Siedemnastowieczne listwowe dekoracje sklepienne w Polsce i ich europejski kontekst

• Authors: Piotr Krasny , Michał Kurzej

Title variants

EN

Seventeenth-Century Panel Vault Decorations in Poland and their European Context

Abstracts

EN

The view prevalent in older literature on the subject was that the early 17th-century stucco decoration of vaults, used mainly in the Lublin region, was a manifestation of native artistic tendencies. With time, the occurrence of a similar solution outside the borders of the Polish-Lithuanian state was noticed, but no attention was paid to its origins, which may be sought in the buildings erected by Raphael and his collaborators. It seems that the fashion for such decorations resulted from their being associated with ancient art, owing to which they quickly became popular in the South German states and the Kingdom of Bohemia. The current state of research does not allow us to specify the route by which this formula of architectural decoration reached the lands of the Commonwealth of Poland and Lithuania, but it can be assumed that it was not a local invention, but an architectural element whose use demonstrated an awareness of trends in European architecture.

PL

 W starszej literaturze panowało przekonanie, że sztukateryjna dekoracja sklepień z początku XVII w., stosowana głównie na Lubelszczyźnie, jest przejawem rodzimych tendencji artystycznych. Z czasem dostrzeżono występowanie takiego rozwiązania poza granicami państwa polsko-litewskiego, nie zwrócono jednak uwagi na jego genezę, której można doszukiwać się w budowlach wznoszonych przez Rafaela i jego współpracowników. Wydaje się, że moda na takie dekoracje wynikała z ich skojarzenia ze sztuką antyczną, dzięki któremu szybko stały się one popularne w państwach południowoniemieckich i Królestwie Czeskim. Przy obecnym stanie badań nie da się wskazać, skąd konkretnie pochodzi taka formuła dekoracji architektonicznej i jak dotarła na ziemie Rzeczypospolitej. Można jednak powiedzieć, że nie był to rodzimy wynalazek, lecz rozwiązanie, którego zastosowanie świadczyło o świadomości tendencji występujących w architekturze europejskiej.

Keywords

EN

stuccos; panel vault decorations; early modern architecture; Renaissance; 17th-century architecture

PL

sztukaterie; listwowe dekoracje sklepienne; architektura nowożytna; renesans; architektura XVII w.

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Biuletyn Historii Sztuki
• Year: 2024
• Volume: 86
• Issue: 2
• Pages: 77-110

Dates

published

2024

Contributors

author

Piotr Krasny

• Instytut Historii Sztuki, Uniwersytet Jagielloński

• https://orcid.org/0000000187261200

author

Michał Kurzej

• Instytut Historii Sztuki, Uniwersytet Jagielloński

• https://orcid.org/0000000317868650

References

• Agosti, Barbara. Giorgio Vasari. Luoghi e tempi delle Vite. Milano: Officila Libraria, 2016.
• Artoni, Paola, i Giulia Marocchi. „I recuperati ambienti di Palazzo Te in Mantova. Tracce per una storia dei restauri”. W: Storia e cultura del restauro in Lombardia. Esiti di un biennio di lavoro in archivi storici, 141–187. Saonara: Associazione Giovanni Secco Suardo, 2009.
• Askew, Pamela. „Perino del Vaga’s Decorations for the Palazzo Doria, Genoa”. The Burlington Magazine 98, nr 535 (1956): 46–51.
• Baldissin Molli, Giovanna. „«Una pelle come un marmo». La riscoperta della tecnica dello stucco nella trattatistica rinesciamentale con particolare riguardo all’area veneta”. Bollettino del Museo Civico di Padova 78 (1998): 93–101.
• Baldissini, Simone, Howard Burns, i Christiane Denker Nesselrath. „Villa Madama”. W: Rafaello nato architetto, redakcja Guido Beltramini, Howard Burns, Arnold Nesselrath, 190–199. Roma: Officina Libraria, Centro Intrnazionale di Studi di Architettura Andrea Palladio, 2023.
• Baranowska, Zofia, i Hanna Sygietyńska. „Rynek zamojski w XVII wieku”. Kwartalnik Architektury i Urbanistyki 12, nr 1 (1967): 51–73.
• Bartoletti, Daniella, Gianluigi Colalucci, i Annamaria Spiazzi. „La decoratione e il restauro della Loggia i dell’Odéo Coraro a Padova”. W: Passaggi a nord–est. Gli stuccatori dei laghi lombardi tra arte, technica e restauro, redakcja Laura del Prà, Luciana Giacomelli, Andrea Spiriti, 87–111. Trento: Provincia Autonoma di Trento, 2011.
• Beltramini, Maria. Zuan de Udene Furlano. Giovanni da Udine tra Rafaello e Michelangelo. Udine: Fondazione Friuli, 2020.
• Beluzzi, Amedeo, i Kurt Forster. „Palazzo Te”. W: Giulio Romano, redakcja Sergio Polano, 317–335. Milano: Electa, 2001.
• Bentivoglio, Enzo. „Capella Chigi, Rom”. W: Raffael. Das architektonische Werk, redakcja Christoph Luitpold Frommel, Stefano Ray, Bruno Tafuri, 124–142. Stuttgart: Deutsche Verlags-Anstalt, 1987.
• Bernatowicz, Tadeusz. „Rola Lublina w architekturze sakralnej Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI–XVII wieku”. W: Sztuka ziem wschodnich Rzeczypospolitej XVI–XVII w., redakcja Jerzy Lileyko, 15–36. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 2002.
• Blaschke, Kinga. Nasze własne, nasze polskie. Mit renesansu lubelskiego w polskiej historii sztuki. Kraków: Dodo Editor, 2010.
• Bonavita, Andrea. Villa Trivulzio alle sorgenti di Salone. Milano: Scalpendi, 2020.
• Brown, Baldwin. „Prefatory Note”. W: Giorgio Vasari, On Technique, 1–39. Tłumaczenie Louisa Maclehose. London: Dent, 2012.
• Brunetti, Marco. Nero’s Domus Aurea. Reconstruction and Reception of the Vlota Dorata. Cinisello Balsamo– Milano: Slivana Editoriale, 2022.
• Buccaro, Alfredo, i Raffaele Ruggiero. San Giovanni Maggiore. Architettura e arte alle porte della Napoli antica. Napoli: Frederico II University Press, 2016.
• Custoza, Gian Camillo. Giovanni da Udine. La tecnica della decorazione a stucco „alla romana” a Friuli del XVI secolo. Pasian di Frato: Campanotto, 1996.
• Dacos, Nicole. „Per la storia delle grottesche. La riscoperta della Domus Aurea”. Bollettino d’Arte 51, nr 1–2 (1966): 43–49.
• D’Alessio, Alessandro. „Domus Aurea. Storia architettura e vista del monumento”. W: Rafaello e la Domus Aurea. Invenzione delle grotesche, redakcja Vincenzo Farinella, Alfonsina Russo, 21–53. Roma: Electa, 2020.
• Davidson, Bernice. „The Decoration of the Sala Regia under Pope Paul III”. The Art Bulletin 58, nr 3 (1976): 395–423.
• Dettloff, Paweł. „Kościół dominikanów w Gidlach w świetle najnowszych badań. Chronologia budowy i problem autorstwa”. Biuletyn Historii Sztuki 77, nr 1 (2015): 37–66.
• Dickerson, Claude Douglas III. „Camillo Mariani and the Nobility of Stucco”. W: Making and Moving Sculpture in Early Modern Italy, redakcja Kelley Helmstuttler Di Pio, 135–166. London: Routledge, 2015.
• Elet, Yvonne. Architectural Invention in Renaissance Rome. Artists, Humanistes and Planning of Raphael’s Villa Madama. Cambridge: Cambrige University Press, 2018.
• Extremann, Grégoiré, i Jana Zapletalová. „The Hvězda Summer Palace in Prague, the Villa Trivulzio in Rome, and Giovanni Maria Stella”. Umění 70, nr 4 (2022): 366–382.
• Eysymontt, Krzysztof. Architektura renesansowych dworów na Dolnym Śląsku. Wrocław: Muzeum Architektury, 2010.
• Farinella, Vincenzo. „«Anche Rafaello Dormi»? La scoperta delle Grotesche, la consacrazione rafaellesca (e quaelche sua consequenza)”. W: Rafaello e la Domus Aurea. Invenzione delle grotesche, redakcja Vincenzo Farinella, Alfonsina Russo, 107–135. Roma: Electa, 2020.
• Felmayer, Johanna. „Der Hofgoldschmied Anton Ort und sein Hauptwerk in der Silberner Kapelle”. Veröffentlichungen des Museums Ferdinandeum 54 (1974): 101–140.
• Fiedler, Petr. „Renaissancearchitektur”. W: Kunst in Tirol, t. 1: Von den Anfängen bis zur Renaissance, redakcja Paul Neredi-Rainer, Lukas Madersbacher, 571–594. Innsbruck: Tyrolia, 2007.
• Finocchi Ghersi, Lorenzo. Alessandro Vittoria decoratore e scultore (1525–1608). Venezia: Scripta Edizioni, 2020. Forster, Kurt. „Il Palazzo di Landshut”. W: Giulio Romano, redakcja Sergio Polano, 512–515. Milano: Electa, 2001.
• Frisoni, Fiorella. „Gli affreschi di Paolo da Caylina e di Romanino”. W: San Salvatore – Santa Giulia a Brescia, redakcja Renata Stradiotti, 211–217. Milano: Skira, 2001.
• Frommel, Christoph Luitpold. „Die Villa Madama. Rom”. W: Raffael. Das architektonische Werk, redakcja Christopher Luitpold Frommel, Stefano Ray, Bruno Tafuri, 311–355. Stuttgart: Deutsche Verlags-Anstalt, 1987.
• Frommel, Christoph Luitpold. „Le opere romane di Giulio”. W: Giulio Romano, redakcja Sergio Polano, 97–134. Milano: Electa, 2001.
• Furlotti, Barbara, i Guido Rebecchini. The Art of Mantua. Power and Patronage in the Renaissance. Tłumaczenie Lawrence Jenkens. Los Angeles: Getty Publications, 2008.
• Giacomelli, Luciana. „«D’a lasciar di stucco». Fortuna dell’arte plastica in Trentino”. W: Passaggi a nord–est. Gli stuccatori dei laghi lombardi tra arte, technica e restauro, redakcja Laura del Prà, Luciana Giacomelli, Andrea Spiriti, 13–50. Trento: Provincia Autonoma di Trento, 2011.
• Giess, Harald. „Das ehemalige Kloster Prüll. Überlegung zum denkmalpflegerischen Konzept der jüngsten Instandsetzungsmaßnahmen”. W: 1000 Jahre Kultur in KarthausPrüll. Geschichte unf Forschung von den Toren Regensburgs, 95–104. Regensburg: Pustet, 1997.
• de Girolami Cheney, Liana. „Giorgio Vasari’s Celestial Utopia of Whimsy and Joy: Constellations, Zodiac Signs, and Grotesques”. Cultural and Religious Studies 7, nr 3 (2019): 111–141.
• de Girolami Cheney, Liana. „Vasari and Naples: the Montolivetan Order”. W: Parthenope’s Splendour. Art of the Golden Age in Naples, redakcja Jeanne Chenault Porter, Suzan Scott, 48–125. University Park: Pennsylvania State University, 1993.
• Golonka, Jan. Ołtarz jasnogórskiej Bogurodzicy. Treści ideowe oraz artystyczne kaplicy i retabulum. Jasna Góra: Wydawnictwo OO. Paulinów, 1996.
• Goy, Richard. Building Renaissance Venice. Patrons, Architects and Buildings. New Haven–London: Yale University Press, 2006.
• Hausenblasová, Jaroslava. „Císař a kral Ferdinand I. a arcivévoda Fardinand Tyrolský v Čechach”. W: Ivan Prokop Muchka, Ivo Purš, Jaroslava Hausenblasová, Sylva Dobalová, Hvězda. Arcivévoda Ferdinand Tyrolský a jeho letohrádek v evropském kontextu, 19–39. Praha: Artefactum. Nakladatelství Ústavu Dějin Umění, 2014.
• Hausenblasová, Jaroslava. „Stavební vývoj letohrádku Hvězda – písemné prameny a jejich interpretace”. W: Ivan Prokop Muchka, Ivo Purš, Jaroslava Hausenblasová, Sylva Dobalová, Hvězda. Arcivévoda Ferdinand Tyrolský a jeho letohrádek v evropském kontextu, 52–65. Praha: Artefactum. Nakladatelství Ústavu Dějin Umění, 2014.
• Hečková, Petra. „Štuky v římské antice”. W: Pavel Waisser, Jana Waisserová, Renata Tišlová, Petra Hečková, Renesanční štuková díla zámku v Telči v kontextu dějin umění, technologie a restaurování, 23–45. Litomyšl: Univerzita Pardubice, 2020.
• Hirst, Michael. „Perino del Vaga and His Circle”. The Burlington Magazine 108, nr 761 (1966): 398–405.
• Hojer, Gerhard. „Illicitum non sperandum. Eine nach Landshut zurückgekehrte Allegorie des Hermann Posthumus. Mit einem Exkurs über Architektur und Dekoration des Bischofspalastes in Trient”. W: Der Italienische Bau. Materialen und Untersuchungen zur Stadtresidenz Landshut, redakcja Gerhard Hojer, 173–200. Landshut: Arcos, 1994.
• Jakimowicz, Teresa. „Ład kosmosu, ład państwa, ład miasta. Dekoracja sklepienia Sali Renesansowej ratusza”. Kronika Miasta Poznania 72, nr 2 (2004): 81–98.
• Jakimowicz, Teresa. „Rezydencja w Polsce w w. XVI. Stan i potrzeby badań”. Kwartalnik Architektury i Urbanistyki 24, nr 4 (1979): 311–337.
• Kalina, Pavel. Praha 1437–1610. Kapitoly o pozdně gotické a renesanční architektuře. Praha: Libri, 2011.
• Kałamajska-Saeed, Maria. „Refleksje kodeńskie”. W: Festina lente. Prace ofiarowane Andrzejowi Fischingerowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, redakcja Magdalena Piwocka, Dariusz Nowacki, 147–152. Kraków: Stowarzyszenie Historyków Sztuki, 1998.
• Karpowicz, Mariusz. Artisti ticinesi in Polonia nella prima metà del ‘600. Manno: Ticino Management Sa Edizioni Arte e Storia, 2002.
• Karpowicz, Mariusz. Tomasz Poncino (ok. 1590–1659). Architekt Pałacu Kieleckiego. Kielce: Muzeum Narodowe w Kielcach, 2002.
• Kłosowski, Stanisław. Włoscy architekci i muratorzy z Piuro i ich działalność na ziemiach Rzeczypospolitej w XVI i XVII wieku. Warszawa: Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA, 2021.
• Kondraciuk, Piotr. Śladami renesansu lubelskiego. Zamość: Muzeum Zamojskie, 2011.
• Kovařík, Zdeněk, Zdeňka Míchalová, i Renata Tišlová. „Renesanční vytlačovaný štuk na příkladu památek z oblasti česko–moravsko–rakouského pomezí”. Zprávy památkové péče 80, nr 3–4 (2020): 313–329.
• Kowalczyk, Jerzy. Kolegiata w Zamościu. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1968.
• Kowalczyk, Jerzy. „Kościół pobernardyński w Lublinie i jego stanowisko w renesansowej architekturze Lubelszczyzny”. Kwartalnik Architektury i Urbanistyki 2, z. 2 (1957): 127–144.
• Kowalczyk, Jerzy. Sebastiano Serlio a sztuka polska. O roli włoskich traktatów architektonicznych w dobie nowożytnej. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1973.
• Krasny, Piotr. „«Jestem katolikiem a nie papistą». Świadomość konfesyjna fundatorów a problem prowincjonalizmu architektury sakralnej w Europie środkowej około roku 1600”. W: Centrum, prowincje, peryferia. Wzajemne relacje w dziejach sztuki, redakcja Piotr Gryglewski, Krzysztof Stefański, Robert Wróbel, 69–87. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2013.
• Krasny, Piotr. „Renesansowy kościół w Dobromilu i jego związki z architekturą mazowiecką”. Biuletyn Historii Sztuki 57, nr 3–4 (1995): 271–282.
• Krčálová, Jarmila. „Ke genesi štukové výzdoby letohrádku Hvězda”. Uméni 21, nr 5 (1973): 407–414.
• Krummholz, Martin. „Štuk a architektura v Čechách”. W: Barokní architektura v Čechách, redakcja Petr Macek, Richard Biegel, Jakub Bachtík, 641–652. Praha: Karolinum, 2015.
• Kuczman, Kazimierz. „Przełom wawelski”. W: Sztuka XVII wieku w Polsce. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Kraków, grudzień 1993, 33–62. Warszawa: Arx Regia, 1994.
• Kunkel, Robert. „Jan Baptysta Wenecjanin, budowniczy i obywatel płocki”. Biuletyn Historii Sztuki 45, nr 1 (1983): 25–48.
• Kurzej, Michał. „The Collegiate Church in Zamość in the Context of European Architecture”. W: Leben zwischen und mit den Kulturen. Studien zu Recht, Bildung und Herrschaft in Mitteleuropa, redakcja Renata Skowrońska, Helmut Flachenecker, 169–186. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2015.
• Kurzej, Michał. Jan Wolff. Monografia architekta w świetle analizy prefabrykowanych elementów dekoracji sztukatorskich. Kraków: Dodo Editor, 2009.
• Kurzej, Michał. Siedemnastowieczne sztukaterie w Małopolsce. Kraków: Dodo Editor, 2012.
• Lieb, Norbert, i Franz Dieth. Die Vorarlberger Barockbaumeister. Regensburg: Schnell & Steiner, 1976.
• L’Occaso, Stefano. Giulio Romano „universale”. Soluzioni decorative. Fortuna delle invenzioni. Collaboratori e allievi. Mantova: Il Rio, 2019.
• Leone de Castris, Pierluigi. „Napoli 1544. Vasari e Monteolivetto”. Bollettino d’Arte 66, nr 3 (1981): 59–88.
• Lovinio, Orazio. „Appunti per una storia. Delle grotesche nella pittura a Neapoli e nel Meridione d’Italia”. W: Rafaello e la Domus Aurea. Invenzione delle grotesche, redakcja Vincenzo Farinella, Alfonsina Russo, 177–193. Roma: Electa, 2020.
• Lutsch, Hans. Bilderwerk Schlesischer Kunstdenkmäler. Breslau: Kuratorium des Schlesischen Museum der Bildenden Künste, 1903.
• Majewski, Karol, i Józef Wzorek. „Twórcy tzw. renesansu lubelskiego w świetle nowych badań”. Biuletyn Historii Sztuki 31, nr 1 (1969): 127–131.
• Marcorin, Francesco. „Sulla circolazione di modelli in Veneto del Cinquecento”. W: „Quelli ornamenti più ricchi e più begli de si potesse fare nella dificoltà di quell’arte”. La decorazione a stucco a Roma fra Cinquecento e Seicento. Modelli, influenze, fortuna, redakcja Serena Quagliaroli, Giulia Spoltone, 37–58. Roma: UniversItalia, 2019.
• Meyer, André. Die Franziskanerkirche Sankt Maria in der Au, Luzern. Bern: Gesellschaft für Schweizerische Kunstgeschichte, 1997.
• Miłobędzki, Adam. Architektura Polska XVII wieku. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1980.
• Muchka, Ivan Prokop. „Zámek v Nelahozevsi a jeho paradoxy”. W: Ivan Prokop Muchka, Ivo Purš, Jaroslava Hausenblasová, Sylva Dobalová, Hvězda. Arcivévoda Ferdinand Tyrolský a jeho letohrádek v evropském kontextu, 352–356. Praha: Artefactum. Nakladatelství Ústavu Dějin Umění, 2014.
• Oberhuber, Konrad. „L’apparato decorativo di palazzo Te”. W: Giulio Romano, redakcja Sergio Polano, 336–379. Milano: Electa, 2001.
• Pawlicki, Bonawentura Maciej. Kamienice mieszczańskie Zamościa. Problemy ochrony. Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, 1999.
• Piechotkowie, Maria i Kazimierz. Bramy Nieba. Bóżnice murowane. Warszawa: Krupski i spółka, 1999.
• Piva, Paolo. L’abbazia di San Benedetto in Polirone. Un percorso nella storia 1007–1797. Mantova: Publi Paolini, 2007.
• Piva, Paolo. L’„altro” Giulio Romano, Il Duomo di Mantova, la chiesa di Polirone e la dialettica col. Medioevo. Quistello: Ceschi, 1998.
• Porcaro, Giuseppe, i Gennaro Borrelli. La Real Capella della Sommaria in Castel Capuano. Roma: Gabriele e Mariateresa Benincasa, 1971.
• Purš, Ivo. „Antkické památky v interpretaci renesančních umělců a humanistů”. W: Ivan Prokop Muchka, Ivo Purš, Jaroslava Hausenblasová, Sylva Dobalová, Hvězda. Arcivévoda Ferdinand Tyrolský a jeho letohrádek v evropském kontextu, 167–176. Praha: Artefactum. Nakladatelství Ústavu Dějin Umění, 2014.
• Quagliaroli, Serena. Colore, stucco, marmo nel Cinquecento. Il percorso di Giulio Mazzoni. Roma: Offcina Libraria, 2002.
• Qualiaroli, Serena. „Giulio Romano e lo stucco. Disegno, progetto, esecuzione. Nel segno dell’Antoco e di Rafaello”. W: Giulio Romano. Pittore, architetto, artista universale. Studi e ricerche, redakcja Peter Assmann et al., 319–326. Roma–Mantova: Accademia Nazionale di San Lucca, Complesso Museale Palazzo Ducale, 2021.
• Quagliaroli, Serena, i Giulia Spoltore. „Le consuetudine di Domenico Fontana con lo stucco”. W: Le „invenzioni di tante opere”. Domenico Fontana e i suoi cantieri, redakcja Nicola Navone, Letizia Tedeschi, Patrizia Tossini, 23–48. Lugano–Roma: Officina Libraria, Fondazione Archivio del Moderno, 2022.
• Redín, Michaus Gonzalo. Pedro Rubiales, Gaspar Becerra y los pintores Españoles en Roma 1527–1600. Madrid: Consejo Superior de Investigaciones Científicas, 2007.
• Řezníčková, Veronika. „Štukové dekorativní systémy ve vzájemné symbióze. Recepce italských vzorů na Moravě”. Zprávy památkové péče 80, nr 3–4 (2020): 304–312.
• Říhová, Vladislava. Dílo sochařů, kameníků a štukatérů počátku 17. století. Moravskotřebovsko. Litomyšl: Univerzita Pardubice, 2021.
• Rohrmann, Hans. Die Wessobrunner des 17. Jahrhunderts. Die Künstler und Handwerker unter besonderer Berücksichtigung der Familie Schmuzer. St. Ottilien: EOS, 1999.
• Rolska, Irena. Antiquum ducumentum et novo cedat ritui. Sztuka po Trydencie w Archidiakonacie Lubelskim w XVII wieku. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2013.
• Rolska, Irena. Firlejowie Leopardzi. Studia nad patronatem i fundacjami artystycznymi XVI–XVII wieku. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2009.
• Rottensteiner, Margareta. „Die Arbeiten der Familie Castelli für Salzburger Hof unter Fürsterzbischof Wolf Dietrich und die Bedeutung ihrer Stuckarbeiten in den Prunkräumen des Neugebautes”. W: Strategien der Macht. Hof und Residenz in Salzburg um 1600. Architektur, Repräsentation und Verwaltung unter Fürsterzbischof Wolf Dietrich von Raitenau, redakcja Gerhard Ammerer, Ingolda Hannesschlachter, 405–435. Salzburg: Gesellschaft für Salzburger Landeskunde, 2011.
• Różycka-Rozpędowska, Ewa. „Późnorenesansowe dwory śląskie. Z badań nad architekturą świecką Śląska XVI–XVII w.” W: Sztuka około 1600. Materiały sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, 247–292. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974.
• Salvo, Giulia. „Un progetto ambizioso. La decorazione pittorica della Domus Aurea”. W: Rafaello e la Domus Aurea Invenzione delle grotesche, redakcja Vincenzo Farinella, Alfonsina Russo, 81–108. Roma: Electa, 2020.
• Shearman, John. „The Cappella Chigi in Santa Maria Popolo”. Journal of the Warburg and Courtauld Institutes 24 (1961): 129–160.
• Soćko, Adam. „Rudolf Negroni i Jakub Balin – o początkach nowożytnej architektury w Lublinie”. Biuletyn Historii Sztuki 77, nr 3 (2015): 451–492.
• Spitzlberger, Georg. „Die geistesgeschichtliche Hintergrund der Bildausstattung in Landshuter Residenz”. W: Der Italienische Bau. Materialen und Untersuchungen zur Stadtresidenz Landshut, redakcja Gerhard Hojer, 153–172. Landshut: Arcos, 1994.
• Stagno, Laura. Palazzo del Principe. Villa di Andrea Doria, Genova. Genova: Sagep Editori, 1997.
• Stankiewicz, Aleksander. „Wpływ fabryki kościoła jezuitów w Kaliszu na polską architekturę”. W: Sztuka nowożytna i nowoczesna, redakcja Piotr Gryglewski, Alina Barczyk, 117–132. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2016.
• Strocchi, Claudio. „Gli «stucatori mantovani» al Castello del Buon Consiglio di Trento”. W: Passaggi a nord–est. Gli stuccatori dei laghi lombardi tra arte, technica e restauro, redakcja Laura del Prà, Luciana Giacomelli, Andrea Spiriti, 65–85. Trento: Provincia Autonoma di Trento, 2011.
• Suchomel, Miloš. „Štuková vyzdobá letohrádku Hvězda”. Uméni 21, nr 2 (1973): 99–116.
• Syson, Luke. Renaissance Siena. Art for a City. New Haven–London: Yale University Press, 2007.
• Tafuri, Manfredo. „La chiesa abbaziale di San Benedetto in Polirone”. W: Giulio Romano, redakcja Sergio Polano, 538–547. Milano: Electa, 2001.
• Tatarkiewicz, Władysław. „O pewnej grupie kościołów polskich z początku XVII wieku”. Sztuki Piękne 2 (1925–1926): 241–253.
• Tatarkiewicz, Władysław. „Typ lubelski i typ kaliski w architekturze kościelnej XVII wieku”. Prace Komisji Historii Sztuki 7 (1937–1938): 23–58.
• Waisser, Pavel. „Štukatérství tenesance a manýrismu w Evropě v obrysech”. W: Pavel Waisser, Jana Waisserová, Renata Tišlová, Petra Hečková, Renesanční štuková díla zámku v Telči v kontextu dějin umění, technologie a restaurování, s. 47–52. Litomyšl: Univerzita Pardubice, 2022.
• Waisser, Pavel, Jana Waisserová, i Renata Tišlová. „Prostory ze štukovou výzdobou a slitérní štuková díla telčského zámku”. W: Pavel Waisser, Jana Waisserová, Renata Tišlová, Petra Hečková, Renesanční štuková díla zámku v Telči v kontextu dějin umění, technologie a restaurování, 79–179. Litomyšl: Univerzita Pardubice, 2022.
• Wanková, Veronika K., Renata Tišlová, Peter Majoroš, i Vojtěch Krajíček. „Technologické poznatky ke štukové výzdobě Císařského pokoje v Bučovicích”. Zprávy památkove péče 80, nr 3–4 (2020): 330–341.
• Wardzyński, Michał. „Sklepienne dekoracje”. Spotkania z Zabytkami 25, nr 11 (2001): 6–8.
• Williams, Robert. Raphael and the Redefinition of Art in Renaissance Italy. Cambridge: Cambridge University Press, 2017.
• Wischermann, Heinfried. „Der italienische Bau der Stadtresidenz in Landshut. Bemerkungen zu seiner künstlerischen Herkunft”. Arte Veneta 33 (1979): 50–58.
• Zapletalová, Jana. „Štukatér Antonio Melana a migrace umělců z Arona”. Zprávy památkové péče 80, z. 3–4 (2020): 271–281.
• Žáry, Juraj. „Čachtice, kaplnka sv. Antona Padovského”. W: Renesancia. Umenie medzi neskorou gotikou a borokom, redakcja Ivan Rusina, 681. Bratislava: Slovenská Národná Galéria, 2009.
• Žáry, Juraj. „Smolenice, rím. kat. farský kostol Narodenia Pann Márie”. W: Renesancia. Umenie medzi neskorou gotikou a borokom, redakcja Ivan Rusina, 679–680. Bratislava: Slovenská Národná Galéria, 2009.

Identifiers

DOI

10.36744/bhs.2071

Biblioteka Nauki

38711316