmniej w założeniach – wola ludu mogła zostać realizowana w możliwie nieograniczony sposób. Końcowa część rozważań dotyczy podejścia populizmu do władzy konstytuującej, tj. władzy, która umożliwia tworzenie i zmianę konstytucji. Mogłoby się wydawać, że „zalegalizowanie” władzy konstytuującej (np. w postaci mandatu imperatywnego lub referendów powszechnych) doprowadzi do poszerzenia władzy ludu, populiści jednak zdają się nie podzielać tego stanowiska. Zwracają oni bowiem uwagę, że ustanowienie procedury, która umożliwia dodatkowe wyrażanie woli obywateli w istocie krępuje ich ruchy. Formalne ograniczenia (np. minimalna wymagana ilość podpisów) może bowiem często niweczyć ludową inicjatywę.

Keywords

PL

konstytucjonalizm populistyczny; populizm; prawo; illiberalizm; władza konstytuująca

EN

populist constitutionalism; populism; law; illiberalism; constituent power

• Publisher: Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
• Journal: Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
• Year: 2023
• Volume: 37
• Issue: 4
• Pages: 40-53

Dates

published

2023

Contributors

author

Jakub Hudský

• Uniwersytet Wrocławski

• https://orcid.org/0000000156730705

References

• Albertazii D., McDonell D. (red.) (2008), Twenty-First Century Populism: The Spectre of Western European Populism, Basingstoke, New York.
• Arato A. (2017), How We Got Here. Transition failures, their causes, and the populist interest in constitution, Publicseminar.org.
• Arato A. (2013), Political Theology and Populism, Social Research 1. Blokker P., Populist Constitutionalism, Verfassungsblog.de.
• Blokker P. (2019), Varieties of populist constitutionalism: The transnational dimension, German Law Journal 3.
• Blokker P., Bugaric B., Halmai G. (2019), Introduction: Populist constitutionalism: Varietes, complexities, and contradictions, German Law Journal 20.
• Colón-Ríos J. I. (2012), Weak Constitutionalism: Democratic legitimacy and the question of constituent power, New York.
• Colón-Ríos J. I. (2020), Contituent Power and the Law, Oxford.
• Czarnota A. (2019), Populist Constitutionalizm or New Constitutionalizm, Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem 1.
• Doyle O. (2019), Populist constitutionalism and constituent power, German Law Journal 20.
• Foa R. S. et al. (2022), The Great Reset: Public Opinion, Populism, and the Pandemic. Cambridge, United Kingdom: Centre for the Future of Democracy.
• Gárdos-Orosz F., Szente Z. (2021), Populist Challenges to Constitutional Interpretation in Europe and Beyond, Londyn-New York.
• Giannetti D., Umansky K., Sened I. (2022), The Entry of the M5S and the Reshaping of Party Politics in Italy (2008-2018), Government and Opposition.
• Havlík V., Voda P. (2018), Cleavages, Protest or Voting for Hope? The Rise of Centrist Populist Parties in the Czech Republic, Swiss Political Science Review 2.
• Jurkynas M. (2019), Populist Parties in Lithuania: Curious Case of Party Order and Justice and its Leadership, Polish Political Science Review. Polski Przegląd Politologiczny 7(1).
• Kaleta K. (2018), Władza konstytuująca jako przedmiot badań nauk prawnych, Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna 1.
• Kaltwasser C. R., Taggart P., Espejo P. O., Ostiguy P. (red.) (2017), The Oxford Handbook of Populism, Oxford-Nowy York.
• Katsambekis G., Stavrakakis Y. (2020), „No, COVID-19 is not ‘killing’ populistst” (G. Katsambekis, Y. Stavrakakis, Populism and the Pandemic: A Collaborative Report), Thessaloniki.
• Kornhauser W. (1959), The politics of mass society, Illinois.
• Mouffe Ch. (2013), Agonistics: Thinking the world politically, London-New York.
• Mouffe Ch. (red.) (1999), The Challenge of Carl Schmitt, Londyn-Nowy Jork.
• Mudde C., Populist Zeitgeist, Government and Oppostiton, 39(4).
• Mudde C., Kaltwasser C. R. (2017), Populism: a very short introduction, New York.
• Műller J.-W. (2017), Co to jest populizm?, Warszawa.
• Panizza F. (red.) (200), Populism and the Mirror of Democracy, New York.
• Ranciére J. (2006), Hatred of Democracy, Londyn-Nowy York.
• Sadurski W. (2019), Polish Constitutional Breakdown, Oxford.
• Sanecka-Tyczyńska J. (2018), Prawa i Sprawiedliwości Krytyka Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r., Przegląd Sejmowy 4.
• Scheppele K. L. (1985), Autocratic Legalism, The University of Chicago Law Review 2.
• C. Schmitt (2012), Teologia polityczna i inne pisma, Warszawa.
• Sulikowski A. (2021), Wyrok TK w sprawie K 1/20. Hegemonia, „histeria”, agonizm, Państwo i Prawo 8.
• Školkay A. (2020), Impact of Populism on the Party System in Slovakia 2000–2020. Background Study for DEMOS H2020 Project. M.Pis.
• Taggart P. (2020), Populism, Buckingham-Philadelphia.
• Tóth G. (red.) (2012), Constitution for a Disunited Nation, Budapest.
• Urbinati N. (2019), Me the People: How populism transforms democracy, Cambridge–Londyn.
• Wysocka O. (red.) (2010), Populizm, Warszawa.

Identifiers

DOI

10.36280/AFPiFS.2023.4.40

Biblioteka Nauki

26134500