Why Were There So Few Female Painters in Silesia during the Baroque Period?

• Authors: Andrzej Kozieł , Jolanta Lamla

Title variants

PL

Dlaczego było tak mało malarek na Śląsku w okresie baroku?

Abstracts

PL

Dlaczego było tak mało malarek na Śląsku w okresie baroku? W dniu 8 marca 2021 roku po raz pierwszy w długoletniej historii Rijksmuseum w Amsterdamie umieszczono w galerii honorowej trzy obrazy stworzone przez kobiety: Judith Jans Leyster, Gesinę Terborch i Rachel Ruysch. Gdyby na podobny krok zdecydowało się Muzeum Narodowe we Wrocławiu – główna instytucja zajmująca się gromadzeniem i eksponowaniem dzieł dawnej sztuki powstałych na Śląsku – to miałoby bardzo poważny problem z jego realizacją. W okresie baroku na Śląsku zawód malarki uprawiały bowiem jedynie trzy kobiety: Anna Elisabeth Willmann, Dorothea Gloger oraz Antonina della Vigna. Co więcej, nie odniosły one znaczącego zawodowego sukcesu, a ich kariery pozostały w zasadzie niespełnione. Spośród około 10 000 obrazów o śląskiej proweniencji z okresu baroku zachowanych do naszych czasów tylko pięć zostało namalowanych przez kobiety. Dlaczego tak mało kobiet zajmowało się zawodowo malarstwem na Śląsku w tym czasie? I dlaczego z tak mizernym rezultatem? Niniejszy artykuł, oparty na wynikach kompleksowych badań malarstwa barokowego na Śląsku, jest próbą odpowiedzi na postawione powyżej fundamentalne pytania.

EN

On 8 March 2021, for the first time in the long history of the Rijksmuseum in Amsterdam, three paintings created by female artists: Judith Jans Leyster, Gesina ter Borch and Rachel Ruysch were displayed in the Gallery of Honour. If the National Museum in Wrocław – the capital city of the historical region of Silesia (today in Poland and the Czech Republic) decided to take a similar bold step, it would stumble upon some serious roadblocks. During the Baroque period, only three women were active painters in Silesia: Anna Elisabeth Willmann, Dorothea Gloger and Antonina della Vigna. They did not achieve any significant professional success and their careers remained essentially unfulfilled. Out of the approximately 10,000 paintings of Silesian provenance dating from the Baroque period that have survived to our times, only five were painted by women. Why were so few female painters professionally active in Silesia in this period? Why did they produce so few works of art? The article, based on the results of the recent comprehensive study of Baroque painting in Silesia, attempts to bring exhaustive answers to these fundamental questions.

Keywords

EN

female painters; painters’ guilds; Silesia; Baroque period

PL

malarki; gildie malarzy; Śląsk; barok

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Biuletyn Historii Sztuki
• Year: 2023
• Volume: 85
• Issue: 2
• Pages: 51-66

Dates

published

2023

Contributors

author

Andrzej Kozieł

• Uniwersytet Wrocławski

• https://orcid.org/0000000224788491

author

Jolanta Lamla

References

• Adamiak, Elżbieta. Milcząca obecność: O roli kobiety w Kościele. Warszawa: Biblioteka, 1998.
• Bajdor, Alicja. “Jan Henryk Kynast, malarz śląski II połowy XVIII wieku.” Roczniki Sztuki Śląskiej 4 (1967): 221–224.
• Banaś, Paweł, and Stanisław Kozak. “Naśladownictwo innsbruckiego obrazu Łukasza Cranacha Starszego Maria z Dzieciątkiem na Śląsku.” Roczniki Sztuki Śląskiej 4 (1967): 213–216.
• Beck, Marina. “Die Grundlage aller Dinge. Die Zunftordnung der Seidensticker, Maler, Glaser, Bildhauer und Steinmetzen der Stadt Ingolstadt.” In Der Künstler in der Gesellschaft: Einführungen zur Künstlersozialgeschichte des Mittelalters und der Frühen Neuzeit, edited by Andreas Tacke, Franz Irsigler, 10–36. Darmstadt: WBG Academic, 2011.
• Beck, Marina. “Der lange Weg zum Meister. Formular eines Lehrbriefs und die Gesellenordnung der Maler, Glaser und Sattler in Münster.” In Der Künstler in der Gesellschaft: Einführungen zur Künstlersozialgeschichte des Mittelalters und der Frühen Neuzeit, edited by Andreas Tacke, Franz Irsigler, 39–40. Darmstadt: WBG Academic, 2011.
• Berardi, Marianne. “Florale distinctie en detaillering. De receptuur van Rachel Ruysch.” Kunstschrift 23, no. 1 (2000): 4–15.
• Berling, Karl. “Die Dresdner Malerinnung.” In Neues Archiv für Sächsische Geschichte und Altertumskunde, 11: 263–281. München: Wilhelm Baensch Verlagshandlung, 1890.
• Bissell, R. Ward. Artemisia Gentileschi and the Authority of Art: Critical Reading and Catalogue Raisonné. Philadelphia: Penn State University Press, 1999.
• Bogucka, Maria. Gorsza płeć: Kobiety w dziejach Europy od antyku po wiek XXI. Warszawa: Trio, 2005.
• Brenner, Danica. “Exklusion und Partizipationsmöglichkeiten künstlerisch tätiger Frauen im zunftgebundenen Malerhandwerk.” In Meisterstücke – vom Handwerk der Maler, edited by Wolfgang P. Cilleßen, Andreas Tacke, 54–63. Frankfurt am Main: Societäts-Verlag, 2019.
• Chadwick, Whitney. Women, Art and Society. London: Thames&Hudson, 2012.
• Ciechomska, Maria. Od matriarchatu do feminizmu. Poznań: Brama, 1996.
• Effner, Joseph. “Michael Lukas Leopold Willmann.” Schlesisches Kirchenblatt (1864), no. 30 (1864): 362–364; no. 31 (1864): 375–376; no. 32 (1864): 387–389.
• Hofrichter, Frima Fox. Judith Leyster, leading star: Focus Exhibition, National Museum of Women in the Arts, Washington. Washington: National Museum of Women in the Arts, 1993.
• Katalog zabytków sztuki w Polsce. Seria Nowa, edited by Jerzy Łoziński, Barbara Wolff-Łozińska, vol. 4: Województwo wrocławskie, edited by Jakub Pokora, Mieczysław Zlat, Sobótka, Kąty Wrocławskie i okolice. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 1991.
• Kłoda, Emilia. “Jeremias Joseph Knechtel – malarz zapomniany?” In Jeremias Joseph Knechtel (1679–1750). Legnicki malarz doby baroku, edited by Andrzej Kozieł, Emilia Kłoda, 37–67. Legnica: Muzeum Miedzi, 2012.
• Kłoda, Emilia. “Wszystko oprócz malowania. Środowisko legnickich malarzy w XVII i XVIII wieku.” Roczniki Sztuki Śląskiej 25 (2016): 75–92.
• Kłoda, Emilia. “Vigna (Vinia) Antonina della (Antonia, Antonio).” In Malarstwo barokowe na Śląsku, edited by Andrzej Kozieł, 720–721. Wrocław: VIA NOVA, 2017.
• Knoblich, Augustin. Leben und Werke Malers Michael Lucas Leopold Willmann, 1629–1706. Breslau: Buchhandlung von Goerlich dr Coch, 1868.
• Kolbiarz, Artur. “Silesian Painters and Sculptors at the Vienna Academy of Fine Arts in the Years 1726–1780. A Contribution to the History of Academism in the Early Modern Period.” Arts 10, no. 86 (2021): 1–23.
• Kozieł, Andrzej. “Wielkie przedsiębiorstwo czy mała rodzinna firma? Kilka hipotez na temat warsztatu Michaela Willmanna.” In Willmann i inni. Malarstwo, rysunek i grafika na Śląsku i krajach ościennych w XVII i XVIII wieku, edited by Andrzej Kozieł, Beata Lejman, 92–100. Wrocław: VIA NOVA, 2002.
• Kozieł, Andrzej. Michael Willmann i jego malarska pracownia. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2013.
• Malarstwo barokowe na Śląsku, edited by Andrzej Kozieł. Wrocław: VIA NOVA, 2017.
• Lamla, Jolanta. Kobiety a zawód malarza na Śląsku w dobie baroku. M.A. Thesis. Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego. Wrocław 2021.
• Lubos-Kozieł, Joanna. “Wiarą tchnące obrazy:” Studia z dziejów malarstwa religijnego na Śląsku w XIX wieku. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2004.
• Nochlin, Linda, “Why Have There Been No Great Women Artists?” In Women, Art, and Power and Other Essays, 145–178. London: Routledge, 1994.
• North, Michael. Das Goldene Zeitalter: Kunst und Kommerz in der niederländischen Malerei des 17. Jahrhunderts. Köln–Weimar–Wien: Böhlau Verlag, 2001.
• Parker, Rozsika, and Griselda Pollock. Old Mistresses: Women, Art and Ideology. New York: I.B. Tauris, 1981.
• Patała, Agnieszka. Pod znakiem świętego Sebalda: Rola Norymbergi w kształtowaniu późnogotyckiego malarstwa tablicowego na Śląsku. Wrocław: VIA NOVA, 2018.
• Romein, Ed, and Gerbrand Korevaar. “Dutch Guilds and the Threat of Public Sales.” In Mapping Markets for Painting in Europe 1450–1750, edited by Neil De Marchi, Hans J. Van Miegroet, 165–188. Turnhout: Brepols, 2006.
• Schultz, Alwin. Untersuchungen zur Geschichte der schlesischen Maler (1500–1800). Breslau: Verlag von Wilhelm Gottlieb Korn, 1882.
• von Stieglitz, Leo. Zünfte in Württemberg. Regeln und Zeichen altwürttembergischer Zünfte vom 16. bis zum 19. Jahrhundert: Begleitbuch zur Ausstellung im Württembergischen Landesmuseum Stuttgart, 7.5.2000 – 17.9.2000. Stuttgart: Landesmuseum Württemberg, 2000.
• Tacke, Andreas. “Dresdner Malerordnungen der Frühen Neuzeit. Ein Quellenbeitrag zur Kunstgeschichte als Handwerksgeschichte.” Anzeiger des Germanischen Nationalmuseums (2001): 29–47.
• Tacke, Andreas. “Valentin Wagners Gesellenwanderung. Grundlagen und Voraussetzungen nach der Dresdner und den Deutschen Malerordnungen.” In Valentin Wagner (um 1610–1655): Ein Zeichner in der Dreißigjährigen Krieg, Hessisches Landesmuseum Darmstadt, edited by Holger Thomas Gräf, Helga Meise, 26–27. Darmstadt: Hessisches Landesmuseum, 2003.
• Vos, Jan. “Gesina Ter Borch: schilderes, dichteres en model (1631–1690).” Overijssel. Jaarboek voor cultuur en historie 14 (1960): 22–43.
• van der Woude, Ad. “The Volume and Value of Paintings in Holland at the time of the Dutch Republic.” In Art in History. History in Art: Studies in Seventeenth-Century Dutch Culture, edited by David Freedberg, Jan de Vries, 289–324. Santa Monica: The Getty Center for the History of Art and the Humanities, 1991.
• Zum Winkel, Arnold. “Ernstes und heiteres aus dem Leben einer Liegnitzer Innung.” Wir Schlesier 7, no. 21 (1926/1927): 647–648.

Identifiers

DOI

10.36744/bhs.1426

Biblioteka Nauki

14518190