Monaster Świętej Trójcy w Markowie pod Witebskiem

• Authors: Marta Boberska , Wojciech Boberski

Title variants

EN

The Holy Trinity Orthodox Monastery at Markowo near Witebsk

Abstracts

EN

A monograph study on the Orthodox Monastery of the Holy Trinity at Markowo near Witebsk (Vitebsk) is presented. It shows the Monastery’s history as seen against religious conflicts between the followers of the Orthodox and Uniate Churches in the 17th cand 18th centuries, the conflicts particularly vivid in Witebsk where the memory of the assassination of Archbishop Jozafat Kuncewicz (1623) made the restitution of the Orthodox Church a sensitive issue. The Ogiński family were the founders and benefactors of the Markowo Monastery in the 17th century. In harmony with the Eastern monastic tradition, the complex of buildings grouped around a courtyard created an almost self-sufficient ‘separate town’. It was composed of the following: two Orthodox churches: the wooden one of the Holy Trinity (after 1685-1690), richly furnished, and the brick one of the Intercession of the Theotokos (1754-1755), together with monastery buildings. Additionally, two wooden Orthodox churches belonged to the Monastery: the cemetery one of St Nicholas and of St Praxedes (both ca 1730).

PL

Artykuł jest monograficznym opracowaniem monasteru Świętej Trójcy w Markowie pod Witebskiem. Przedstawia jego dzieje na tle konfliktów religijnych między wyznawcami prawosławia a unitami w XVII i XVIII w., szczególnie żywych w Witebsku, w którym pamięć o zabójstwie abp Jozafata Kuncewicza (1623) czyniła z restytucji prawosławia kwestię bardzo  drażliwą. Fundatorami i dobroczyńcami markowskiego monasteru w XVII w. była rodzina Ogińskich. Zgodnie ze wschodnią tradycją monastyczną, zespół budowli skupionych wokół dziedzińca tworzył niemal samowystarczalne „osobne miasto”. Składały się nań: dwie cerkwie: drewniana Świętej Trójcy (po 1685-1690) o bogatym wyposażeniu i murowana pw. Pokrowy [Opieki Najświętszej Marii Panny] (1754-1755) oraz zabudowania klasztorne. Do monasteru należały jeszcze dwie drewniane cerkwie stojące poza jego murami cmentarna św. Mikołaja i św. Praksedy (obie ok. 1730 r.).

Keywords

PL

Markowo; Witebsk; Samuel Lew Ogiński; monaster; cerkiew Św. Trójcy w Markowie; architektura drewniana; ikonostas; malowidła barokowe

EN

Markowo; Witebsk (Vitebsk); Samuel Lew Ogiński; Orthodox monastery; Orthodox Church of the Holy Trinity at Markowo; wooden architecture; iconostasis; Baroque paintings

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Biuletyn Historii Sztuki
• Year: 2021
• Volume: 83
• Issue: 4
• Pages: 947-988

Dates

published

2021

Contributors

author

Marta Boberska

• Warszawa, Instytut Sztuki PAN

• https://orcid.org/0000000198701275

author

Wojciech Boberski

• Warszawa, Instytut Sztuki PAN

• https://orcid.org/0000000233376149

References

• Bubenka, Tatstsiana i Ludomila, Khmal’nickaia. „Kaflia z gerbami Aginskikh z Vitsebska.“ Vitsebski Sshytak. Gistarychny naukova-popularny chasopis 1 (1995): 26–31.
• Buxton, David. The wooden churches of Eastern Europe. An Introductory Survey. Cambridge: University Press 1981.
• Cherniavskaia, Tamara. Arkhitektura Vitsebska. Minsk: Na-vuka i tekhnika, 1980.
• Gabrus’, Tamara. „Zriunovanya sviatini.” W Strachnaia spadshchina, 61-100. Mińsk: Polymia 1998.
• Jakimovich Juryj. Siluety starogo Vitsebska. Gistorika-kriaznavchaia ekskursia. Redakcja Ludomila Khmal’nickaia. Minsk: Natsyianal’naia bibliateka Belarusi, 2019.
• Janocha, Michał, „Ikonostasy w cerkwiach Rzeczypospolitej w XVII–XVIII wieku.” Przegląd Wschodni 8, z. 4 (2003): 897–921.
• Kacer, Mikhail. „Isskustvo Belorussi.” W Istoria iskusstva narodov SSSR, t. 4: Iskusstvo konca 17-18 vekov. Moskva: Nauka i tekhnika, 1976.
• Kacer, Mikhail. Izobrazitel’noe iskusstvo Belorussii dooktiabr’skogo perioda. Ocherki. Minsk: Nauka i tekhnika, 1969.
• Kacer, Mikhail. Narodno-prikladnoie isskustvo Belorussi ot pervobytnogo obshchestva do 1917 g. Minsk: Vyshejsh. Shkola, 1972.
• Kempa, Tomasz. "Prawosławie i unia we wschodnich województwach WKL w końcu XVII w.", Białoruskie Zeszyty Historyczne, z. 22 (2004): s. 5-41.
• Kempa, Tomasz. „Fundacje monasterów prawosławnych w Rzeczypospolitej w pierwszej połowie XVII wieku.” W Życie monastyczne w Rzeczypospolitej. Redakcja Antoni Mironowicz, Urszula Pawluczuk, Piotr Chomik, 74-102. Białystok: Zakład Historii Kultur Pogranicza Instytutu Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku, 2001.
• Khmal’nickaia, Ludomila. „Rod fundatorov i mecenatov.” Vitsebski Sshytak. Gistarychny naukova-popularny chasopis 1 (1995): 42-53.
• Khmal’nickaia, Ludomila. Kul’turna-metsenatska dzeinasts’ kniazie Oginskikh na Vitsebshchine, Belarusika 6 (Belarus’ pamizh Uskhodam i Zakhadam). Minsk: Natsianal’ny naukova-asvetny tsentr im. F. Skaryny, 1997.
• Kulagin, Anatolii. Katalickia khramy na Belarusi. Encyklopedychny davednik. Minsk; Belaruskaia encyklopedia, 2008.
• Kulagin, Anatolii. Pravaslavnyia khramy na Belarusi. Encyklopedychny davednik. Minsk; Belaruskaia encyklopedia, 2007.
• Kvitnitskaia, Elena. Arkhitektura Belarusi. Moskva: Izdatel’stvo literatury po stritel’stvu, 1968.
• Mironowicz, Antoni. Kościół prawosławny w dziejach dawnej Rzeczypospolitej. Białystok: Uniwersytet w Białymstoku, 2001.
• Rachuba, Andrzej. „Ogiński Marcjan Aleksander”, w: Polski słownik biograficzny, t. 23, 619. Wrocław: Ossolineum, 1978.
• Rusetskii, Arkadii i Jurii, Rusetskii. Khudozhestvennaia kultura Vitsebska i drevnosti do 1917 goda. Istoriko-khudozhestvennyi ocherk. Mińsk: Belaruskaia Encyklopedia, 2001.
• Sliun’kova, Inessa. Khramy i monastyri Belarusi XIX vieka v sastavie Rossijskoi imperii. Pieresozdanie nasledstva. Moskwa: Progress-Tradicia, 2010.
• Sliun’kova, Inessa. Monastyri vostochnoi i zapadnoi tradicii. Nasledie arkhitektury Belarusi. Moskwa: Progress-Tradicia, 2002.
• Strzałko, Franciszek. Studia do dziejów drewnianej architektury sakralnej. Londyn: nakładem autora, 1989.
• Tserashchatava Vol’ga. Starazhytna-belaruski manumental’ny zhyvapis 11-18 stst. Minsk: Navuka i tekhnika, 1986.
• Veter, E. „Ob osobennostiakh belarosskogo ikonostasa.” Khudotzestvennoie Nasledstvo 34, nr 4 (1978): 188
• Vysotskaia Nadezhda. Skul’turai rezba Belarusi 12-18 vv. Katalog. Minsk: Belaruskaia Entsyklopedia, 1998.
• Wasilewski, Tadeusz. „Szymon Karol Ogiński.” W Polski słownik biograficzny, t. 23, 638–639. Wrocław: Ossolineum, 1978.

Identifiers

DOI

10.36744/bhs.1094

Biblioteka Nauki

24822868