Statystyczny obraz trudności prawa

• Authors: Mikołaj Ryśkiewicz

Title variants

EN

A Statistical Picture of the Difficulty of Law

Abstracts

EN

The incomprehensibility of law is no secret, but the depth of this incomprehensibility has remained insufficiently explored. Previous studies have supported quantitative aspects either superficially or without delving into their method. This work aims to expand the toolkit for analysing legal language in terms of its comprehensibility and demonstrate the results of using these tools. Dozens of Polish laws selected for the study were fully processed and analysed using the Jasnopis application. The results were then reviewed and analysed in the context of linguistic and social studies. The analyses: (1) confirm the profound incomprehensibility of legal language, regardless of the yardstick used; (2) quantify this incomprehensibility in relation to general Polish, providing a picture of how remote legal language is from reality; (3) point to the intrinsic peculiarity of legal language, as manifested in the variation of intelligibility and morphological parameters depending on the branch of law; (4) reveal the potential in studying legal language with indicators other than those commonly used. The research opens up the field for a broader-than-before discussion of the communicative quality of legislation and, thanks to the context of general Polish, helps outline the socially relevant consequences in the form of linguistic alienation of law recipients.

PL

Nie jest tajemnicą niezrozumiałość prawa, lecz niewystarczająco zgłębiona pozostawała głębia tej niezrozumiałości. W dotychczasowych badaniach aspektami ilościowymi wspierano się pobieżnie albo bez wniknięcia w ich metodę. Praca ta ma na celu rozbudować instrumentarium analizy języka prawnego pod kątem zrozumiałości prawa i zademonstrować wyniki użycia tych narzędzi. Do badania wybrano kilkadziesiąt polskich ustaw, które w całości przetworzono i przeanalizowano przy użyciu aplikacji Jasnopis. Wyniki zostały następnie poddane weryfikacji i analizie osadzonej w kontekście badań językoznawczych i społecznych. Analizy: 1) potwierdzają głęboką niezrozumiałość języka prawnego niezależnie od używanego miernika; 2) kwantyfikują tę niezrozumiałość względem polszczyzny powszechnej dając obraz oddalenia języka prawnego od rzeczywistości; 3) wskazują na swoistość wewnętrzną języka prawnego objawiającą się zróżnicowaniem parametrów dotyczących zrozumiałości i morfologicznych w zależności od gałęzi prawa; 4) dostrzegają potencjał w badaniu języka prawnego wskaźnikami innymi niż powszechnie używane. Badania otwierają pole do szerszej niż dotąd dyskusji na temat jakości komunikacyjnej ustawodawstwa, a dzięki kontekstowi polszczyzny powszechnej pomagają zarysować istotne społecznie konsekwencje w postaci alienacji językowej odbiorców prawa.

Keywords

PL

język prawny; niezrozumiałość prawa; nominalność stylu; juryslingwistyka

EN

legal language; incomprehensibility of law; nominal style; jurislinguistics

• Publisher: Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
• Journal: Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
• Year: 2023
• Volume: 37
• Issue: 4
• Pages: 79-97

Dates

published

2023

Contributors

author

Mikołaj Ryśkiewicz

• Uniwersytet Warszawski

• https://orcid.org/0000000196285001

References

• Andruszkiewicz, M. (2018). Problem jasności w języku prawnym - aspekty lingwistyczne i teoretycznoprawne, cl 31, 7–25.
• Choduń, A. (2006). Leksyka tekstów aktów prawnych, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 68, 19–30.
• Cyrul, W. i Pełech-Pilichowski, T. (2022). Perspektywy podnoszenia zrozumiałości tekstów aktów prawnych poprzez zmianę paradygmatu budowy struktury odesłań, PS 1(168), 13–36.
• Gizbert-Studnicki, T. (1986). Język prawny z perspektywy socjolingwistycznej. Zeszyty naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego; Prace z nauk politycznych 877 (26).
• Gruszczyński, W. i Ogrodniczuk, M. (2015). Jasnopis, czyli mierzenie zrozumiałości polskich tekstów użytkowych. Warszawa.
• Grzelak, J. (2010). Polski język prawa - w perspektywie glottodydaktycznej. Poznań:
• Kamińska-Szmaj, I. (1990). Różnice leksykalne między stylami funkcjonalnymi polszczyzny pisanej: analiza statystyczna na materiale słownika frekwencyjnego. Acta Universitatis Wratislaviensis 1014.
• Koryś, I., Michalak, D., Zasacka, Z. i Chymkowski, R. (2018). Stan czytelnictwa w Polsce w 2017 roku. Warszawa: Biblioteka Narodowa.
• Malinowski, A. (1980). Własności statystyczne języka prawnego na tle własności języka potocznego (Próba analizy na przykładzie tekstów prawnych dotyczących ochrony środowiska), Państwo i Prawo 67–75.
• Malinowski, A. (2006). Polski język prawny - wybrane zagadnienia. Warszawa:
• Malinowski, A. (2016a). Nagłówki w tekście aktu normatywnego, Studia Iuridica 193–205.
• Malinowski, A. (2016b). Informacja o nieobowiązywaniu przepisu, Przegląd Legislacyjny 9–20.
• Malinowski, A. (2016c). Komunikatywność polskich kodeksów, Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego 24–33.
• Malinowski, A. (2017). Pomiar czytelności polskiego tekstu prawnego, Państwo i Prawo 3–18.
• Malinowski, A. (2018). Modyfikatory w tekście prawnym, Przegląd Legislacyjny 9–22.
• Malinowski, A. (2020). Błędy formalne w tekstach prawnych. Warszawa:
• Martínez, E., Mollica, F. i Gibson, E. (2022). Poor writing, not specialized concepts, drives processing difficulty in legal language, Cognition 224, 105070.
• Nieciecka, K. (2014). Kilka uwag o komunikatywności tekstów prawnych, Studenckie Prace Prawnicze, Administratywistyczne i Ekonomiczne 107–24.
• Ożóg, K. (2008). Zmiany we współczesnym języku polskim i ich kulturowe uwarunkowania, Język a Kultura 20, 59–79.
• Petzel, J. (2006). Język prawny w świetle lingwistycznej teorii rejestru językowego, Studia Iuridica 153–63.
• Pisarek, W. (1969). Recepty na zrozumiałość wypowiedzi, Zeszyty Prasoznawcze 10, 38–53.
• Sokołowski, L. (1967). Wpływ struktury gramatycznej tekstu na jego rozumienie, Zeszyty Prasoznawcze 8, 11–27.
• Sornat, K. (2021). Język tekstów legislacyjnych i jego ocena normatywna – na przykładzie wybranych aktów prawnych, Studia Iuridica 220–33.
• Wierczyński, G. (2015). Udostępnianie informacji o prawie jako warunek skutecznej działalności prawotwórczej. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Identifiers

DOI

10.36280/AFPiFS.2023.4.79

Biblioteka Nauki

26156885