Polish music in Zagreb’s concert life between the wars (as exemplified by the Croatian Music Institute)

• Authors: Jolanta Guzy-Pasiak

Title variants

PL

Muzyka polska w Zagrzebiu w dwudziestoleciu międzywojennym

Abstracts

PL

Zagadnienia bilateralnych stosunków dyplomatycznych i gospodarczych w dwudziestoleciu międzywojennym między Polską a Królestwem Serbów, Chorwatów i Słoweńców (od 1929 r. Królestwem Jugosławii) zostały dość dobrze przedstawione w wielu opracowaniach, czego nie można powiedzieć o stanie badań nad relacjami kulturalnymi tych dwóch państw. Jedną z przyczyn może być fakt, że współdziałanie na polu kultury było mniej uchwytne, ponieważ w badanym okresie na ogół podejmowano inicjatywy „oddolnie”, z potrzeby i na odpowiedzialność konkretnych, wybitnych jednostek ze świata artystycznego lub akademickiego, i dopiero stopniowo wdrażano zinstytucjonalizowane formy i mechanizmy współpracy znane z późniejszych dekad. Nie istnieją ani syntetyczne, ani przyczynkowe opracowania współpracy w zakresie życia muzycznego. Niniejszy komunikat, oparty na przeprowadzonych dotychczas przeze mnie badaniach archiwalnych ma na celu przyczynienie się do stopniowego wypełnienia luki w naszej wiedzy dotyczącej recepcji polskiej twórczości, na początek w najważniejszym mieście chorwackim, w Zagrzebiu. Jego założeniem była analiza repertuaru głównej ówczesnej instytucji koncertowej w Zagrzebiu, Chorwackiego Instytutu Muzycznego pod kątem obecności w nim muzyki polskiej.  Aneks na końcu tekstu zawiera wszystkie możliwe do odczytania nazwiska naszych kompozytorów wraz z wykazem utworów. Trzon repertuaru stanowiły dzieła XIX-wieczne lub nowsze, ale te zaliczane do raczej konserwatywnych nurtów, a twórczość Karola Szymanowskiego, naszego najwybitniejszego przedstawiciela muzyki współczesnej, pojawiała się co prawda na przestrzeni całego dwudziestolecia, ale ani on sam, ani wymagająca część publiczności chorwackiej, nie była usatysfakcjonowana z obecności jego muzyki w Zagrzebiu. Poza informacją o utworach polskich, jakie rozbrzmiewały w Instytucie wspominam także o wybitnych polskich muzykach koncertujących w największym mieście chorwackim w okresie 1918–1939 i promujących rodzimy repertuar.

EN

Bilateral diplomatic and economic relations between Poland and the Kingdom of Serbs, Croats and Slovenes (from 1929 the Kingdom of Yugoslavia) between the two world wars have been presented quite comprehensively in numerous studies. The same cannot be said, however, about research into cultural relations between the two states. This may be attributable partly to the fact that cultural cooperation is harder to trace, since most of the projects during that period were ‘grassroots’ initiatives undertaken for the benefit of eminent individual artists and academics, and on their responsibility. It was only gradually that institutionalised forms and mechanisms of cooperation familiar from later decades were implemented. There are no synthetic or even fragmentary studies concerning cooperation in the field of music. This report, based on my archive research to date, is intended as a contribution to gradually filling the gaps in our knowledge about the reception of Polish music, starting with Croatia’s main city of Zagreb. I analyse the music presented by the main concert organiser in Zagreb at that time, the Croatian Music Institute, with regard to the presence of Polish works. The appendix contains all the decipherable surnames of Polish composers, with a list of works performed – mainly from the nineteenth century or rather conservative more recent compositions. The music of Karol Szymanowski, Poland’s pre-eminent contemporary composer, was performed throughout this twenty-year period, but neither the composer himself nor the more discerning local music lovers were satisfied with how it was represented in Zagreb. Apart from discussing Polish works presented at the Institute, the author also mentions outstanding Polish musicians who performed in Croatia’s biggest city between 1918 and 1939, promoting Polish repertoire.

Keywords

PL

Zagrzeb; polskie życie muzyczne; dwudziestolecie międzywojenne; Chorwacki Instytut Muzyczny; Karol Szymanowski

EN

Zagreb; Polish musical life; interwar period; Croatian Music Institute; Karol Szymanowski

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Muzyka
• Year: 2021
• Volume: 66
• Issue: 4
• Pages: 115-130

Dates

published

2021

Contributors

author

Jolanta Guzy-Pasiak

• Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk

• https://orcid.org/0000000156038831

References

• Bezić, Nada. ‘The Croatian Music Institute Concert Hall and its Significance for the Music Life of Zagreb’. In: Zagreb i Glazba 1094–1994 / Zagreb and Music 1094–1994, ed. Stanislav Tuksar, 253–261. Zagreb: Hrvatsko muzikološko društvo, 1998.
• Bezić, Nada. ‘The Hrvatski glazbeni zavod (Croatian Music Institute) in the 1920s: Jutarnji koncerti (Morning Concerts) and Intimne muzičke večeri (Intimate Musical Evenings)’. Musicologica Austriaca: Journal for Austrian Music Studies, 3 April 2021, https://www.musau.org/parts/neue-article-page/view/104, accessed 5 August 2021.
• Brzeziński, Andrzej M. ‘Polska w systemie międzynarodowej współpracy intelektualnej Ligi Narodow (1922–1939)’. Dzieje najnowsze 34, no. 2 (2002): 3–22.
• Chybiński, Adolf. ‘O poljskoj glazbi’. Kritika 2, no. 6 (1921): 201–207.
• Chylińska, Teresa, ed. Karol Szymanowski. Korespondencja 1927–1931. Vol. 3. Krakow: Musica Iagellonica, 1997.
• Garlicka, Anna. ‘Polska–Jugosławia 1918–1939’. Studia z Dziejów ZSRR i Europy Środkowej, 12 (1976): 93–125.
• Garlicka, Anna. Polska–Jugosławia 1934–1939. Z dziejów stosunków politycznych. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1977.
• Grudzień, Sebastian. ‘Koncepcje współpracy słowiańskiej w II Rzeczpospolitej: piśmiennictwo za lata 1945–2011’. In: Panslawizm: wczoraj, dziś, jutro, eds. Zofia Chyra-Rolicz and Tomasz Rokosz, 213–229. Siedlce: Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny, 2016.
• Guzy-Pasiak, Jolanta. ‘Estetyka i polityka. O pozamuzycznych inspiracjach twórczości Ludomira Michała Rogowskiego’. Muzyka 54, no. 3–4 (2009): 147–161.
• Hawkesworth, Celia. Zagreb: A Cultural and Literary History. Oxford: Signal Books, 2007.
• Jagoda, Josip. Związki chorwacko-polskie w latach 1918–1965. Krakow: Universitas, 2021.
• Jugosławia-Polska. Porozumienie dotyczące stosunkow naukowych, szkolnych i artystycznych. Warszawa. 1931.12.02. Prawo.pl, https://www.prawo.pl/akty/dz-u-1933-45-347,16837764.html, accessed 10 september 2021.
• Jurkić Sviben, Tamara. ‘Glazbenici židovskoga podrijetla u sjevernoj Hrvatskoj od 1815. Do 1941. godine / Musicians of Jewish Origin in Northern Croatia 1815–1941’. PhD thesis, University of Zagreb, 2016.
• Lovšin, Vinko. ‘Zdzisław Jachimecki: Historja muzyki polskiej’. Sv. Cecilija 16, no. 6 (1922): 173–175.
• Lovšin, Vinko. ‘Zdzisław Jachimecki: Stanisław Moniuszko’. Sv. Cecilija 16, no. 6 (1922): 75–76.
• Majer-Bobetko, Sanja. ‘Croatian Musical Journals between the Two World Wars and the Musical Criticism’. International Review of the Aesthetics and Sociology of Music 23, no. 2 (1992): 177–188.
• Małczak, Leszek. ‘(Nie)obecność literatury chorwackiej w Polsce: okres międzywojenny’. In: Słowiańska Wieża Babel, eds. Justyna Czaja, Irina Jermaszowa, Monika Wojciak and Bogusław Zieliński. T. 1, Kultura i dialog, 17–35. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM , 2018.
• Markulin, Stiepan. ‘Henryk Opieński: La musique polonaise’. Sv. Cecilija 14, no. 6 (1920): 125–126.
• Morawski, Konrad Sebastian. ‘Umowy polsko-jugosłowiańskie (1919–1934): partnerstwo słowiańskie a nieuregulowane kwestie międzynarodowe’. Prace Komisji Środkowoeuropejskiej 22 (2014): 73–89.
• Prałat, Emilian. Wielcy w niepozornym. August Šenoa, Josip Eugen Tomić i polsko-chorwacka korespondencja. Stosunki kulturalne między Wielkopolską a Chorwacją w XIX wieku / Velikani u neprimjetnome. August Šenoa, Josip Eugen Tomić i poljsko-hrvatsko dopisivanje. Kulturne veze između Velike Poljske i Hrvatske u 19. stoljeću. Poznań–Łodź: Księży Młyn, 2014.
• Samson, Jim. Music in the Balkans. Leiden: Brill, 2013.
• Stromenger, Karol. ‘Poljska glazba’. Obzor 67, no. 72 (1926): 7.
• Šafranek-Kavić, Lujo. ‘Operna i koncertna sezona u Zagrebu’. Sv. Cecilija 27, no. 6 (1933): 186.
• Šanjek, Janka, ed. Zbirka koncertnih programa 1818–1940. Indeks. Zagreb 1975 [unpublished].
• Širola, Božidar. ‘Nekoliko rijeci o poljskoj muzici’. Hrvatska straža 3, no. 139 (1931): 4.
• Tuksar, Stanislav. ‘In the Whirlpool of Idealism, Naivety, Escapism, Charity and Propaganda: Music, Mass Media and Public Sphere in Zagreb and Croatia during World War I’. In: Prvi svjetski rat (1914.–1918.) i glazba / The Great War (1914–1918) and Music, eds. Stanislav Tuksar and Monika Jurić Janjik, 581–591. Zagreb: Hrvatsko muzikološko društvo, 2019.

Identifiers

DOI

10.36744/m.1074

Biblioteka Nauki

30147329