Portret w polityce – polityka portretu: uwagi o znaczeniu portretu w praktyce władzy Zygmunta I Starego

• Authors: Mateusz Grzęda

Title variants

EN

Portrait in Politics – Politics of Portraiture: Remarks on the Role of Portraiture in Sigismund I the Old’s Ruling Praxis

Abstracts

EN

The role of portraits copied with the use of mechanical reproduction techniques played in the praxis of the rule of King of Poland Sigismund I the Old (1507-1548) is analysed; the effigies included the King and his family members, and were copied on prints, coins, medals, as well as book  bindings. The portraits of the type were created with the recipients from outside the narrow circle at the Cracow court in mind; executed in larger numbers of copies, they were meant to reach the public who did not stay in direct contact with the monarch, often even unaware of  what he looked like. The identification of the portrayed individuals was to a higher degree than in the case of traditional portraits dependent on conventional media, such as inscriptions, signs, or the applied presentation formula. The ideological sense contained in those elements has been analysed, and an attempt has been made to ascertain models and/or inspiration sources for respective works.

PL

Celem artykułu jest ustalenie roli, jaką w praktyce sprawowania władzy przez króla Polski Zygmunta I Starego (1507-1548) odgrywały portrety powielane za sprawą mechanicznych technik reprodukcji (wizerunki króla i członków jego rodziny na drukach, monetach, medalach i oprawach ksiąg). Portrety tego typu powstawały z myślą o odbiorcach spoza wąskiego grona krakowskiego dworu, wykonywano je w większej liczbie egzemplarzy z myślą o dotarciu do odbiorców nie mających bezpośredniego kontaktu z monarchą, a częstokroć nawet nieznających jego wyglądu. Określenie w nich tożsamości portretowanych osób, w stopniu znacznie wyższym niż w przypadku tradycyjnych konterfektów, było uzależnione od konwencjonalnych środków przekazu, takich jak inskrypcje, znaki oraz zastosowane formuły obrazowe. Analizie poddano sens ideowy zawarty w tych elementach oraz podjęto próbę ustalenia wzorów i/lub źródeł inspiracji dla poszczególnych dzieł.

Keywords

PL

Zygmunt I Stary; mechaniczne techniki reprodukcji; portrety; druki; monety; medale; oprawy ksiąg

EN

Sigismund I the Old; mechanical reproduction techniques; effigies; prints; coins; medals; book bindings

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Biuletyn Historii Sztuki
• Year: 2020
• Volume: 82
• Issue: 1
• Pages: 5-79

Dates

published

2020

Contributors

author

Mateusz Grzęda

• Kraków, Instytut Historii Sztuki, Uniwersytet Jagielloński

• https://orcid.org/0000000270771922

References

• Antoniewicz, Jan Bołoz. Lament Opatowski i jego twórca. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1921.
• Barreto, Joana. La majesté en images: portraits du pouvoir dans la Naples des Aragon. Rome: École française de Rome, 2013.
• Barycz, Henryk. „Maciej z Miechowa. Studium z dziejów kultury naukowej Polski doby Odrodzenia”. Nauka Polska 6, z. 3 (1958): 47-100.
• Bätschmann, Oskar i Pascal Griener. Hans Holbein. London: Princeton University Press, 1997.
• Bentley-Cranch, Dana. The Renaissance Portrait in France and England. A Comparative Study. Paris: Honoré Champion Éditeur, 2004.
• Betterówna, Antonina. „Polskie ilustracye książkowe XV i XVI wieku (1490-1525)”. Prace Sekcji Historii Sztuki i Kultury Towarzystwa Naukowego we Lwowie 1 (1929): 290-399.
• Blumówna, Helena. „O pierwszych portretach świeckich w krakowskich drukach renesansowych”. Rozprawy i Sprawozdania Muzeum Narodowego w Krakowie 2, (1952): 69-83.
• Bochnak, Adam. „Mecenat Zygmunta I w zakresie rzemiosła artystycznego”. Studia do dziejów Wawelu 2 (1960): 131-301.
• Bogucka, Maria. Bona Sforza. Wrocław: Ossolineum, 2009.
• Borkowska, Urszula. Królewskie modlitewniki. Studium z kultury religijnej epoki Jagiellonów (XV i początek XVI wieku). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1988.
• Borkowska, Urszula. „Fundacje kościelne Jagiellonów w świetle zapisów Metryki Koronnej 1447-1572”. W Fundacje i fundatorzy w średniowieczu i epoce nowożytnej, redakcja Edward Opaliński, Tomasz Wiślicz, 58-73. Warszawa: Neriton, 2000.
• Borkowska, Urszula. Dynastia Jagiellonów w Polsce. Warszawa: PWN, 2012.
• Böckem, Beate. Jacopo de’ Barbari, Künstlerschaft und Hofkultur um 1500. Köln-Wien-Weimar: Bohlau Verlag, 2016.
• Bömelburg, Hans-Jürgen. Polska myśl historyczna a humanistyczna historia narodowa (1500-1700). Tłumaczenie Zdzisław Owczarek. Kraków: Universitas, 2011.
• Burkart, Lukas i Valentin Groebner. „Bilder, Zeichen, böse Spiegel: Medienwandel und Visualisierung um 1500”. W Shifting Boundaries of the Real: Making the Invisible Visible, redakcja Helga Novotny, Martina Weiss, 5-30. Zürich: Verlag der Fachvereine Hochschulverlag AG an der ETH Zurich, 2000.
• Bury, Michael. „Los retratos en estampa en la Europa del Renacimiento”. W El retrato del Renacimiento, redakcja Miguel Falomir, 147-163. Madrid: Museo Nacional del Prado y Ediciones El Viso, 2008.
• Brynda, Maria. „Rodowód dynastii Jagiellonów”. W Orzeł i trzy korony. Sąsiedztwo polsko-szwedzkie nad Bałtykiem w epoce nowożytnej (XVI-XVIII w.), Zamek Królewski w Warszawie, 8 IV – 7 VII 2002, redakcja Katarzyna Połujan, 98-99, nr kat. I 10. Warszawa: Zamek Królewski, 2002.
• Campbell, Thomas P. Tapestry in the Renaissance: Art and Magnificence. New York-New Haven-London: Metropolitan Museum of Art, 2002.
• Cante, Andreas. Der Bildhauer und Medailleur Hans Schenck, oder Scheußlich. Ein Künstler der Renaissance in Zeiten der Reformation. Berlin: Freie Universität, 2007.
• Chipps Smith, Jeffrey. German Sculpture of the Later Renaissance, c. 1520-1580. Art in an Age of Uncertainty. Princeton-New Jersey: Princeton University Press, 1994.
• Cupperi, Walter. „Beyond the Notion of German Medals. Some Cases of Transnational Patronage”. W Wettstreit in Erz. Porträtmedaillen der deutschen Renaissance, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń, redakcja Walter Cupperi, Martin Hirsch, Anette Kranz, Ulrich Pfisterer, 18-92. Berlin-München: Deutscher Kunstverlag, 2013.
• Cupperi, Walter. „Grenzverkehr”. W Wettstreit in Erz. Porträtmedaillen der deutschen Renaissance, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń, redakcja Walter Cupperi, Martin Hirsch, Anette Kranz, Ulrich Pfisterer, 270-280. Berlin-München: Deutscher Kunstverlag, 2013.
• Cytowska, Maria. Bibliografia druków urzędowych XVI wieku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1961.
• Czarski, Bartłomiej. „Recepcja antycznej ikonografii monetarnej w XVI-wiecznych drukach emblematycznych (Projekt badawczy Biblioteki Narodowej)”. Rocznik Biblioteki Narodowej 46 (2015): 109-134.
• Dürer – Cranach – Holbein. Die Entdeckung des Menschen: Das deutsche Porträt um 1500, Kunsthalle, Monachium, redakcja Sabine Haag, Christiane Lange, Christof Metzger, Karl Schütz. München: Hirmer, 2011.
• Dziuba, Agnieszka. Wczesnorenesansowa historiografia polsko-łacińska. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2000.
• Eckhardtówna, Joanna. „Potrzeby nauki polskiej w zakresie badań nad włoskimi źródłami polskiej plastyki renesansowej”. Sprawozdania Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk 12 (1938): 41-46.
• Eisenbeiß, Anja. „Einprägsamkeit en gros. Die Porträts Kaiser Maximilians I. Ein Herrscherbild gewinnt Gestalt”. Rrozprawa doktorska, Uniwersytet Karola Ruprechta w Heidelbergu. http://archiv.ub.uni-heidelberg.de/artdok/5046/
• Emperor Maximilian I and the Age of Dürer, redakcja Eva Michel, Maria Luise Sternach. Munich-London-New York: Prestel, 2012.
• Fabiański, Marcin. Zamek króla Zygmunta I na Wawelu. Architektura – dekoracja architektoniczna – funkcje. Kraków: Zamek na Wawelu, 2017.
• Flaten, Arne R. „Reproducible media in the early fifteenth century, mostly Italian”. Postmedieval: a journal of medieval cultural studies 3 (2012): 46-62.
• Franczak, Radosław. „Oprawa Homiliarium z pełnopostaciowym wyciskiem radełka jagiellońskiego w zbiorach Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie”. Biblioteka 20 (29) (2016): 55-69.
• Frost, Robert. Oksfordzka historia Unii Polsko-Litewskiej. Powstanie i rozwój 1385-1569. Tłumaczenie Tomasz Fiedorek. Poznań: Rebis, 2018.
• Gieysztor, Aleksander. „Non habemus caesarem nisi regem. Korona zamknięta w końcu XV wieku w wieku XVI”. W Władza. Symbole i rytuały, redakcja Przemysław Mrozowski, Paweł Tyszka, Piotr Węcowski, 73-98. Warszawa: Zamek Królewski, 2016.
• Grabski, Józef. „Le immagini del re di Polonia Sigismondo I e della Familia reale sulla serie di medaglie del 1532 di G. M. Mosca detto il Padovano nella collezione gia estense a Modena”. W Italia, Venezia e Polonia tra Medioevo e Eta moderna, 571-584. Firenze: Leo S. Olschki, 1980.
• Graff, Tomasz i Bartłomiej Wołyniec. „Maciej z Miechowa – historyk przełomu epok”. W Krakowskie środowisko historyczne XV-XX w. Ludzie – idee – dzieła, redakcja Tomasz Gąsowski, Janusz Smołucha, 169-182. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 2018.
• Graham Pollard, John. Renaissance Medals. The Collections of the National Gallery of Art Systematic Catalogue, vol. 2. Washington: National Gallery of Art, 2007.
• Grażyński, Michał. „Reformy monetarne w Polsce w latach 1526-8 i ich geneza”. Przegląd Historyczny 17, nr 1 (1913): 38-66.
• Gryzio, Beata. „Eyn statlicher vnnd feyerlicher Actus der hodigunck szo… Sgmundt… Künigk zu Polen… yn seiner Küniglicher Stadt Dantzigk… gehalten, vnd den eydes pflicht von den Eynwonern daselbst enthpfangen hat, Sampt etzlichen Statuten vnnd Ordenunge daselbigst auffgerichtet”. W Król jedzie! Wizyty władców polskich w Gdańsku XV-XVIII w., Ratusz Głównego Miasta, Gdańsk, redakcja Jacek Kriegseisen, t. 2: 23, nr kat. 5. Gdańsk: Muzeum Gdańska, 2018.
• Gumowski, Marian. Medale Jagiellonów. Kraków, 1906.
• Gumowski, Marian. „Hans Schwarz i jego polskie medale”. Prace Komisji Historii Sztuki 1 (1917): 88-108.
• Gumowski, Marian. „Jan Dantyszek i jego medale”. Zapiski Towarzystwa Naukowego w Toruniu 8, nr 1 (1929): 3-19.
• Habich, Georg. „Studien zur deutschen Renaissancemedaille. IV. Christoph Weiditz”. Jahrbuch der Königlich Preussischen Kunstsammlungen 34 (1913): 1-35.
• Habich, Georg. Die deutschen Schaumünzen des XVI. Jahrhunderts, t. 1, cz. 1. München: F. Bruckmann, 1929.
• Habich, Georg. Die deutschen Schaumünzen des XVI. Jahrhunderts, t. 1, cz. 2. München: F. Bruckmann, 1931.
• Habich, Georg. Die deutschen Schaumünzen des XVI. Jahrhunderts, t. 2, cz. 1. München: F. Bruckmann, 1932.
• Hadjinicolau, Yannis, „«Ich zog mir einen Falken». Das ikonische Nachleben der Falknerei“. Pegasus. Berliner Beiträge zum Nachleben der Antike 18/19 (2018): 163-193.
• Hirsch, Martin. „Reichart Weidenspuch, Sigismund von Tirol, ohne Jahr (1483)”. W Wettstreit in Erz. Porträtmedaillen der deutschen Renaissance, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń, redakcja Walter Cupperi, Martin Hirsch, Anette Kranz, Ulrich Pfisterer, 120-121, nr kat. 23. Berlin-München: Deutscher Kunstverlag, 2013.
• Hirsch, Martin. „Benedikt Burkhart, Maximilian I., Schauguldiner 1505”. W Wettstreit in Erz. Porträtmedaillen der deutschen Renaissance, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń, redakcja Walter Cupperi, Martin Hirsch, Anette Kranz, Ulrich Pfisterer, 121, nr kat. 24. Berlin-München: Deutscher Kunstverlag, 2013.
• Hordyński, Piotr. „König Sigismund I”. W Polen im Zeitalter der Jagellonen 1386-1572, Schloss Schallaburg, redakcja Franciszek Stolot, 490, nr kat. 526. Wiedeń: Amt Nö. Landesregierung, 1986.
• The Illustrated Bartsch, 9 (formerly vol. 6 [part 2]): Early German Artists: Israhel van Meckenem, redakcja Fritz Koreny, Wenzel von Olmütz and Monnogrammists, redakcja Jane C. Hutchison. New York: Abaris Books, 1981.
• The Illustrated Bartsch, 9: Commentary, part 2, Early German Artists, redakcja Jane C. Hutchison. New York: Abaris Books, 1991.
• The Illustrated Bartsch, vol. 11: Sixteenth Century German artists: Hans Burgkmair, the Elder, Hans Schäufelein, Lucas Cranach, the Elder, redakcja Tilman Falk, Walter R. Strauss. New York: Abaris Books, 1980.
• The Illustrated Bartsch, 11 (formerly vol. 7 [part 2]): Sixteenth Century German Artists, Hans Burgkmair, the Elder, Hand Schäufelein, Lucas Cranach, the Elder, redakcja Tilman Falk. New York: Abaris Books, 1980.
• The Illustrated Bartsch, 13: Commentary, Sixteenth Century German Artists, Erhard Schoen and Niklas Stoer, redakcja Walter L. Strauss. New York: Abaris Books, 1984.
• Janicki, Marek A. „Zgon króla Zygmunta I i znaczenie fiducji w jego pobożności. List Jana Benedyktynowicza Solfy do Jana Dantyszka i królowej Bony do córki Izabeli”. Studia Źródłoznawcze 37 (2000): 65-107.
• Janicki, Marek A. „Datowanie płyty nagrobnej Filipa Kallimacha”. Studia Źródłoznawcze 41 (2003):19-43.
• Jarosławiecka-Gąsiorowska, Maria. „Ikonografia świecka na oprawach XVI i XVII w.” Rocznik Biblioteki Narodowej, 6 (1970): 315-337.
• Jaroszewska, Teresa. „W drodze do odkrycia Europy Wschodniej. «Tractatus de duobus Sarmatis, Asiana et Europeana» Macieja z Miechowa (1517 r.)”. W Z badań nad dziejami oświaty i polskiego życia narodowego na Pomorzu Nadwiślańskim w XIX i XX wieku. Księga pamiątkowa dedykowana Doktorowi Jerzemu Szewsowi z okazji jubileuszu 85. rocznicy urodzin, redakcja Lidia Burzyńska-Wentland, 299-313. Gdańsk: Instytut Kaszubski, 2010.
• Jaśniewicz, Aleksandra. Portret w Gdańsku od schyłku średniowiecza do późnego baroku (1420-1700). Malarstwo – rysunek. Gdańsk: Muzeum Narodowe, 2018.
• Jaworska, Aleksandra. Orzeł Biały. Herb państwa polskiego. Warszawa: DiG, 2003.
• Kieszkowski, Jerzy. Kanclerz Krzysztof Szydłowiecki. Z dziejów kultury i sztuki zygmuntowskich czasów. Poznań: J.K. Żupański, 1912.
• Kopera, Feliks. „Dary z Polski dla Erazma z Rotterdamu w Historycznem Muzeum Bazylejskiem”. Sprawozdania Komisyi do badania historyi sztuki w Polsce 6 (1900): 110-138.
• Kopera, Feliks. Dzieje skarbca koronnego. Kraków: Spółka Wydawnicza Polska w Krakowie, 1904.
• Korbacher, Dagmar. „Jacopo de’ Barbari, Portrait eines Mannes («Der Deutsche»), um 1497-1500”. W Gesichter der Renaissance. Meisterwerke italienischer Portrait-kunst, Gemäldegalerie Staatliche Museen, Berlin, redakcja Keith Christiansen, Stefan Weppelmann, 374-376, nr kat. 168. München: Hirmer, 2011.
• Kowalczyk, Jerzy. „Polskie portrety «all’antica» w plastyce renesansowej”. W Treści dzieła sztuki. Materiały sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Gdańsk, grudzień 1966, redakcja Magdalena Witwińska, 121-136. Warszawa: PWN, 1969.
• Kranz, Annette. „Reichart Weidenspuch, Modell für einen Guldiner Erzherzog Sigismunds, genannt Münzreiche”. W Dürer – Cranach – Holbein. Die Entdeckung des Menschen: Das deutsche Porträt um 1500, Kunsthalle, Monachium, redakcja Sabine Haag, Christiane Lange, Christof Metzger, Karl Schütz, 220, nr kat. 126. München: Hirmer, 2011.
• Kranz, Annette i Achim Riether, „Kopf oder Zahl. Vervielfachte Vielfalt des Porträts in Medaille und Druckgraphik”. W Dürer – Cranach – Holbein. Die Entdeckung des Menschen: Das deutsche Porträt um 1500, Kunsthalle, Monachium, redakcja Sabine Haag, Christiane Lange, Christof Metzger, Karl Schütz, 214-219. München: Hirmer, 2011.
• Kruk, Mirosław Piotr. „Hans Suess von Kulmbach (zm. 1522) (?), Portret Zygmunta I Starego, 1515-1516”. W Mistrz i Katarzyna. Hans von Kulmbach i jego dzieła dla Krakowa, Muzeum Narodowe, Kraków, redakcja Mirosław P. Kruk, Aleksandra Hola, Marek Walczak, 327-328, nr kat. 14. Kraków: Muzeum Narodowe, 2018.
• Kuczyński, Stefan Krzysztof. „Herby w twórczości historycznej Jana Długosza”. W Sztuka i ideologia XV wieku, Materiały sympozjum Komitetu Nauk o Sztuce Polskiej Akademii Nauk Warszawa 1-4 XII 1976 r., redakcja Piotr Skubiszewski, 211-232. Warszawa: PWN, 1978.
• Kuczyński, Stefan Krzysztof. „Herb Królestwa Polskiego w XIV-XV wieku. Wokół genezy, treści i funkcji”. W Imagines Potestatis. Rytuały, symbole i konteksty fabularne władzy zwierzchniej. Polska X-XV w., redakcja Jacek Banaszkiewicz, 151-160. Warszawa: Instytut Historii PAN, 1994.
• Kuster, Thomas. „Meister der Thenn’schen Kinderbildnisse (Werkstatt Wolf Hubers?; tätig in Salzburg, Ruprecht, Wolf (?) und Barbara Thenn, die Kinder des Münzmeisters Thenn“. W Dürer – Cranach – Holbein. Die Entdeckung des Menschen: Das deutsche Porträt um 1500, Kunsthalle, Monachium, redakcja Sabine Haag, Christiane Lange, Christof Metzger, Karl Schütz, 42-43, kat. nr 16-18. München: Hirmer, 2011.
• Landolt, Elisabeth i Felix Ackermann. Das Amerbach Kabinett. Die Objekte im Historischen Museum Basel, 28-29; nr kat. 8. Basel: Historisches Museum Basel, 1991.
• Madersbacher, Lukas. „Porträtstammbaum der Habsburger”. W Spätmittelalter und Renaissance, redakcja Artur Rosenauer, 457-458. München-Berlin-London-New York: Prestel, 2003. (Geschichte der Bildenden Kunst in Österreich, Bd. 3).
• Małuszyński, Marian i Bolesław Olszewicz. „Maciej z Miechowa”. W Dziewięć wieków geografii polskiej. Wybitni geografowie polscy, redakcja Bolesław Olszewicz, 25-51. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1967.
• Markham Schulz, Anne. Giammaria Mosca, called Padovano: a Renaissance sculptor in Italy and Poland. University Park: Penn State University Press, 1998.
• Matzke, Michael. „Polen. Goldmedaille nach Art des Hans Schwarz auf den polnischen König Sigismund I”. W Die grosse Kunstkammer: Bürgerliche Sammler und Sammlungen in Basel, Historisches Museum, Bazylea, redakcja Sabine Söll-Tauchert, 172-174 nr kat. 8. Basel : Christoph Merian, 2011.
• Maué, Herman. „Augsburg und Nürnberg”. W Wettstreit in Erz. Porträtmedaillen der deutschen Renaissance, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń, redakcja Walter Cupperi, Martin Hirsch, Anette Kranz, Ulrich Pfisterer, 197-198. Berlin-München: Deutscher Kunstverlag, 2013.
• Maué, Herman. „Peter Flötner (Modell der Vorderseite), Thomas Venatorius (Text), Johann Neudörffer (Schrifft), Hans Maslitzer (Guss), Grundsteinlegung der Nürnberger Burgbastei am 3. September 1538”. W Wettstreit in Erz. Porträtmedaillen der deutschen Renaissance, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń, redakcja Walter Cupperi, Martin Hirsch, Anette Kranz, Ulrich Pfisterer, 208-209, nr kat. 112. Berlin-München: Deutscher Kunstverlag, 2013.
• Maué, Herman. „Christoph Weiditz, Christoph Mülich, 1530”. W Wettstreit in Erz. Porträtmedaillen der deutschen Renaissance, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń, redakcja Walter Cupperi, Martin Hirsch, Anette Kranz, Ulrich Pfisterer, 209-210, nr kat. 113. Berlin-München: Deutscher Kunstverlag, 2013.
• Merkl, Ulrich. Buchmalerei in Bayern in der ersten Hälfte des 16. Jahrhunderts: Spätblüte und Endzeit einer Gattung. Regensburg: Schnell und Steiner, 1999.
• Metzger, Christof. „Hans Süß von Kulmbach, Bildnis eines jungen Mannes”. W Dürer – Cranach – Holbein. Die Entdeckung des Menschen: Das deutsche Porträt um 1500, Kunsthalle, Monachium, redakcja Sabine Haag, Christiane Lange, Christof Metzger, Karl Schütz, 92-93, nr kat. 43. München: Hirmer, 2011.
• Miodońska, Barbara. „Iluminator Mszału jasnogórskiego i Pontyfikału Erazma Ciołka”. Rozprawy i sprawozdania Muzeum Narodowego w Krakowie 9 (1967): 51-74.
• Miodońska, Barbara. „Przedstawienie państwa polskiego w Statucie Łaskiego z r. 1506”. Folia Historiae Artium 5 (1968): 19-69.
• Miodońska, Barbara. „Korona zamknięta w przekazach ikonograficznych z czasów Zygmunta I (Uwagi w związku z rozprawą Aleksandra Gieysztora «Non habemus caesarem nisi regem». Korona zamknięta królów polskich w końcu XV wieku i w wieku XVI. Muzeum i twórca. Studia z historii sztuki i kultury ku czci prof. dr Stanisława Lorentza, Warszawa 1969, s. 277-292)”. Biuletyn Historii Sztuki 32, nr 1 (1970): 3-18.
• Miodońska, Barbara. „Władca i państwo w krakowskim drzeworycie książkowym XVI w.”. W Renesans. Sztuka i ideologia. Materiały Sympozjum Naukowego Komitetu Nauk o Sztuce PAN, Kraków, czerwiec 1972 oraz Sesji Naukowej Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Kielce, listopad 1973, redakcja Tadeusz S. Jaroszewski, 45-96. Warszawa: PWN, 1976.
• Miodońska, Barbara. Rex regum i rex Poloniae w dekoracji malarskiej Graduału Jana Olbrachta i Pontyfikału Erazma Ciołka: z zagadnień ikonografii władzy królewskiej w sztuce polskiej wieku XVI. Kraków: Muzeum Narodowe, 1979.
• Miodońska, Barbara. Miniatury Stanisława Samostrzelnika. Warszawa: WAiF, 1983.
• Miodońska, Barbara. Małopolskie malarstwo książkowe 1320-1540. Warszawa: PWN, 1993.
• Milewska, Teresa Danuta. „Nieznany portret Krzysztofa von Suchtena z 1507 r. w zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku”. Gdańskie studia muzealne, 6 (1995): 9-22.
• Mistrz i Katarzyna. Hans von Kulmbach i jego dzieła dla Krakowa, Muzeum Narodowe, Kraków, redakcja Mirosław P. Kruk, Aleksandra Hola, Marek Walczak. Kraków: Muzeum Narodowe, 2018.
• Molenda, Maria. Splendide vestibus. O znaczeniu ubiorów na królewskim dworze Jagiellonów w latach 1447-1572. Kraków: Societas Vistulana, 2012.
• Morka, Mieczysław. Sztuka dworu Zygmunta I Starego. Treści polityczne i propagandowe. Warszawa: nakładem własnym autora, 2006.
• Morka, Mieczysław. „The Beginning of Medallic Art in Poland during the Times of Zygmunt I and Bona Sforza”. Artibus et Historiae 29, nr 58 (2008): 65-87.
• Mossakowski, Stanisław. Kaplica Zygmuntowska (1515-1533). Problematyka artystyczna i ideowa mauzoleum króla Zygmunta I. Warszawa: Instytut Sztuki PAN: 2007.
• Mossakowski, Stanisław. Pałac królewski Zygmunta I na Wawelu jako dzieło renesansowe. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2015.
• Mroziewicz, Karolina. „The Image of the Lithuanian and Ruthenian Legacy of the Jagiellons in 16th-Century Pictorial Catalogues of Polish Monarchs”. Ikonotheka, 27 (2017): 142-144.
• Mrozowski, Przemysław. Polskie nagrobki gotyckie. Warszawa: Zamek Królewski, 1994.
• Mrozowski, Przemysław. „Portret w Polsce u progu nowożytności”. W Sztuka około 1500. Materiały sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, redakcja Teresa Hrankowska, 199-212. Warszawa: ARX Regia, 1997.
• Mrozowski, Przemysław. „Wizerunek królewski w systemie reprezentacji władzy w Polsce jagiellońskiej”. W Patronat artystyczny Jagiellonów, redakcja Marek Walczak, Piotr Węcowski, 17-41. Kraków: Societas Vistulana, 2015.
• Nowacki, Dariusz. „Norymberskie złotnictwo w kręgu dworu ostatnich Jagiellonów”. Chronicon Palatii Magnorum Ducum Lithuaniae, 3 (2015), s. 210-225.
• Perkinson, Stephen. The Likeness of the King. A Prehistory of Portraiture in Late Medieval France. Chicago-London: University of Chicago Press, 2009.
• Pfaffenbichler, Matthias. „Habsburg Family Tree with Emperor Maximilian I”. W Emperor Maximilian I and the Age of Dürer, redakcja Eva Michel, Maria Luise Sternach, 162, nr kat. 17. Munich-London-New York: Prestel, 2012.
• Pfeiffer, Bogusław. Caelum et Regnum. Studia nad symboliką państwa i władcy w polskiej literaturze i sztuce XVI i XVII stulecia. Zielona Góra: Redakcja Wydawnictw Humanistyczno-Społecznych Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2002.
• Pfisterer, Ulrich. „Wettstreit der Köpfe und Künste. Repräsentation, Reproduktion und das neue Bildmedium der Medaille nördlich der Alpen”. W Wettstreit in Erz. Porträtmedaillen der deutschen Renaissance, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń, redakcja Walter Cupperi, Martin Hirsch, Anette Kranz, Ulrich Pfisterer, 15-28. Berlin-München: Deutscher Kunstverlag, 2013.
• Piech, Zenon. Monety, pieczęcie i herby w systemie symboli władzy Jagiellonów. Warszawa: DiG, 2003.
• Piekarski, Kazimierz. „Uwagi o chronologii wydań statutów sejmowych z czasów Zygmunta Starego”. Przegląd Biblioteczny 3 (1929): 478-496.
• Pociecha, Władysław. Królowa Bona (1494-1557). Czasy i ludzie Odrodzenia, t. 2. Poznań: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1949-1958.
• Polleroß, Friedrich. „Tradition and Innovation. Emperor Maximilian I and his Portraits”. W Emperor Maximilian I and the Age of Dürer, redakcja Eva Michel, Maria Luise Sternach, 101-115. Munich-London-New York: Prestel, 2012.
• Randolph, Adrian B. „Introduction: The Authority of Likeness”. Word & Image 19, nr 1-2, (2003): 1-5.
• Rokosz, Mieczysław. Dzwony i wieże Wawelu. Kraków: Societas Vistulana, 2006.
• Ruszczycówna, Janina. „Nieznane portrety ostatnich Jagiellonów”. Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie 20 (1976): 5-119.
• Schechl, Andrea. „Confirmation of the Privilegium Maius, 1512”. W Emperor Maximilian I and the Age of Dürer, redakcja Eva Michel, Maria Luise Sternach, 181, nr kat. 30. Munich-London-New York: Prestel, 2012.
• Schütz, Karl. „Ambrogio de Predis, Maximilian I, 1502”. W Emperor Maximilian I and the Age of Dürer, redakcja Eva Michel, Maria Luise Sternach, 146-147, nr kat. 11. Munich-London-New York: Prestel, 2012.
• Schütz, Karl. „Benhard Strigel, The Family of Emperor Maximilian I, between 1515 and 1520”. W Emperor Maximilian I and the Age of Dürer, redakcja Eva Michel, Maria Luise Sternach, 152-153, nr kat. 13. Munich-London-New York: Prestel, 2012.
• Seeger, Joachim Friedrich. Hans Schenck (genannt Scheußlich). Ein deutscher Bildhauer des 16. Jahrhunderts. Berlin 1932.
• Sellink, Manfred. „Albrecht Dürer, Bildnis einer Mannes 1521 [1524]”. W Van Eyck bis Dürer. Altniederländische Meister und die Malerei in Mitteleuropa 1430-1530, redakcja Till-Holger Borchert, 427, nr kat. 238. Stuttgart: Belser, 2010.
• Sellink, Manfred. „Albrecht Dürer, Bildnis des Bernhard von Reesen 1521”. W Van Eyck bis Dürer. Altniederländische Meister und die Malerei in Mitteleuropa 1430-1530, redakcja Till-Holger Borchert, 428, nr kat. 239. Stuttgart: Belser, 2010.
• Sękowska, Anna. Szesnastowieczny portret Zygmunta I Starego w katedrze krakowskiej i zagadnienie malarstwa klejowego na płótnie bez zaprawy. Kraków: Wydawnictwo Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki, 2011. (Studia i Materiały Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, t. 21).
• Silver, Larry. Marketing Maximilian. The Visual Ideology of a Holy Roman Emperor. Princeton: Princeton University Press, 2008.
• Sitek, Masza. „«Uczeń Albrechta Dürera w Polsce» – między źródłem a interpretacją”. W Mistrz i Katarzyna. Hans von Kulmbach i jego dzieła dla Krakowa, Muzeum Narodowe, Kraków, redakcja Mirosław P. Kruk, Aleksandra Hola, Marek Walczak, 39-82. Kraków: Muzeum Narodowe, 2018.
• Smołucha, Janusz. „Bernard Wapowski – kontynuator Jana Długosza i ojciec polskiej kartografii”. W Krakowskie środowisko historyczne XV-XX w. Ludzie – idee – dzieła, redakcja Tomasz Gąsowski, Janusz Smołucha, 185-193. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 2018.
• Spring, Marika i Antonio Mazotta, Roy, Ashok; Billinge, Rachel; Peggie David, „Painting Practice in Milan in the 1490s: The Influence of Leonardo”. National Gallery Technical Bulletin 32 (2011): 78-112.
• Stahr, Maria. „Zygmunt August, 1532”. W Medale polskie i z polską związane od XVI do XVIII wieku. Katalog zbiorów Muzeum Narodowego w Poznaniu, t. 11, 26-27. Poznań: Muzeum Narodowe, 2008.
• Szwagrzyk, Józef Andrzej. Moneta, medal, order. Katalog wystawy własnych zbiorów numizmatycznych Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich – PAN. Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum, 1971.
• Tacke, Andreas. „Marketing Frederick. Friedrich der Weise in der bildenden Kunst seiner Zeit”. W Kurfürst Friedrich der Weise von Sachsen (1463-1525): Beiträge zur wissenschaftlichen Tagung vom 4. bis 6. Juli 2014 auf Schloss Hartenfels in Torgau, 104-114. Dresden: Sandstein Kommunikation, 2014.
• Tauber, Christine. Manierismus und Herrschaftspraxis. Die Kunst der Politik und die Kunstpolitik am Hof von François Ier. Berlin: Akademie, 2009.
• Teget-Welz, Manuel. „Biographien der Medailleure”. W Wettstreit in Erz. Porträtmedaillen der deutschen Renaissance, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń, redakcja Walter Cupperi, Martin Hirsch, Anette Kranz, Ulrich Pfisterer, 319-335. Berlin-München: Deutscher Kunstverlag, 2013.
• Terlecki, Władysław. „Reformy monetarne Zygmunta I”. Wiadomości Numizmatyczne 7, z. 2 (1963): 43-59.
• Ties, Hans-Paul. „Hans Schenck oder Scheußlich. König Sigismund I. von Polen 1527”. W Wettstreit in Erz. Porträtmedaillen der deutschen Renaissance, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń, redakcja Walter Cupperi, Martin Hirsch, Anette Kranz, Ulrich Pfisterer, 274, nr kat. 188. Berlin-München: Deutscher Kunstverlag, 2013.
• Trusted, Marjorie. German Renaissance Medals: A Catalogue of the Collection in the Victoria & Albert Museum. Gloucester: V & A Publications, 1990.
• Uruszczak, Wacław. Próba kodyfikacji prawa polskiego w pierwszej połowie XVI wieku. Warszawa: PWN, 1979.
• Uruszczak, Wacław. Sejm walny koronny w latach 1506-1540. Warszawa: PWN, 1981.
• Wagner, Arkadiusz. „Radełka Jagiellońskie – fenomen introligatorstwa polskiego XVI-XVIII wieku”. Spotkania z Zabytkami 5-6 (2010): 70-72.
• Wagner, Arkadiusz. „Poznańskie radełko Jagiellońskie z lat czterdziestych XVI wieku. Problem treści ideowo-politycznych i wzorów ikonograficznych”. Roczniki Biblioteczne 56 (2012): 83-111.
• Walanus, Wojciech. Późnogotycka rzeźba drewniana w Małopolsce 1490-1540. Kraków: Universitas, 2007.
• Walczak, Marek. „Kraków i Norymberga – związki w dziedzinie sztuki na przełomie średniowiecza i renesansu”. W Mistrz i Katarzyna. Hans von Kulmbach i jego dzieła dla Krakowa, Muzeum Narodowe, Kraków, redakcja Mirosław P. Kruk, Aleksandra Hola, Marek Walczak, 107-135. Kraków: Muzeum Narodowe, 2018.
• Warnke, Martin. „Der Anteil der Öffentlichkeit am neuzetlichen Herrscherbild“. W Iconic Worlds. Neue Bilderwelten und Wissensräume, redakcja Christa Maar, Hubert Burda, 147-164. Köln: DuMont Buchverlag, 2006.
• Warnke, Martin. „Triviale Herrscherbildnisse: Zur Entwicklung politischer Popularität”. Marburger Jahrbuch für Kunstwissenschaft 38 (2011): 7-24.
• West, Ashley. „Hans Burgkmair and Conrad Peutinger: Reevaluating the Artist-Humanist Relationship”. W Hans Burkmair. Neue Forschungen, redakcja Wolfgang Augustyn, Manuel Teget-Welz, 45-67. Passau: Dietmar Klinger Verlag, 2018.
• Wettstreit in Erz. Porträtmedaillen der deutschen Renaissance, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń, redakcja Walter Cupperi, Martin Hirsch, Anette Kranz, Ulrich Pfisterer. Berlin-München: Deutscher Kunstverlag, 2013.
• Więcek, Adam. Dzieje sztuki medalierskiej w Polsce. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1972.
• Wijaczka, Jacek. „Gospodarka Prus Królewskich”. W Prusy Królewskie. Społeczeństwo, kultura, gospodarka 1457-1772, redakcja Edmund Kizik, 131-202. Gdańsk: Muzeum Narodowe, 2012.
• Winter, Heinz. „Medaillen auf Herrscher des ungarischen Mittelalters. Ein Beitrag zur Entwicklung der Porträtmedaille im Königreich Ungarn”. W Márton Gyöngyössy, Heinz Winter, Münzen und Medaillen des ungarischen Mittelalters 1000-1526, redakcja Michael Alram, Heinz Winter, 37-47. Wien: Kunsthistorisches Museum Wien, 2007.
• Winter, Heinz. „Maximilian I. und das Aufkommen der Medaille nördlich der Alpen”. W Wettstreit in Erz. Porträtmedaillen der deutschen Renaissance, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń, redakcja Walter Cupperi, Martin Hirsch, Anette Kranz, Ulrich Pfisterer, 29-34. Berlin-München: Deutscher Kunstverlag, 2013.
• Wittkower, Rudolf. „Eagle and Serpent. A Study in the Migration of Symbols”. Journal of the Warburg Institute 2, nr 4 (1939): 293-325.
• Wojciechowski, Jerzy. „Caraglio w Polsce”. Rocznik Historii Sztuki 25 (2000): 5-63.
• Wojciechowski, Jerzy. Caraglio. Warszawa: nakładem własnym autora, 2017.
• Wolf, Fabian. „Meister der Thenn’schen Kinderbildnisse, Wolf Huber, Werkstatt (?), Ruprecht Thenn (1512-1545), Wolf (?) Thenn (1507-1538), Barbara Thenn (1513-1542)”. W Fantastische Welten. Albrecht Altdorfer und das Expressive in der Kunst um 1500, Städel Museum, Frankfurt, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń, redakcja Sabine Haag, Guido Messling, 268-269, nr kat. 150. München: Hirmer, 2015.

Identifiers

DOI

10.36744/bhs.635

Biblioteka Nauki

15851510