Carlo i Francesco Ceroniowie w świetle nowych źródeł archiwalnych

• Authors: Piotr Ługowski

Title variants

EN

Carlo and Francesco Ceroni in the Light of New Archival Sources

Abstracts

EN

In the second half of the 17th century a group of architects from Valsolda on Lake Lugano, northern Lombardy, came to Warsaw. Among them there were Carlo and Francesco Ceroni. These architects thanks to the investigation conducted by Prof. Mariusz Karpowicz have had their respective studies published. It was Prof. Karpowicz who found their birth certificates in the Albogasio Inferiore Parish Archives, ascertained their family ties, found Francesco Ceroni’s contract for the works on the church of the Nuns of Perpetual Adoration of the Blessed Sacrament, as well as Carlo Ceroni’s last will. The research performed by the author of the paper for the Dictionary of the Architects and Stonemasons in Warsaw in the 15th-18th Centuries brought about a number of biographic data. The preliminary research in the Albogasio Inferiore Parish Archives revealed some source documents. Among the discovered ones there was Ceroni’s authorization given in 1711 to the Bellottis: Pietro Martiri and Carlo Antonio in the presence of the Municipality of Old Warsaw to represent him in contacts with the authorities of Valsolda, as well as a set of documents related to the financial conflict between Carlo Ceroni and Carlo Farina. The clash made Ceroni exclude the Farina family from his inheritance. Farina who secured the architect’s interests in Italy in 1693-99, accused Ceroni of not having repaid the whole of his debt. In a letter from Warsaw dated 16 May 1714 addressed to his cousin, Mayor of Valsolda, Ceroni submitted arguments demonstrating that not only had he repaid the debt, but had even suffered financial losses through the shared business with Carlo Farina. The very same letter reveals that the architect’s second daughter Lucia, contrary to the to-date ascertainment, lived to come of age and aged 31 became a nun (d. 1717). The preliminary research in the Como Notarial State Archives allowed to find Francesco Ceroni’s codicil and authorization issued by Ceroni’s heirs to Carlo Antonio Bay and Giuseppe Rachetti to recover debts from Zofia and Dominik Comboni. Six letters of Carlo Ceroni to Samuel Pączkowski, administrator of the Krasiński estate discovered in the Central Archives of Historical Records in Warsaw, brought new information on the works conducted in Węgrów. The letters make us verify how long the works on the church and convent complex of the Węgrów Reformati lasted, and prolong them by at least ten years. The analysed sources permit the claim that it was the junior of the Ceroni brothers, namely Francesco, who owned the building enterprise. Carlo and Francesco Ceroni managed to amass substantial wealth which following their death became the property of the residents of Albogasio as the Eredita Ceroni. Still in the 19th century, its yields were allocated to satisfy their needs.

PL

W 2. połowie XVII w. do Warszawy przybyła grupa architektów pochodzących z  położonej nad jeziorem Lugano Valsoldy, w północnej Lombardii. Wśród nich znaleźli się Carlo i Francesco Ceroniowie. Postacie te za sprawą badań prof. Mariusza Karpowicza doczekały się samodzielnych opracowań. To on odnalazł w archiwum parafialnym w Albogasio Inferiore ich metryki, ustalił koligacje rodzinne, dotarł do kontraktu Francesca Ceroniego na prace przy kościele sakramentek oraz do testamentu Carla Ceroniego. Badania prowadzone przez autora tekstu dla Słownika architektów i budowniczych środowiska warszawskiego XV-XVIII wieku przyniosły szereg informacji biograficznych. Kwerenda w archiwum parafialnym w Albogasio Inferiore ujawniła nowe dokumenty źródłowe. Odnaleziono pełnomocnictwo Ceroniego dane w 1711 r. przed władzami Miasta Starej Warszawy dla Pietra Martiriego i Carla Antonia Bellottich na występowanie w jego imieniu przed władzami Valsoldy oraz zbiór dokumentów dotyczących konfliktu miedzy Carlem Ceronim a Carlem Fariną. Konflikt ten, o podłożu finansowym, skłonił Ceroniego do wyłączenia w testamencie rodziny Farina z udziału w spadku. Farina, który zabezpieczał w latach 1693-1699 włoskie interesy architekta, zarzucił Ceroniemu niespłacenie całości długu. Ceroni w liście z Warszawy z 16 maja 1714 roku skierowanym do kuzyna, burmistrza Valsoldy, przedstawił argumenty w których wykazał, że dług spłacił, a nawet poniósł szkody na wspólnych interesach z Carlem Fariną.  Z tego samego listu wynika, że druga córka architekta, Lucia - wbrew dotychczasowym ustaleniom - dożyła pełnoletniości i w wieku 31 lat wstąpiła do zakonu (zm. 1717). Kwerenda w aktach notarialnych archiwum państwowego w Como pozwoliła odnaleźć kodycyl Franciszka Ceroniego oraz plenipotencję wystawioną przez spadkobierców Ceroniego  architektom Carlo Antonio Bay i Giuseppe Rachetti na odzyskanie długów od Zofii i Dominika Combonich.   Sześć listów Carla Ceroniego do Samuela Pączkowskiego, administratora dóbr Krasińskich, odnalezionych w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie przyniosło nowe informacje na temat prac prowadzonych w Węgrowie. Listy te każą zweryfikować czas trwania prac przy zespole kościoła i klasztoru węgrowskich reformatów, i wydłużyć je o co najmniej dziesięć lat. Przeprowadzona przez autora analiza źródeł pozwala stwierdzić, iż głównym właścicielem przedsiębiorstwa budowlanego był młodszy z braci Ceronich  - Francesco. Carlo i Francesco Ceroniowie dorobili się znacznego majątku, który po ich śmierci przeszedł na własność mieszkańców Albogasio jako Eredita Ceroni. Jeszcze w XIX w. zyski z niego przeznaczane były na potrzeby mieszkańców miasteczka.

Keywords

PL

Carlo Ceroni; Francesco Ceroni; Carlo Farina; Warszawa; Architektura XVII-XVIII w.

EN

Carlo Ceroni; FRancesco Ceroni; Carlo Farina; Warsaw; 17th and 18th century architecture

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Biuletyn Historii Sztuki
• Year: 2019
• Volume: 81
• Issue: 3
• Pages: 481-497

Dates

published

2019

Contributors

author

Piotr Ługowski

• Warszawa, Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA

References

• Karpowicz Mariusz, Artisti Valsoldesi In Polonia nel ‘600 e ‘700, Valsolda 1996.
• Karpowicz Mariusz, Carlo e Francesco Ceroni – architetti valsoldesi In Polonia, Valsolda 1998.
• Karpowicz Mariusz, Carlo i Francesco Ceroni – budowniczowie kościołów w Węgrowie, Węgrów 2008.
• Karpowicz Mariusz, Cuda Węgrowa, Węgrów 2009.
• Ługowski Piotr, „Ceroni Domenico”, [w:] Słownik architektów i budowniczych środowiska warszawskiego XV-XVIII wieku, red. Piotr Migasiewicz, Hanna Osiecka-Samsonowicz, Jakub Sito, Warszawa 2016.
• Ługowski Piotr, „Ceroni Giovanni Battista”, [w:] Słownik architektów i budowniczych środowiska warszawskiego XV-XVIII wieku, red. Piotr Migasiewicz, Hanna Osiecka-Samsonowicz, Jakub Sito, Warszawa 2016.
• Ługowski Piotr, „Solari Rocco”, [w:] Słownik architektów i budowniczych środowiska warszawskiego XV-XVIII wieku, red. Piotr Migasiewicz, Hanna Osiecka-Samsonowicz, Jakub Sito, Warszawa 2016.
• Migasiewicz Paweł, „Reisner Jan”, [w:] Słownik architektów i budowniczych środowiska warszawskiego XV-XVIII wieku, red. Piotr Migasiewicz, Hanna Osiecka-Samsonowicz, Jakub Sito, Warszawa 2016.
• Sito Jakub, „«Fabryka »kościoła pw. Św. Ducha w Warszawie w latach 1707-1730 w świetle źródeł paulińskich – przebieg prac, projektanci, wykonawcy”, [w:] Ex voto. Studia dedykowane Ojcu Janowi Golonce OSPPE w 75. rocznicę urodzin i w 50. rocznicę święceń kapłańskich, red. Przemysław Mrozowski, Jerzy Żmudziński, Częstochowa 2012.
• Sito Jakub, „Historia fundacji i budowy kościoła św. Krzyża”, [w:] Serce Miasta. Kościół św. Krzyża w Warszawie, red. Kazimierz Sztarbałło, Michał Wardzyński, Warszawa 2010.
• Tarilli Graziano Aspetti di vita settecentesca nella campagna luganese da un libro dei conti inedito, Basilea 1982.

Identifiers

DOI

10.36744/bhs.483

Biblioteka Nauki

16031582