Własność prywatna i jej społeczny charakter w poglądach Rudolfa von Jheringa oraz Ottona von Gierke

• Authors: Paweł Lesiński

Title variants

EN

Private Property and Its Social Dimension in the Views of Rudolf von Jhering and Otto von Gierke

Abstracts

EN

The article is an attempt to analyse the views of Rudolf von Jhering and Otto von Gierke views on the question of social dimension of private property. These two German lawyers formulated their ideas during the period of search for the solutions to socio-economic problems regarding private property and its scope. They both represented essentially identical views on the importance of private property in the context of its existence in the community. In order to fulfill the research task described above, the article firstly analyses the historical and ideological background for solutions to the problems of private property in Germany in 19th century. Secondly, the article examines the question of the individual’s position within the community in the thought of Jhering and Gierke. The third part of the article analyses the views of these scholars on the essence of the legal order in the context of private property. The last part of the article refers to their views on private property perceived as a phenomenon which by definition includes limitations and results in both rights and obligations for the owner.

PL

Artykuł jest próbą analizy poglądów Rudolfa von Jheringa oraz Ottona von Gierke na kwestię społecznego charakteru własności prywatnej. Obydwaj niemieccy prawnicy formułowali swoje idee w okresie poszukiwania rozwiązań dla społeczno-ekonomicznych problemów dotyczących roli własności prywatnej oraz jej zakresu. Zarówno u R. von Jheringa, jak i u O. von Gierke można odnaleźć podobieństwo w zakresie poglądów dotyczących znaczenia własności prywatnej w kontekście jej funkcjonowania we wspólnocie. Dla zrealizowania wyżej sformułowanego zadania badawczego analizie poddano, po pierwsze, tło ideowo-historyczne dotyczące uregulowania problematyki własności prywatnej na ziemiach niemieckich w XIX w. Następnie omówiono postrzeganie wspólnotowej pozycji jednostki w poglądach R. von Jheringa oraz O. von Gierke. Kolejną część artykułu stanowi analiza postulatów omawianych uczonych dotyczących istoty porządku prawnego w kontekście własności prywatnej. Ostatnia część artykułu odnosi się do postrzegania przez nich własności prywatnej jako zjawiska posiadającego w swej istocie immanentne ograniczenia oraz rodzącego po stronie właściciela zarówno prawa, jak i obowiązki.

Keywords

PL

własność prywatna; Rudolf von Jhering; Otto von Gierke; wspólnota; społeczne zobowiązanie

EN

private property; Rudolf von Jhering; Otto von Gierke; community; social obligation

• Publisher: Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
• Journal: Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
• Year: 2023
• Volume: 34
• Issue: 1
• Pages: 46-57

Dates

published

2023

Contributors

author

Paweł Lesiński

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

• https://orcid.org/0000000165223625

References

• Backhaus, J.G. (1998). The German Civil Code of 1896: An Economic Interpretation. European Journal of Law and Economics 7, 5-14.
• Badura, P. (1972). Eigentum im Verfassungsrecht der Gegenwart. Monachium.
• Bärsch, C.-E. (1987). Der Institutionenbegriff in der deutschen Rechtswissenschaft und das dem Grundgesetz gemäße Verständnis von Institutionen. In G. Göhler (ed.), Grundfragen der Theorie politischer Institutionen. Opladen: Westdeutscher Verlag.
• Bettini, F. (2014). Re-Reading The Collective Property Issue. A Genealogy of “The Social”. Comparative Law Review 5, 1-19.
• Beyme, K. v. (2009). Geschichte der Politischen Theorien in Deutschland 1300-2000. Wiesbaden: VS Verlag für Sozialwissenschaften.
• Böbel, I. (1988). Eigentum, Eigentumsrechte und institutioneller Wandel. Berlin-Heidelberg: Springer.
• Bryde, B.-O. (2007). Fundamental Rights as Guidelines and Inspiration: German Constitutionalism in International Perspective. Wisconsin International Law Journal 2, 189-208.
• Dąbrowski, K. (2012). Otto von Gierke i teoria spółdzielczości. In M. Stefański (ed.), Wybrane historyczne i współczesne aspekty rozwoju banków spółdzielczych w Polsce, Włocławek: Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna we Włocławku.
• Dietze, G. (1978). Zur Verteidigung des Eigentums. Tybinga: Mohr.
• Dippel, H. (2019). Constitutional History as the History of Modern Constitutionalism: Germany since 1871. Giornale di Storia Costituzionale 37, 27-52.
• Eberle, E.J. (2008). The German Idea of Freedom, Oregon Review of Int’l Law 10, 1-76.
• Gierke, O. v. (1873). Das deutsche Genoßenschaftsrecht, t. 2. Berlin: Nabu Press.
• Gierke, O. v. (1889). Der Entwurf eines bürgerlichen Gesetzbuchs und das deutsche Recht. Lipsk: Duncker & Humblot.
• Gierke, O. v. (1919). Der germanische Staatsgedanke. Berlin: Weissmanniche Buchhandlung.
• Gierke, O. v. (1905). Deutsches Privatrecht, t. 2, Sachenrecht. Lipsk: Duncker & Humblot.
• Gierke, O. v. (1915). Die Grundbegriffe des Staatsrechts und die neusten Staatsrechtstheorien. Tybinga: Mohr.
• Gierke, O. v. (1889). Die Soziale Aufgabe des Privatrechts. BerlinHeidelberg: Springer.
• Hoffer, S. (2000). Jurisprudence, History, National Economics After 1850. In P. Koslowski (ed.), The Theory of Capitalism in the German Economic Tradition. Berlin-Heidelberg: Springer.
• Hofmann, H. (2009). From Jhering to Radbruch: On the Logic of Traditional Legal Concepts to the Social Theories of Law to the Renewal of Legal Idealism. In D. Canale, P. Grossi, H. Hofmann (eds.), A History of the Philosophy of Law in the Civil Law World, 1600-1900 DordrechtHeidelberg-Londyn-Nowy Jork: Springer.
• Jhering, R. v. (1891). Der Kampf um’s Recht. Wiedeń: Manz’sche k. u. k. Hof-Verlags- und Universität-Buchhandlung.
• Jhering, R. v. (1877). Der Zweck im Recht, t. 1. Lipsk: Breitkopf und Härtel.
• Jhering, R. v. (1852). Geist des römischen Rechts auf den verschiedenen Stufen seiner Entwicklung, Erster Theil. Lipsk: Breitkopf und Härtel.
• Jhering, R. v. (1863). Zur Lehre von den Beschränkungen des Grundeigenthümers im Interesse der Nachbarn. Jahrbücher für die Dogmatik des heutigen römischen und deutschen Privatrechts 6, 81-130.
• Larenz, K. (1983). Methodenlehre der Rechtswissenschaft. BerlinHeidelberg-Nowy Jork: Springer.
• Lee, Ch.-T. (2015). Jherings Eigentumsbegriff. Seine römischrechtlichen Grundlagen und sein Einfluss auf das BGB. Baden-Baden: Nomos.
• Löhning, M. (2019). The “Social Function of Property” in German Law. In P. Babie, J. Viven-Wilksch (eds.), Léon Duguit and the Social Obligation Norm of Property. Singapur: Springer.
• Łuszczyńska, M. (2012). Katolicka Nauka Społeczna – doktryna „per se” czy „per participationem”. Studia Iuridica Lublinensia 17, 89-102.
• Maciejewski, M. (2006). Gierke, Otto von (1841-1921). In E. Kundera, M. Maciejewski (eds.), Leksykon myślicieli politycznych i prawnych. Warszawa: C.H. Beck.
• Martinek, M. (2012). Otto von Gierke (1841-1921) Leben und Werk Eines Grossen Deutschen Juristen. Pravni Zapisi 2.
• Martinek, M., Poczobut, J. (2008). Otto von Gierke (1841-1921). Życie i dzieło. Kwartalnik Prawa Prywatnego 2, 313-348.
• Mecke, Ch.-E. (2018). Begriff des Rechts und Methode der Rechtswissenschaft bei Rudolf von Jhering. Göttingen: V&R Unipress.
• Nicholls, D. (1994). The Pluralist State. The Political Ideas of J. N. Figgis and his Contemporaries, Houndmills-Basingstoke-Hampshire-Londyn: St. Martin's Press.
• Ochmański, J.W. (2002). Teologia wojny Ottona von Gierke. In H. Olszewski (ed.), Studia z historii ustroju i prawa. Księga dedykowana Profesorowi Jerzemu Walachowiczowi. Poznań: Printer.
• Ochmański, J.W. (2006). Teoria organiczna a pozytywizm prawniczy. Ewolucja koncepcji państwa w naukach prawnych w Niemczech w latach 1871-1936. Poznań: Ars boni et aequi.
• Raff, M. (2019). Duguit and the German Property Law Tradition. In P. Babie, J. Viven-Wilksch (eds.), Leon Duguit and the Social Obligation Norm of Property. Singapur: Springer.
• Roggemann, H. (1999). Functional Change in Property Rights in the Welfare State: Lessons from the Federal Republic of Germany. In I. Collier, H. Roggemann, O. Scholz, H. Tomann (eds.), Welfare States in Transition. East and West, Houndmills-Basingstoke-Hampshire-Londyn: Springer.
• Sadowski, M. (2006). Ihering (Jhering) Rudolf von (1818-1892). In E. Kundera, M. Maciejewski (eds.), Leksykon myślicieli politycznych i prawnych. Warszawa: C.H. Beck.
• Sadowski, M. (2003). Wilhelm Emmanuel von Ketteler – Prekursor Katolickiej Nauki Społecznej. Przegląd Prawa i Administracji 52.
• Schelsky, H. (1980). Die Soziologen und das Recht. Abhandlungen und Vorträge zur Soziologie von Recht, Institution und Planung. Wiesbaden: Springer.
• Stolleis, M. (2013). History of Social Law in Germany, Berlin-Heidelberg: Springer.
• Wendland, H.-D. (1960). Eigentum und Gesellschaftsordnung im Lichte der Evangelischen Soziallehre. In L. Waubel (ed.), Eigentum und Eigentümer in unserer Gesellschaftsordnung. Wiesbaden: VS Verlag für Sozialwissenschaften Wiesbaden.
• Westhoff, W., Willecke, R. (1977). Die deutsche Berggesetzgebung: von den Anfängen bis zur Gegenwart. Essen: Verlag Glückauf.

Identifiers

DOI

10.36280//AFPiFS.2023.1.46

Biblioteka Nauki

10606534