‘With deepest respect and gratitude…’. On the early years of Myroslaw Antonowycz’s musicological path, from his letters to Adolf Chybiński

• Authors: Małgorzata Sieradz

Title variants

PL

„W najgłębszym szacunku i wdzięczności kreślę się…”. O pierwszych latach muzykologicznej drogi Myroslawa Antonowycza w jego listach do Adolfa Chybińskiego

Abstracts

PL

Myroslaw Antonowycz (1917–2006), muzykolog, dyrygent, kompozytor, Ukrainiec, który całą karierę zawodową związał z Uniwersytetem w Utrechcie, dobrze znany jest przede wszystkim w gronie muzykologów zajmujących się twórczością Josquina des Prez czy – ogólniej – kompozytorów kręgu franko-flamandzkiego, oraz bizantynistów. Był jednym z wychowanków Zakładu Muzykologii na Uniwersytecie Jana Kazimierza – trzy lata studiów odbył w ostatnim okresie akademickiej działalności we Lwowie Adolfa Chybińskiego (1880–1952), twórcy i kierownika katedry, jednego z ojców-założycieli polskiej muzykologii. Historia lwowskiej muzykologii, w tym także udziału w tym środowisku przedstawicieli mniejszości ukraińskiej, była już wcześniej przedmiotem badań muzykologów polskich i ukraińskich – Uljany Hrab, Wasyla Witwickiego, Luby Kijanowskiej, Leszka i Teresy Mazepów, Jurija Jasinowskiego, Michała Piekarskiego i Małgorzaty Sieradz, niestety większość prac tych autorów ukazała się w językach mniej obecnych w obiegu międzynarodowym – polskim i ukraińskim – stąd próba przybliżenia postaci tego wybitnego badacza szerszemu gronu czytelników. Bezpośrednim pretekstem do przygotowania szkicu biograficznego dotyczącego pierwszych lat muzykologicznej drogi Antonowycza stał się pakiet jego listów do Adolfa Chybińskiego (czterdzieści jeden listów i dziewięć pocztówek z l. 1939–52) zachowany w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu (Oddział Zbiorów Specjalnych, Pracownia Zbiorów Muzycznych, Archiwum Adolfa Chybińskiego, sygn. 803 III/1, k. 4–58). Dokumenty te na potrzeby niniejszej publikacji zaprezentowane zostały w całości i z komentarzami (zob. Aneks) i stanowią dopełnienie do wydanych przed laty przez Jurija Jasinowskiego listów Chybińskiego do Antonowycza (Musica Humana [Lwów] I 2003 s. 67–110). Myroslaw Antonowycz lata wojny spędził m.in. w Wiedniu oraz Linzu i Łodzi, gdzie przede wszystkim rozwijał swój kunszt śpiewaczy (występował na scenach operowych, estradach i w audycjach radiowych), ale też na Uniwersytecie Wiedeńskim kontynuował studia muzykologiczne. Po wojnie znalazł się w Holandii. Tam trafił do profesora Alberta Smijersa, twórcy i wieloletniego szefa (poczynając od roku 1930 aż do śmierci w roku 1957) katedry muzykologii na Rijksuniversiteit w Utrechcie, badacza uznawanego powszechnie za twórcę holenderskiej szkoły muzykologicznej. Po uzyskaniu doktoratu, został asystentem Smijersa i współredaktorem zainicjowanej i prowadzonej od roku 1922 przez holenderskiego badacza edycji Werken van Josquin des Prez. Po śmierci Smijersa, początkowo sam, z czasem wraz z Willemem Eldersem, podjął się dokończenia prac nad kolejnymi tomami serii, zapisując się tym samym na kartach historii światowej muzykologii. Zachowane listy Myroslawa Antynowycza stanowią oczywisty dowód na jego silne przywiązanie do swych uniwersyteckich lwowskich korzeni i do pierwszego mentora, profesora Adolfa Chybińskiego. I tak, podczas gdy doktoratem i całą zawodową karierą, poczynając od końca lat czterdziestych XX w., związany był z uniwersytetem utrechckim, to jednak z całą mocą należy podkreślić, że jego naukowa postawa ukształtowała się jeszcze podczas studiów w katedrze Muzykologii Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, a wzorem badacza, co niejednokrotnie deklarował, był jeden z ojców-założycieli muzykologii polskiej i twórcą lwowskiego ośrodka.

EN

Myroslaw Antonowycz (1917–2006) was a musicologist, conductor and composer, a Ukrainian whose entire career in musicology was associated with his work at Utrecht University. He is well known primarily among musicologists studying the music of Josquin des Prez, and more generally – of Franko-Flemish composers, as well as among Byzantinists. He was an alumnus of the Faculty of Musicology at Lviv’s (then Lwów’s) Jan Kazimierz University, where he studied for three years in the last period of Adolf Chybiński’s (1880–1952) academic work in Lviv. Chybiński was the founder and head of the chair, as well as one of the founding fathers of Polish musicology. The history of Lviv musicology and the representation of the Ukrainian minority in this milieu has already been studied by such Polish and Ukrainian musicologists as Ulyana Hrab, Vasyl Vitvitskyi, Luba Kijanowska, Leszek and Teresa Mazepa, Yuri Yasinovskyi, Michał Piekarski, and Małgorzata Sieradz. Since unfortunately most of their works have been published in either Polish or Ukrainian, that is, languages less common in international research, the present paper is an attempt to present the figure of this eminent scholar to a wider audience. This biographical sketch concerning Antonowycz’s early years as a musicologist was directly inspired by a set of forty-one letters and nine postcards sent by this researcher to Adolf Chybiński in 1939–52. This correspondence is now kept at the Poznań University Library, the Adolf Chybiński Archive at the Music Collections Studio, Special Collections Department, shelf mark 803 III/1, c. 4–58). These sources in this publication they have been printed in full and with commentary (see the Appendix). Their presentation is complementary to Yuri Yasinovskyi’s edition of Chybiński’s letters to Antonowycz (Musica Humana [Lviv] I 2003 pp. 67–110). Antonowycz spent World War II in Vienna, Linz, and Łódź, where he focused first and foremost on his singing skills (appearing in opera houses, on concert stages, and in radio broadcasts). He also continued his musicological studies at the University of Vienna. Having settled in the Netherlands after the war, he started work under Professor Albertus Smijers, founder and long-time head (from 1930 till his death in 1957) of the chair of musicology at De Universiteit Utrecht, who is universally recognised at the founder of the Dutch school of musicology. Having obtained his doctorate, he became Smijers’s assistant and co-editor of the Werken van Josquin des Prez, initiated and edited from 1922 by Smijers. After Smijers’s death Antonowycz undertook to complete work on the successive volumes in this series, first on his own and later with Willem Elders. In this way he made a name for himself in history of the world musicology. The surviving letters by Myroslaw Antynowycz offer direct proof of his strong attachment to the Lviv university circles and his first mentor, Professor Adolf Chybiński. Though Antynowycz was associated from the late 1940s and throughout his professional career with Utrecht University, where he obtained his PhD, it needs to be emphatically stated that his scholarly attitude had been shaped during his studies at the Faculty of Musicology of Lviv’s Jan Kazimierz University, and he frequently declared that Chybiński, a founding father of the Polish musicology and its Lviv centre, was his model as a scholar.

Keywords

PL

muzykologia; Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie; muzykolodzy ukraińscy; muzykolodzy polscy; Albert Smijers; Josquin des Prez; Uniwersytet w Utrechcie

EN

musicology; Jan Kazimierz University in Lviv; Ukrainian musicologists; Polish musicology; Albert Smijers; Josquin des Prez; University in Utrecht

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Muzyka
• Year: 2022
• Volume: 67
• Issue: 2
• Pages: 113-160

Dates

published

2022

Contributors

author

Małgorzata Sieradz

• Instytut Sztuki, Polska Akademii Nauk

• https://orcid.org/0000000175305739

References

• Academia Militans. Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie, ed., introd. and afterword Adam Redzik. Kraków: Wydawnictwo Wysoki Zamek, Instytut Pamięci Narodowej, 2017.
• Antonovič, Miroslav. ‘Spohadi pro Adol’fa Hybinskogo ta L’vivs’kij Universitet,’ ed. Jurij Jasinovskij. Musica Humana 1 (2003): 58–66.
• Antonowytsch, Myroslaw. Die Motette Benedicta es von Josquin des Prez und die Messen super Benedicta von Willaert, Palestrina, de la Hele und de Monte. Utrecht: J.R. van Rossum, 1951.
• Bernet Kempers, Karel Philippus. ‘Jacobus Clemens non Papa und seine Motetten.’ PhD dissertation (Ludwig-Maximilians-Universität München, 1926).
• Bohn, Emil. Die musikalischen Handschriften des XVI. und XVII. Jahrhunderts in der Stadtbibliothek zu Breslau. Breslau: Commissions-Verlag von J. Heinauer, 1890.
• Bottenheim, Salomon Adriaan Maria. Catalogus van de bibliotheek der Vereeniging voor Nederlandsche Muziekgeschiedenis. Amsterdam: Alsbach, 1919.
• Brückner, Aleksander. Dzieje kultury polskiej. Vol. 1–4. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza, 1930–32.
• Bulka, Yuriy. Nestor Nyzhankivs’kyy. Zhyttya i tvorchist’. Lviv–New York: M.P.Koc’, 1997.
• Chomiński, Józef. Preludia Chopina. Kraków: PWM, 1950 (= Analizy i Objaśnienia Dzieł Wszystkich Fryderyka Chopina 9).
• Chybiński, Adolf. Słownik muzyków dawnej Polski do roku 1800. Kraków: PWM, 1949.
• Chybiński, Adolf. ‘Wacław z Szamotuł.’ Kwartalnik Muzyczny 6, no. 21–22 (1948): 11–34; no. 23 (1948): 7–22; no. 24 (1948): 100–131.
• Chybiński, Adolf. ‘Wacław z Szamotuł.’ Przegląd Wielkopolski 3, no. 4–6 (1947): 85–107.
• Chybiński, Adolf. Mieczysław Karłowicz. Kronika życia artysty i taternika. Kraków: PWM, 1949.
• Chybiński, Adolf. O polskiej muzyce ludowej: wybór prac etnograficznych, ed. Ludwik Bielawski. Kraków: PWM, 1961.
• Chybiński, Adolf. Od Tatr do Bałtyku. Śpiewnik krajoznawczy. Kraków: PWM, 1950.
• Fétis, François-Joseph. Biographie universelle des musiciens et bibliographie générale de la musique. Paris: Fermin Didot, 1868–.
• Gasparini, Guido. Catalogo generale delle opere musicali, teoriche o pratiche, manoscritte o stampate di autori vivanti [...] primi decenni del XIX secolo, esistenti nelle biblioteche e negli archivi d’Italia. Parma: Officina Grafica Fresching, 1911.
• Gombosi, Otto. Bakfark Bálint élete és művei (1507–1576). Budapest: Az Orsz. Széchenyi Könyvtáe Kiadása, 1935 (= Musicologia Hungarica 2).
• Goovaerts, Alphonse. Histoire et Bibliographie de la Typographie Musicale dans les Pays-Bas. Antwerp: M. Kockx, 1880.
• Hrab, Uljana. ‘Adolf Chybiński i Lwowska Szkoła Muzykologiczna.’ In: Muzykologia we Wrocławiu. Ludzie – historia – perspektywy, ed. Maciej Gołąb, 101–111. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2005.
• Hrab, Uljana. ‘L’vivs’ka muzikologična škola Adol’fa Hibins’kogo âk tsilitsnij naukovo-doslidnij naprâm u pols’komu ta ukrains’komu muzikoznastvi.’ Musica Galiciana 10 (2007): 29–35.
• Hrab, Uljana. ‘Myroslav Antonovycz und seine wissenschaftliche Biografie.’ Musikgeschichte in Mittel- und Osteuropa 16 (2015): 87–95. Hrab, Uljana. ‘Ukraińscy uczniowie Adolfa Chybińskiego we Lwowie.’ Musica Galiciana 12 (2010): 129–140.
• Hrab, Uljana. ‘Z historii stosunków polsko-ukraińskich w środowisku muzycznym Uniwersytetu Lwowskiego w pierwszych trzech dekadach XX wieku.’ Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Edukacja Muzyczna 11 (2016): 133–144.
• Hrab, Uljana. Muzikologiâ âk universitets’ka disciplina. L’vivs’ka muzikologična škola Adolfa Hibins’kogo (1912–1941). Lviv: Vidavnictvo Ukrains’kogo Katolic’kogo Universitetu, 2009.
• Hrab, Ulyana. Myroslav Antonovych: Intelektual’na biografiya / Myroslaw Antonowycz: Intellectual Biography, Lviv: Vydavnytstvo Ukrayins’kogo katolyts’kogo universytetu, 2019.
• Hughes-Hughes, Augustus. Catalogue of Manuscript Music in the British Museum. Vol. 1–3. London: British Museum, 1906–09.
• Jachimecki, Zdzisław. Historia muzyki polskiej (w zarysie). Warsaw–Kraków: Gebethner & Wolff, 1920.
• Jachimecki, Zdzisław. Muzyka polska w rozwoju historycznym. Od czasów najdawniejszych do doby obecnej. Kraków: S. Kamiński, 1948.
• Jasinovs’kij, Jurij, ed. ‘Listi Adolfa Hybinskogo do Myroslava Antonovyča.’ Musica Humana 1 (2003): 67–110.
• Jasinowski, Jurij. ‘Adolf Chybiński i jego ukraińscy uczniowie na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie.’ In: Muzykologia we Wrocławiu. Ludzie – historia – perspektywy, ed. Maciej Gołąb, 113–118. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2005.
• Jasinovs’kij, Jurij. ‘Nevidomi spohady Myroslava Antonovyča.’ Problemy Slov’ianoznavstva 52 (2002): 181–188.
• Jasynovs’kyj, Jurij. ‘Antonovyč, Antonowycz, Myroslav, Myrosław.’ In: Die Musik in Geschichte und Gegenwart, vol. 1, 799–800. Kassel: Bärenreiter, 1994.
• Kijanowska, Luba. Halyts’ka muzychna kul’tura XIX–XX stolittya. Chernivtsi: Knigi–XXI, 2007.
• Koczirz, Adolf. Österreichische Lautenmusik im XVI. Jh. Vienna: Artaria, 1911.
• Księga pamiątkowa ku czci Prof. Adolfa Chybińskiego. Rozprawy i artykuły z zakresu muzykologii. Kraków: PWM, 1950.
• La Laurencie, Lionel de, Amédée Gastoué. Catalogue des livres de musique (manuscrits et imprimés) de la Bibliotheque de l’Arsenal a Paris. Paris: E. Droz, 1936.
• La Laurencie, Lionel de. Les Luthistes, les musiciens célebres. Paris: H. Laurens, 1928.
• Łobaczewska, Stefania. Karol Szymanowski. Życie i twórczość. Kraków: PWM, 1950.
• Mazepa, Leszek, Teresa Mazepa. Šlâh do Muzičnoi Akademii u L’vovi: u dvoh tomah / Droga do Akademii Muzycznej we Lwowie. Vol. 1, Vid dobi mis’kih muzikantiv do Konservatorii / Od doby muzyków miejskich do Konserwatorium. Lviv: Vidavnictvo „Spolon”, 2003.
• Mazepa, Leszek. ‘Szkolnictwo muzyczne we Lwowie (XV–XX w.).’ In: Lwów: miasto – społeczeństwo – kultura. Vol. 1, Studia z dziejów Lwowa, ed. Henryk W. Żaliński, Kazimierz Karolczak, 19–26. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 1995.
• Miketta, Janusz. Mazurki Chopina. Kraków: PWM, 1949 (= Analizy i Objaśnienia Dzieł Wszystkich Fryderyka Chopina 1).
• Mitjana, Rafael. Catalogúe critique et descriptif des imprimés de musique des XVIe et XVIIe siècles, conservés à la Bibliothèque de l’Université royale d’Upsala. Uppsala: Imprimerie Almqvist & Wiksell, 1911–51.
• Mozgawa, Konrad. Relacje rusińsko-ukraińskie u progu XX wieku. Rusini – Ukraińcy, czy odrębny naród?, online: Repozytorium Uniwersytetu Pedagogiczego w Krakowie, https://rep.up.krakow.pl/xmlui/handle/11716/4038, accessed 19 April 2022.
• Ochwat, Elżbieta. ‘Zakład Muzykologii na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie w latach 1912–1939.’ PhD dissertation (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2007).
• Pavan, Franco. ‘The Compositions of Francesco da Milano in the Castelfranco Veneto Manuscript Further Considerations,’ online: https://www.academia.edu/5491736/THE_COMPOSITIONS_OF_FRANCESCO_DA_MILANO_IN_THE_CASTELFRANCO_VENETO_MANUSCRIPT_FURTHER_CONSIDERATIONS, accessed 21 March 2022.
• Piekarski, Michał. ‘Działalność polskich i ukraińskich wychowanków lwowskiej szkoły muzykologicznej (do 1939 roku).’ Rozprawy z Dziejów Oświaty 47 (2010): 73–108.
• Piekarski, Michał. Przerwany kontrapunkt. Adolf Chybiński i początki polskiej muzykologii we Lwowie 1912–1944. Warsaw: Instytut Historii Nauki PAN, 2017.
• Pisma Bronisława Chlebowskiego. Vol. 1–4. Warsaw: Spółka Wydawnicza Warszawska, 1912.
• Reiss, Józef. Najpiękniejsza ze wszystkich jest muzyka polska. Szkic historycznego rozwoju na tle przeobrażeń społecznych. Kraków: T. Gieszczykiewicz, 1946.
• Scheurleer, Daniel François. Catalogus der muziekbibliotheek… s’Gravenhage: Gedrukt bij Gebr. Giunta d’Albani, 1903–10.
• Sieradz, Małgorzata, ed. and introd. Adolf Chybiński – Józef M. Chomiński. Korespondencja 1945–1952. Warsaw: Instytut Sztuki PAN, 2016.
• Sieradz, Małgorzata, ed. and introd. Adolf Chybiński – Ludwik Bronarski. Korespondencja 1922–1952. Vol. 1, 1922–1939, part 1, 1922–1933. Warsaw: Instytut Sztuki PAN, 2020.
• Sieradz, Małgorzata, ed. and introd. Adolf Chybiński – Ludwik Bronarski. Korespondencja 1922–1952. Vol. 1, 1922–1939, part 2, 1934–1939. Warsaw: Instytut Sztuki PAN, 2021.
• Sieradz, Małgorzata. ‘Kwartalnik Muzyczny’ (1928–1950) a początki polskiej muzykologii. Warsaw: Instytut Sztuki PAN, 2011.
• Sieradz, Małgorzata. ‘Lwowscy uczniowie Adolfa Chybińskiego jako autorzy czasopism muzycznych (do roku 1939).’ Muzyka 57, no. 4 (2012): 71–95.
• Sieradz, Małgorzata. The Beginnings of Polish Musicology, transl. by Lindsay Davidson. Berlin: Peter Lang, 2020 (= Eastern European Studies in Musicology 20), online: https://www.peterlang.com/free_download?document_id=1068858&product_form=ebook&publication_type=pdf, accessed 31 March 2022.
• Smijers, Albert, ed. Oud-Nederlandsche kerkmuziek; twaalf [i.e. vierentwintig] motetten voor gemengd koor. Utrecht: W.J.R. Van Rossum, 1946–.
• Smijers, Albert, ed. Van Ockeghem tot Sweelinck. Nederlandse muziekgeschiedenis in voorbeelden. Amsterdam: Alsbach, 1939–.
• Smijers, Albert, ed. Werken van Josquin des Prés. Amsterdam‒Leipzig: G. Alsbach, F. Kistner & C.F.W. Siegel, 1922–69.
• Smijers, Albert. ‘Die kaiserliche Hof-Musikkapelle in Wien von 1543–1619.’ Studien zur Musikwissenschaft (Beihefte der Denkmäler der Tonkunst in Österreich) 6 (1919): 139–186; 7 (1920): 102–142; 8 (1921): 176–206; 9 (1922): 43–81.
• Smijers, Albert. Karl Luython als Motetten-Komponist. Amsterdam: G. Alsbach & Co, 1923.
• Szczepańska, Maria. ‘O utworach Mikołaja Radomskiego (z Radomia).’ Polski Rocznik Muzykologiczny 2 (1936): 87–94.
• Szczepańska, Maria. ‘Studia o utworach Mikołaja Radomskiego (wiek XV). Zagadnienia form.’ Kwartalnik Muzyczny 6, no. 25 (1949), 7–54; 7, no. 29–30 (1950), 64–83.
• Tomaszewski, Jerzy. Mniejszości narodowe w Polsce. Warsaw: Editions Spotkania, 1991.
• ‘Utrechts Byzantijns koor zingt voor Paus.’ De Tijd De Maasbode 115, no. 37307 (1959): 4.
• Vytvytsky, Vasyl. ‘Muzychnyy L’viv.’ In: idem, Muzychnymy shlyakhamy. Spogady, 52–63. Munich: Suchasnist’, 1989.
• Wojciechowski, Konstanty. Dzieje literatury polskiej. Lviv–Warsaw: Książnica-Atlas, 1926.
• ‘Zorgen voor de “Hollandse Kozakken”.’ Limburgs dagblad 73, no. 36 (1991): 2.

Identifiers

DOI

10.36744/m.1296

Biblioteka Nauki

25806484