Ekspozycje polskiej grafiki książkowej w Wielkiej Brytanii (1950–1951). Przyczynek do działalności wystawienniczej Biura Współpracy Kulturalnej z Zagranicą i Komitetu Współpracy Kulturalnej z Zagranicą

• Authors: Anna Marcinowska

Title variants

EN

Display of Polish Book Prints in Great Britain (1951–1951). Contribution to the Display Activity of the Office of Cultural Cooperation with Abroad and the Committee for Cultural Cooperation with Abroad

Abstracts

EN

Two little-known exhibitions of Polish book illustrations and covers are presented in the paper: the first was mounted by the Office of Cultural Cooperation with Abroad at the Ministry of Culture and Art (BWKzZ) displayed in the British countryside in 1950, and the second one, ‘updated’, was shown in London in February 1951. The latter was launched thanks to the efforts of the Ministry of Foreign Affairs, albeit in opposition to the opinion of the Committee for Cultural Cooperation with Abroad (KWKZ), an institution replacing the Office dissolved in mid-1950. The paper outlines the conflict stemming from this situation between the Ministry of Foreign Affairs (MSZ) and KWKZ, thus between two institutions responsible at the time for mounting exhibitions of Polish art abroad, as well as the circumstances and reasons for which MSZ was forced by KWKZ to withdraw all the exhibitions previously organized by BWKzZ in Western countries. The decisions of KWKZ, being an institution actually established by Poland’s Communist Party (PZPR) in order to better control the cultural exchange with foreign countries, led to a ‘paralysis’ in the domain of displaying Polish art in the West. By early 1953, KWKZ had neither organized nor sent any major display behind the Iron Curtain, in 1951–1952 actually implementing the policy of Poland’s cultural ‘isolationism’ in relations with capitalist countries.

PL

Przedmiotem artykułu jest zaprezentowanie dwóch nieznanych bliżej wystaw polskiej ilustracji książkowej i okładek, z których pierwszą, zorganizowaną przez działające przy Ministerstwie Kultury i Sztuki Biuro Współpracy Kulturalnej z Zagranicą (BWKzZ), eksponowano na angielskiej prowincji w 1950 r., a drugą, będącą jej „zaktualizowaną” wersją, zaprezentowano w lutym 1951 r. w Londynie. Do otwarcia tej wystawy doszło dzięki staraniom Ministerstwa Spraw Zagranicznych, wbrew stanowisku Komitetu Współpracy Kulturalnej z Zagranicą (KWKZ) – instytucji, która zastąpiła Biuro zlikwidowane w połowie 1950 r. W artykule przedstawiono przebieg konfliktu, do jakiego doszło na tym tle między MSZ a KWKZ, a więc między dwoma instytucjami odpowiedzialnymi w tym czasie za organizację wystaw sztuki polskiej za granicą, oraz okoliczności i powody, dla których MSZ zostało zmuszone przez KWKZ do wycofania z krajów kapitalistycznych wszystkich wystaw zorganizowanych wcześniej przez BKKzZ. Decyzje KWKZ, instytucji powołanej w istocie przez PZPR w celu lepszego kontrolowania wymiany kulturalnej z zagranicą, doprowadziły do „zapaści” w zakresie eksponowania sztuki polskiej na Zachodzie. Do początku 1953 r. KWKZ nie zorganizował ani nie wysłał za „żelazną kurtynę” żadnej większej wystawy, realizując w latach 1951–1952 politykę kulturalnego „izolacjonizmu” Polski w stosunkach z krajami kapitalistycznymi.  

Keywords

PL

polityka kulturalna PRL; Biuro Współpracy Kulturalnej z Zagranicą; Komitet Współpracy Kulturalnej z Zagranicą; wystawy sztuki polskiej za granicą po 1945; polska grafika książkowa po 1945; polska ilustracja po 1945

EN

cultural policy of the People’s Republic of Poland; Biuro Współpracy Kulturalnej z Zagranicą; Komitet Współpracy Kulturalnej z Zagranicą; exhibitions of Polish art abroad after 1945; Polish book graphics after 1945; Polish illustration after 1945

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Biuletyn Historii Sztuki
• Year: 2021
• Volume: 83
• Issue: 4
• Pages: 735-782

Dates

published

2021

Contributors

author

Anna Marcinowska

• Warszawa, Instytut Sztuki PAN

• https://orcid.org/0000000220535067

References

• Boguszewska, Anna. Ilustracja i ilustratorzy lektur szkolnych dla uczniów w młodym wieku szkolnym w Polsce w latach 1944–1989. Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, 2013.
• Ceranka, Paweł. “Podstawowa Organizacja Partyjna PZPR w Ministerstwie Spraw Zagranicznych 1949–1989.” Pamięć i Sprawiedliwość, nr 1 (2016): 247–304.
• Fijałkowska, Barbara. Polityka i twórcy (1948–1959). Warszawa: PWN, 1985.
• Gavrash, Irina. “Wystawa 100 lat realizmu w sztuce polskiej w Akademii Sztuk Pięknych ZSRR w Moskwie (1952) w kontekście polsko-radzieckich stosunków kulturalnych w latach 1949–1955.” Porta Aurea 17 (2018): 162–178.
• Hołowaty-Winogradzki, Andrzej. “Początki władzy ludowej w zapiskach Jana Karola Wendego.” Teki Archiwalne. Seria Nowa 8 (2004): 245–278.
• Howorus-Czajka, Magdalena. “Adam Marczyński – artysta poszerzający pole.” Quart, nr 4 (2016): 11–25.
• Lisiecka, Anna. “Działalność Komitetu Współpracy Kulturalnej z Zagranicą w latach 1950–1956.” W Przebudować człowieka. Komunistyczne wysiłki zmiany mentalności. Studia, redakcja Marcin Kula, 205–258. Warszawa: Trio, 2001.
• Polskie życie artystyczne w latach 1944–1960, t. 1: Lata 1944–1947, opracowanie Barbara Wojciechowska et al. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2012.
• Polskie życie artystyczne w latach 1944–1960, t. 4: Rok 1950, opracowanie Przemysław Strożek. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2012.
• Prymlewicz, Karolina. Ignacy Witz (1919–1971). Oczy są radarem mózgu. Warszawa: Muzeum Karykatury im. Eryka Lipińskiego, 2020.
• Sirecka-Wołodko, Magdalena. Zagraniczna polityka kulturalna Polski w latach 1956–1970. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2011.
• Szumiło, Mirosław. “Kobiety jako ‘szare eminencje’ w komunistycznej elicie władzy w Polsce.” Res Historica, nr 45 (2018): 287–309.
• Szumiło, Mirosław. “Protegowani Jakuba Bermana jako przykład klientelizmu i nepotyzmu w elicie władzy PRL.” Pamięć i Sprawiedliwość, nr 2 (2019): 456–477.
• Wincencjusz-Patyna, Anita. Stacja ilustracja. Polska ilustracja książkowa 1950–1980. Artystyczne kreacje i realizacje. Wrocław: Akademia Sztuk Pięknych we Wrocławiu, 2008.
• Zychowicz, Karolina. “The Exhibition-Organising Activity of the Committe for Cultural Cooperation with Foreign Countries (1950–1956) Based on the Example of Selected Exhibitions at the Zachęta Central Bureau of Art Exhibitions.” Ikonotheka 26 (2016): 63–94.

Identifiers

DOI

10.36744/bhs.1068

Biblioteka Nauki

24782645