Aleksandria – ogród krajobrazowy Aleksandry z Czartoryskich Ogińskiej w świetle nowych materiałów

• Authors: Aleksandra Knapik

Title variants

EN

Aleksandria – Landscape Garden of Aleksandra Ogińska née Czartoryski in the Light of New Materials

Abstracts

EN

It is the Aleksandria  landscape garden in Siedlce founded by Aleksandra Ogińska née Czartoryski that is studied in the paper. In the light of the archival and iconographic sources, the following issues have been studied: the story of the garden’s foundation, its attribution and dating, staff structure, analysis of the spatial layout, genesis of the buildings’ forms, as well as their ideological content.

PL

Przedmiotem badań stał się ogród krajobrazowy Aleksandria w Siedlcach założony przez Aleksandrę z Czartoryskich Ogińską. Na podstawie źródeł archiwalnych i ikonograficznych opracowano takie zagadnienia jak: historia powstania ogrodu, sprawa autorstwa i datowania, rekonstrukcja struktury zatrudnienia, analiza układu przestrzennego, geneza form budowli oraz ich treść ideowa.

Keywords

PL

Aleksandra z Czartoryskich Ogińska; Siedlce; Aleksandria; Szymon Bogumił Zug; ogród krajobrazowy

EN

Aleksandra Ogińska née Czartoryski; Siedlce; Aleksandria; Szymon Bogumił Zug; landscape garden

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Biuletyn Historii Sztuki
• Year: 2020
• Volume: 82
• Issue: 1
• Pages: 97-126

Dates

published

2020

Contributors

author

Aleksandra Knapik

• Kraków, Uniwersytet Jagielloński

• https://orcid.org/0000000166184621

References

• Bernatowicz, Tadeusz. “Sentymentalne idee i wiejskie chatki w ogrodach «picturesque». czasów stanisławowskich.” W: Obraz i przyroda. Materiały z Konferencji “Obraz i przyroda”, Lublin 6-8 X 2003, redagowane przez Urszula Mazurczak, Jowita Patyra, Małgorzata Sylwia Żak, 117-155. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2005.
• Buttlar, von, Adrian. Der Landschaftsgarten. Gartenkunst des Klassizismus und der Romantik. Köln: DuMont, 1989.
• Ciołek, Gerard. Ogrody polskie. Warszawa: Państwowy Instytut Sztuki, 1953.
• Dąbrowski, Stanisław. “Życie teatralne w Siedlcach w latach 1784-1929”, Rocznik Mazowiecki 2, (1969): 219-237.
• Dmowska-Grabias, Halina. “Siedlce i dobra siedleckie hetmanowej Aleksandry Ogińskiej w drugiej połowie XVIII wieku.” Rocznik Mazowiecki 4, (1972): 440-442.
• Fijałkowski, Wojciech. Wilanów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwa Naukowe, 1973.
• Gardzińska, Janina, i Urszula Głowacka-Maksymiuk. Inwentarz dóbr klucza siedleckiego z 1776 roku. Warszawa: Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych: Fundacja Rozwoju Badań Regionalnych "Sigillum"; Siedlce: Archiwum Państwowe, 2005.
• Głowacka-Maksymiuk, Urszula. “Siedlce miasto rezydencjonalne księżnej Aleksandry Ogińskiej”, Prace Archiwalno-Konserwatorskie 13, (2002): 9-21.
• Jaroszewski, Tadeusz Stefan. Chrystian Piotr Aigner. Architekt warszawskiego klasycyzmu. Warszawa: PWN, 1970.
• Kopania, Izabela. Rzeczy – Ogrody – Wyobrażenia. Chiny w kulturze Rzeczypospolitej czasów Stanisława Augusta. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2012.
• Korneć, Grażyna. Pałac Ogińskich w Siedlcach. Siedlce. Wydaw. Akademii Podlaskiej, 2003.
• Korzeniewski, Tomasz. “Teatr hetmanowej Ogińskiej w Siedlcach”, Pamiętnik Teatralny 18, nr 1/2 (1969): 114-126.
• Kosiorek, Jakub Maciej. Aleksandria. Ogród hetmanowej Aleksandry Ogińskiej w Siedlcach. Siedlce: Siedleckie Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne Brama; Warszawa: Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego, 2013.
• Kwiatkowski, Marek. Szymon Bogumił Zug. Architekt polskiego Oświecenia. Warszawa: Państwowe Wydawnictwa Naukowe, 1971.
• Loretnz, Stanisław i Rottermund Andrzej. Klasycyzm w Polsce. Warszawa: Arkady, 1984.
• Ługowski, Piotr. “Artyści i rzemieślnicy na usługach Aleksandry Ogińskiej w Siedlcach.” W: Zmierzch i świt. Stanisław August i Rzeczpospolita 1764-1795, redagowana przez Aleksandra Antoniewicz, Rozalia Kosińska, Piotr Skowroński, 109-135, Warszawa: Wydawnictwo Neriton: Studenckie Koło Naukowe Historyków UW, 2015.
• Majdecki, Longin. Historia ogrodów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwa Naukowe, 1978.
• Majewska-Maszkowska, Bożena. Mecenat artystyczny Izabeli z Czartoryskich Lubomirskiej (1736-1816). Wrocław: Ossolineum, Wydawnictwo PAN, 1976.
• Michalec, Danuta. Aleksandra Ogińska i jej czasy. Siedlce: Muzeum Okręgowe, 1999.
• Morawińska, Agnieszka. Augusta Fryderyka Moszyńskiego Rozprawa o ogrodnictwie angielskim. Wrocław: Ossolineum, Wydawnictwo PAN, 1977.
• Oleńska, Anna. “«Chciał pan podkomorzy mieć sielankę w naturze» Na Książecem wśród podwarszawskich ogrodów księcia Kazimierza Poniatowskiego”, W: Elizeum. Podziemny Salon księcia. Dla Przyjaciół i pięknych Pań, redagowana przez Karola Guttmejera, 29-58. Warszawa: Miasto Stołeczne Warszawa, 2016.
• Piwkowski, Włodzimierz. Arkadia Heleny Radziwiłłowej: studium historyczne. Warszawa: Ośrodek Ochrony Zabytkowego Krajobrazu, Narodowa Instytucja Kultury, 1998.
• Polanowska, Jolanta. Stanisław Kostka Potocki (1755-1821). Twórczość architekta amatora przedstawiciela neoklasycyzmu i nurtu picturesque. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk; Liber Pro Arte, 2009.
• Polanowska, Jolanta. “Ogród angielski (English landscape garden) w Warszawie i jej okolicach w 2. poł. XVIII w. i jego wzory.” W: Kultura artystyczna Warszawy XVII-XXI, redagowana przez Zbigniewa Michalczyka, Andrzeja Pieńkosa, Michała Wardzyńskiego, 193-202.Warszawa: Neriton, 2010.
• Polanowska, Jolanta. “Mokotów – ogród krajobrazowy Izabeli Lubomirskiej dedykowany Jean-Jacques, Rousseau.” Biuletyn Historii Sztuki 75, nr 3, (2013): 437-496.
• Polanowska, Jolanta. “Kiosque á la turque – nieznane projekty Jana Chrystiana Kamsetzera do Łazienek Stanisława Augusta.” Biuletyn Historii Sztuki 81, nr 2 (2018): 329-356.
• Przybylski, Ryszard. Ogrody romantyków. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1978.
• Putkowska, Jolanta. Warszawskie rezydencje na przedmieściach i pod miastem w XV-XVIII wieku. Warszawa: Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, 2016.
• Sawicka-Jurek, Jolanta. “« Pod wdzięcznym onej rozkazem.» – o kulturotwórczej roli dworu Aleksandry Ogińskiej w Siedlcach.” W: Dwory magnackie w XVIII wieku. Rola i znaczenie kulturowe, redagowana przez Teresę Kostkiewiczową, Agatę Roćko, 263-273. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2005.
• Sroczyńska, Krystyna. Zygmunt Vogel rysownik gabinetowy Stanisława Augusta. Wrocław: Kraków: Osolineum, Warszawa: Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1969.
• Swirida, Inessa. “W poszukiwaniu ukrytych znaczeń. Park naturalny XVIII stulecia a wolnomularstwo,” Ars Regia 2, nr 2 (1993): 7-40.
• Świtek, Gabriela. “Ut pictura hortus. Przejawy kultury estetycznej w sztuce ogrodowej XVIII wieku,” Biuletyn Historii Sztuki 65, nr 1, (2003): 277-302.
• Ziontek, Artur. “Żywioł towarzyski Aleksandry Ogińskiej utrwalony w piśmiennictwie XVIII wieku,” W: Kobieta epok dawnych w literaturze, kulturze i społeczeństwie, redagowana przez Iwonę Maciejewską, Krystynę Stasiewicz, 349-362 Olsztyn: Wydawnictwo Littera, 2008.
• Ziontek, Artur. “Michał Kazimierz Ogiński w świetle piśmiennictwa XVIII wieku,” Wschodni Rocznik Humanistyczny 7, (2010/2011): 119-149.
• Ziontek, Artur. “Siedlecki dwór artystyczny Aleksandry Ogińskiej.” W: Małe miasta. Społeczność, redagowana przez Mariusza Zemło, 247-275, Lublin; Supraśl: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2011.

Identifiers

DOI

10.36744/bhs.637

Biblioteka Nauki

15852498