Nieznane-zaginione i zapomniane rzeźby gotyckie z Wielkopolski

• Authors: Adam Soćko

Title variants

EN

Unknown Lost and Forgotten Gothic Sculpturesfrom Greater Poland

Abstracts

EN

War losses in Gothic sculpture in Greater Poland are discussed. Two collections of old photographs the Author gained access to in 2013 are analysed. One of them documents historic sculptures from different regions in Poland, however mainly from the country’s north. The second collection is predominantly a testimony to Gothic sculptures from Greater Poland from before WW II. In both sets 20 presentations of lost or irretrievably damaged, yet previously unknown in their appearance, Gothic sculptures have found and identified. The first collection of photographs was amassed immediately following WW II by Aleksandra Świechowska, while the latter was created by Alfred Brosig (d. 1940) who himself photographed the historic pieces. The controversy over taking photos of historic monuments, which took place in 1936 in the course of the exhibition Greater Poland’s Gothic Fine Arts between its authors: Poznan University students, and Alfred Brosig documenting the historic art pieces brought for the exhibition is discussed. That was the occasion when the most precious segment of Brosig’s collection was created. Both sets of photographs are of high documentary value, and the circumstances of their discovering are described.

PL

Artykuł poświęcony jest badaniom nad stratami wojennymi w dziedzinie rzeźby gotyckiej w Wielkopolsce. Autor poddaje analizie dwie kolekcje dawnych fotografii, które trafiły do niego w 2013 r. Jeden zbiór dokumentuje zabytki rzeźby z różnych regionów Polski, głównie jednak z północy kraju. Druga kolekcja zawiera przede wszystkim dokumentację rzeźb gotyckich z Wielkopolski sprzed II wojny światowej. W obu zespołach udało się w sumie odnaleźć i zidentyfikować wizerunki 20 zaginionych lub bezpowrotnie zniszczonych, a dotąd nieznanych z wyglądu rzeźb gotyckich. Pierwszy zbiór fotografii stworzyła tuż po II wojnie światowej Aleksandra Świechowska, drugi był dziełem Alfreda Brosiga (zm. 1940), który sam fotografował zabytki. Autor przybliża okoliczności sporu o fotografowanie zabytków, do jakiego doszło w 1936 r. podczas trwania wystawy Wielkopolskiej plastyki gotyckiej pomiędzy jej twórcami – studentami Uniwersytetu Poznańskiego, a pracującym w muzeum Alfredem Brosigiem dokumentującym zabytki przywiezione na wystawę. Wtedy też powstała najcenniejsza część jego zbioru. Oba zespoły zdjęć mają dużą wartość dokumentalną. Autor omawia także okoliczności ujawnienia obu zespołów dokumentacji.

Keywords

PL

rzeźba gotycka; Wielkopolska; straty wojenne; fotografie archiwalne; rzeźby zaginione

EN

Gothic sculpture; Greater Poland; war losses; archival photos; lost sculptures

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Biuletyn Historii Sztuki
• Year: 2021
• Volume: 83
• Issue: 1
• Pages: 89-118

Dates

published

2021

Contributors

author

Adam Soćko

• Poznań, Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

• https://orcid.org/0000000228875904

References

• Białłowicz-Krygierowa, Zofia. “Gotycki grobowiec Bolesława Chrobrego w katedrze poznańskiej. Weryfikacja podstaw rekonstrukcji.” W Nobile claret opus. Studia z dziejów sztuki dedykowane Mieczysławowi Zlatowi, redakcja Lech Kalinowski, Stanisław Mossakowski, Zofia Ostrowska-Kębłowska, 71–85. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1998.
• Białłowicz-Krygierowa, Zofia. “Rzeźba.” W Dzieje Wielkopolski. T. 1, Do roku 1793, redakcja Jerzy Topolski, 396–422. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1969.
• Chmarzyński, Gwido. Wielkopolska plastyka gotycka: katalog wystawy zorganizowanej przez Koło Historyków Sztuki Studentów Uniwersytetu Poznańskiego w Muzeum Wielkopolskiem, maj – czerwiec 1936. Poznań: Koło Historyków Sztuki Studentów Uniwersytetu Poznańskiego, 1936.
• Soćko, Adam. “Kilka uwag o poznańskiej wystawie Wielkopolskiej Plastyki Gotyckiej z 1936 roku.” W Nikodem Pajzderski (1882–1940): muzealnik, konserwator, historyk sztuki, redakcja Ewa Siejkowska-Askutja, 239–258. Poznań: Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Narodowego w Poznaniu, 2014.
• Soćko Adam. “Crucifixus dolorosus ze Spycimierza,” Studia Muzealne, z. 25 (2020): 21–50.
• Soćko, Adam. “Madonna z Brudzewa – czeski impuls stylu pięknego w Wielkopolsce,” Studia Muzealne, nr 20 (2013): 228– 241.
• Świechowski, Zygmunt. “Zofia Białłowicz-Krygierowa 1924–2013,” Biuletyn Historii Sztuki 77, nr 3 (2015): 539–544.
• Wetesko, Leszek. Maior Polonia sacra. Sztuka sakralna w średniowiecznej Wielkopolsce. Historia pewnych tematów. Gniezno: Muzeum Początków Państwa Polskiego, 1997.

Identifiers

DOI

10.36744/bhs.896

Biblioteka Nauki

23944958