Evaluation and Irony in Text in the Light of Speech Act Theory

• Authors: Katarzyna Kukowicz-Żarska

Title variants

PL

Wartościowanie i ironia w tekście w świetle teorii aktów mowy

Abstracts

PL

Niniejszy artykuł koncentruje się na zagadnieniu wartościowania, a także obecności i roli ironii w tekście i omawia je w świetle teorii aktów mowy. Materiał badawczy, służący do przeprowadzenia analiz na potrzeby artykułu, pozyskany został z powieści autorstwa Philipa Kerra „March Violets”, reprezentującej gatunek historical detective novel. Artykuł nie obiera sobie za cel krytyki dokonanych tłumaczeń, lecz skupia swoją uwagę na samym przekazie, który za ich pośrednictwem dociera do odbiorcy i wywiera na nim określone wrażenie. Owemu wrażeniu właśnie, wywołanemu poprzez przytoczone akty mowy i w sposób przemyślany zakodowanemu w tekście poświęcono część rozważań. Za podstawę owych rozważań przyjęto założenia socjolingwistyki, co wydaje się o tyle zasadne, iż język w ramach tak nakierowanych analiz traktowany być może jako spoiwo grup, narodów, społeczności i pełnić niebagatelną rolę zarówno w kształtowaniu ich samych, jak i kształtowaniu ich zbiorowych przekonań, wyobrażeń i norm kulturowych.

EN

This article focuses on the issue of valuation and discusses the role and textual properties of irony in the light of speech act theory. The research material used for the analysis comes from the novel by Philip Kerr "March Violets", which is a representative of the historical detective novel genre. The article does not aim to criticize the book's translations, but focuses on the message itself, which, through them, reaches the recipient and makes a specific impression on him/her. This specific impression, evoked by said speech acts and thoughtfully encoded in the text, is subject to the analysis here. Sociolinguistic assumptions have been adopted as the basis for these considerations, which seems to be justified in so far as language within such analytical framework can be treated as a binder across social groups, nations, communities, and may, therefore, play a significant role both in shaping them, shaping their collective beliefs, ideas, and cultural norms.

Keywords

EN

evaluation; valuation; irony; axiology; sociolinguistics; text; speech act theory

PL

wartościowanie; ironia; aksjologia; socjolingwistyka; tekst; akt mowy; teoria aktów mowy

• Publisher: Ateneum - Szkoła Wyższa w Gdańsku
• Journal: Forum Filologiczne Ateneum
• Year: 2020
• Volume: 8
• Issue: 2
• Pages: 37-55

Dates

published

2020

Contributors

author

Katarzyna Kukowicz-Żarska

• Ateneum-Szkoła Wyższa w Gdańsku

• https://orcid.org/0000000266529068

References

• Austin, J. (1993). Mówienie i poznawanie. Rozprawy i wykłady filozoficzne (translated by Bohdan Chwedeńczuk). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Grabias, S. (2019). Język w zachowaniach społecznych Podstawy socjolingwistyki i logopedii. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. ISBN 978-83-227-9122-6
• Drozdowicz, J. (2010). Nazistowski okultyzm a niemiecka koncepcja narodu i wspólnoty. Przegląd Religioznawczy, 1 (235), 47-57.
• Garlicki, A. (25 czerwca 2009). Kryminał wpisany w historię. Polityka. Accessible online: https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kultura/ksiazki/294985,1,recenzja-ksiazkiphilip-kerr-marcowe-fiolki.read (access: 14.07.2020)
• Grunberger, R. (1987). Historia społeczna Trzeciej Rzeszy. (Polish translation: Witold Kalinowski), vol. I and II. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy. ISBN: 83-06-01389-1
• Kerr, P. (1989). March Violets. London: Viking (e-book).
• Kerr, P. (2007). Die Berlin-Trilogie. (translated by Hans J. Schütz). Reinbek bei Hamburg: Rowohlt (Inhalt: Feuer in Berlin – Im Sog der dunklen Mächte – Alte Freunde, neue Feinde). ISBN 978-3-499-24465-0
• Kerr, P. (2014). Marcowe fiołki. (translated by Ewa Fiszer). Warszawa: W.A.B. ISBN: 978-83280-0946-2
• Kukowicz-Żarska, K. (2019). Zur Wirkung der Worte. Sprachliche Bewertungsmittel als Indikatoren der Wortkraft in der emotionsbezogenen NS-Sprache. Forum Filologiczne Ateneum, (1(7)2019), 105–122. https://doi.org/10.36575/2353-2912/1(7)2019.105
• Kukowicz-Żarska, K. (2018). O wartościowaniu i prawdzie w języku i tekście. Język narodowego socjalizmu w perspektywie językoznawczej i socjokulturowej. Forum Filologiczne Ateneum, (1(6)2018), 61–86. https://doi.org/10.36575/2353-2912/1(6)2018.061
• Lipczuk, R. (2000). O wielości i wieloznaczności terminów (na przykładzie klasyfikacji aktów mowy). Acta ac Communitas, 9, 169–176.
• Schmitz-Berning, C. (2000). Vokabular des Nationalsozialismus. Berlin, New York: Walter de Gruyter.
• Trysińska, M. (2015). Akty mowy jako klucz do interpretacji postaw rodzicielskich. Wychowawcze, komunikacyjne i edukacyjne aspekty filmów animowanych dla dzieci (na przykładzie filmów emitowanych w MiniMini+ i Cartoon Network). Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.
• Zdunkiewicz, D. (1993). Akty mowy. In: Bartmiński, J. (Ed.) Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, vol. 2, Współczesny język polski (pp. 259-270). Wrocław: Wydawnictwo: “Wiedza o kulturze”.

Identifiers

DOI

10.36575/2353-2912/2(8)2020.037

Biblioteka Nauki

1963499