Spójność terminologiczna w systemie prawa – spojrzenie na problem interpretacyjny z perspektywy praktyki legislacyjnej

• Authors: Marek Suska

Title variants

EN

Terminological Consistency in the Legal System. A View at the Problem of Interpretation from the Perspective of Law-making Practice

Abstracts

EN

The goal of the article is to determine whether the legal interpretation should be made with the assumption of consistency of terminology at the level of a branch of law or at the global level. The question is therefore whether the interpreter should presume that the legislator ‘by default’ refers those who apply the law only to the legal definitions contained in a certain, most general act within one branch of law, or whether, regardless of the branch, the legislator always uses a uniform terminology. An analysis of the law-making practice may be a source of useful cues to answer this question. First, the article reconstructs the requirements imposed on the drafters by the Principles of Legislative Technique. Secondly, several dozen acts passed by the Sejm of the 7th and 8th term of office are examined in terms of the presence of ‘definitional’ references to acts from the same branch of law and acts from another branch of law. In this way, it is established that only the presumption of a legal act maintain terminological consistency with legal definitions set out in the basic act for a given branch of law seems to be legitimate. The basic act should not be understood in an institutional way, but as one relating to a quasi-branch. The article also identifies at least some cases where it is justified or unjustified to use ‘explicit’ references to point out branch-level or global terminological consistency. The results of the analyses may find application in the discussion on the meaning of the directive of legal language in the theory and practice of interpretation, as well as in the theory and practice of legislation – in determining when it is necessary to use a provision referring to a legal definition.

PL

Celem artykułu jest określenie, czy wykładni prawa należy dokonywać z założeniem dziedzinowej czy globalnej spójności terminologicznej. Chodzi tu zatem o ustalenie, czy interpretator powinien domniemywać, że prawodawca „domyślnie” odsyła stosujących prawo jedynie do definicji legalnych zawartych w pewnej najogólniejszej ustawie w granicach jednej dziedziny prawa, czy też iż zawsze, niezależnie od dziedziny, prawodawca posługuje się jednolitą siatką terminologiczną. Źródłem wskazówek przydatnych do udzielenia odpowiedzi na to pytanie może być analiza praktyki legislacyjnej. W artykule dokonano, po pierwsze, rekonstrukcji wymagań, które legislatorom narzucają Zasady techniki prawodawczej. Po drugie zaś – przebadano kilkadziesiąt ustaw uchwalonych w Sejmie VII oraz VIII kadencji pod kątem występowania w nich „definicyjnych” odesłań do ustaw z tej samej dziedziny prawa oraz ustaw z innej dziedziny prawa. W ten sposób ustalono, że uprawnione wydaje się jedynie domniemanie zachowania w akcie prawnym spójności terminologicznej z definicjami legalnymi określonymi w ustawie podstawowej dla danej dziedziny prawa, którą należy rozumieć na sposób quasi-gałęziowy, a nie instytucjonalny. Określono także co najmniej niektóre przypadki, w których uzasadnione lub nieuzasadnione jest stosowanie „wyraźnych” odesłań w celu zasygnalizowania zachowania dziedzinowej lub globalnej spójności terminologicznej. Wyniki analiz mogą znaleźć zastosowanie w dyskusji nad znaczeniem dyrektywy języka prawnego w teorii i praktyce wykładni, a także w teorii i praktyce legislacji przy określaniu, kiedy potrzebne jest użycie przepisu odsyłającego do definicji legalnej.

Keywords

PL

spójność terminologiczna; przepisy odsyłające; język prawny; tworzenie prawa; wykładnia prawa; system prawa

FR

terminological consistency; provisions referring to other provisions; legal language; law-making; legal interpretation; system of law

• Publisher: Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
• Journal: Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
• Year: 2023
• Volume: 34
• Issue: 1
• Pages: 58-71

Dates

published

2023

Contributors

author

Marek Suska

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

• https://orcid.org/0000000209505588

References

• Bartosiewicz, A., Kubacki, R. (2004). Granice autonomii prawa podatkowego. Glosa 1, 28-32.
• Bielska-Brodziak, A. (2008). Kłopoty z definicjami legalnymi. In O. Bogucki, S. Czepita (eds.), System prawny a porządek prawny. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Bielska-Brodziak, A., Tobor, Z. (2009). Autonomia prawa czy autonomia sędziego? In J. Glumińska-Pawlic (ed.), Doradca podatkowy obrońcą praw podatnika. Katowice: Śląski Oddział Krajowej Izby Doradców Podatkowych.
• Brzeziński, B., Lasiński-Sulecki, K., Morawski, W. (2013). Relacje terminologiczne ustawy podatkowej i „niepodatkowej” – kazus zwolnienia z podatku od nieruchomości infrastruktury kolejowej. Przegląd Podatkowy 5, 16-24.
• Grzybowski, T. (2018). Granice wykładni systemowej prawa podatkowego. Przegląd Sądowy 1, 65-76.
• Kłodawski, M. (2016). Nieprawidłowe odesłania do przepisów szczególnych i odrębnych. Przegląd Legislacyjny 2, 9-24.
• Kosikowski, C. (2006). Autonomia prawa podatkowego – głos krytyczny. Przegląd Podatkowy 7, 5-10.
• Koszowski, M. (2013). Autonomia prawa podatkowego – argumenty za i przeciw. Przegląd Prawa Publicznego 11, 42-56.
• Leszczyński, L. (2011). Językowe reguły wykładni prawa. Rodzaje argumentów i ich miejsce w procesie rekonstrukcji normy prawnej. In A. Michalska-Warias, I. Nowikowski, J. Piórkowska-Flieger (eds.), Teoretyczne i praktyczne problemy współczesnego prawa karnego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Bojarskiemu. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Malinowski, A. (2009). Definicje legalne i zakres ich stosowania. In A. Malinowski (ed.), Zarys metodyki pracy legislatora. Ustawy, akty wykonawcze, prawo miejscowe. Warszawa: LexisNexis.
• Malinowski, A. (2012). Polski tekst prawny. Opracowanie treściowe i redakcyjne. Wybrane wskazania logiczno-językowe. Warszawa: LexisNexis.
• Matczak, M. (2019). Imperium tekstu. Prawo jako postulowanie i urzeczywistnianie świata możliwego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Mastalski, R. (2003). Autonomia prawa podatkowego a spójność i zupełność systemu prawa. Przegląd Podatkowy 10, 12-17.
• Marzec, A. (2012). Wykładnia językowa w prawie podatkowym – prymat czy wyłączność. Kwartalnik Prawa Podatkowego 1, 61-77.
• Morawski, L. (1980). O pewnym rozumieniu prawa i faktu oraz niektórych jego zastosowaniach. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 1, 185-203.
• Morawski, L. (2006). Zasady wykładni prawa. Toruń: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa. Dom Organizatora.
• Patryas, W. (1997). Definiowanie pojęć prawnych. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
• Suska, M. (2023). Korespondencja dyrektyw redagowania i interpretowania tekstu prawnego. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Tobor, Z. (2013). W poszukiwaniu intencji prawodawcy. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Waśkowski, E. (1936). Teorja wykładni prawa cywilnego. Metodologja dogmatyki cywilistycznej w zarysie. Warszawa: Izba Adwokacka w Warszawie.
• Wierczyński, G. (2016). Redagowanie i ogłaszanie aktów normatywnych. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
• Wronkowska, S. (1982). Problemy racjonalnego tworzenia prawa. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
• Wronkowska, S., Zieliński, M. (1985). O korespondencji między dyrektywami redagowania i interpretowania tekstu prawnego. Studia Prawnicze 3-4, 301-327.
• Wronkowska, S.; Zieliński, M. (2012). Komentarz do Zasad techniki prawodawczej z dnia 20 czerwca 2002 r. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• Wróblewski, B., Zajęcki, M. (2021). O normatywności, redundantności i zbędności przepisów prawnych. Część druga: typologia przepisów. Przegląd Sejmowy 2, 181-221.
• Wróblewski, J. (1959). Zagadnienia teorii wykładni prawa ludowego. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze.
• Wróblewski, J. (1989). Zasady tworzenia prawa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Wróblewski, J. (1990). Rozumienie prawa i jego wykładnia. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum.
• Wróblewski, J. (2015). Tworzenie prawa a jego wykładnia. In M. ZirkSadowski (ed.), Jerzy Wróblewski. Pisma wybrane. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
• Zieliński, M. (2012). Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki. Warszawa: LexisNexis.

Identifiers

DOI

10.36280//AFPiFS.2023.1.58

Biblioteka Nauki

10607009