Eliasz Karmelita (1690–1752) i jego muzyczne środowisko zakonne

• Authors: Marcin Puziak

Title variants

EN

Elias the Carmelite (1690–1752) and His Monastic-Musical Circles

Abstracts

EN

Elias of Mount Carmel was a Carmelite friar-composer of the first half of the eighteenth century. Source research has made it possible to verify the life dates of this previously little-known artist and reconstruct the course of his monastic career. Born as Jan Mataski on 4th November 1690, he took his monastic vows on 20th July 1713, and spent the rest of his life at the Corpus Christi Monastery in Poznań. Apart from his musical activity, he also taught philosophy and theology, educated and looked after young novices, and periodically held administrative functions (as the convent’s procurator). He died on 23rd October 1752 in Poznań. Other monastic musicians were working in Poznań in his lifetime, to mention only Sebastianus of St John the Baptist and Fabianus of St Valentine. There were also other Carmelites who were either pursuing or just beginning their work as musicians: Paphnutius of St Placidus, Udalricus of St Procopius, Tiburtius of St Francis, Theophilus of St Dorothy, Quintinus of St Anthony, Casimirus of St John the Baptist, Christophorus of the Trinity, Nepomucenus of St Paul’s Conversion, and Josephus of St Anthony.

PL

Eliasz od Góry Karmel, karmelitański kompozytor z I poł. XVIII w. był dotąd słabo znany. Kwerenda źródłowa pozwoliła zweryfikować daty jego życia i uściślić bieg jego kariery zakonnej. Właściwie Jan Mataski, urodził się 4 XI 1690 r., śluby zakonne złożył 20 VII 1713 roku. Do końca życia przebywał w konwencie Bożego Ciała w Poznaniu. Oprócz rozwijania działalności muzycznej wykładał filozofię i teologię, zajmując się również wychowaniem młodych zakonników w nowicjacie i okresowo pełniąc funkcje administracyjne (prokurator konwentu). Zmarł w Poznaniu 23 X 1752 roku. Za jego życia w Poznaniu działali także inni muzycy zakonni, wśród których należy wyróżnić dwóch: Sebastiana od św. Jana Chrzciciela i Fabiana od św. Walentego. Oprócz nich aktywni byli, lub swoją działalność muzyczną zaczynali inni karmelici: Pafnucy od św. Placyda, Udalryk od św. Prokopa, Tyburcjusz od św. Franciszka, Teofil od św. Doroty, Kwintyn od św. Antoniego, Kazimierz od św. Jana Chrzciciela, Krzysztof od Trójcy Świętej, Nepomucen od Nawrócenia św. Pawła oraz Józef od św. Antoniego.

Keywords

PL

Eliasz od Góry Karmel; karmelici; Poznań; muzycy karmeliccy; XVIII w.

EN

Elias of Mount Carmel; Carmelites; Poznań; the Carmelite musicians; eighteenth century

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Muzyka
• Year: 2023
• Volume: 68
• Issue: 3
• Pages: 99-110

Dates

published

2023

Contributors

author

Marcin Puziak

• https://orcid.org/0000000216795317

References

• Bernoulli, Johann. „Podróż po Polsce”. W: Polska stanisławowska w oczach cudzoziemców, opr. Wacław Zawadzki. T. 1, 327–476. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1963.
• Estreicher, Karol. Bibliografia polska. T. 18. Kraków: Druk. Uniw. Jagiellońskiego, 1901.
• Kloskowski, Grzegorz. „Karmelici trzewiczkowi prowincji wielkopolskiej w XVII–XIX wieku”. Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne 98 (2012): 149–270.
• Jazdon, Andrzej. „Eliasz Karmelita ponownie «odnaleziony»”. Muzyka 40, nr 4 (1995): 119–122.
• Kowalski, Kanty. O Kościele Bożego Ciała w Poznaniu. Poznań: [b.wyd.], 1840.
• Kolak, Wacław. Katalog archiwum klasztoru oo. Karmelitów w Krakowie na Piasku. Kraków: Zakon oo. Karmelitów, 1997.
• Maciejewski, Tadeusz. „O Eliaszu Karmelicie, Wawrzyńcu Zadorskim – warszawskim organmistrzu i Gabrielu Seneńskim – trębaczu”. Muzyka 22, nr 3 (1977): 111–115.
• Mądry, Alina. Barok. Część druga 1697–1795. Warszawa: Sutkowski Edition, 2013 (= Historia Muzyki Polskiej 3).
• Michałowski, Kornel. „Eliasz (a Monte Carmelo)”. W: Wielkopolski Słownik Biograficzny, red. Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski, 172. Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981.
• Puziak, Marcin. „Karmelici strictioris observantiae – promotorzy sanktuarium kcyńskiego w XVIII wieku”. W: Sanktuarium Krzyża Świętego w Kcyni, red. Marcin Puziak, 75–129.
• Pelplin–Bydgoszcz: Bernardinum–Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Bydgoskiej, 2022 (= Duchowe Dziedzictwo Diecezji Bydgoskiej 6).
• Puziak, Marcin. „Przeorzy karmelitańskiego konwentu w Bydgoszczy w latach 1728–1816 w świetle akt kapituł prowincjalnych”. Studia Bydgoskie 10 (2016): 269–273.
• Puziak, Marcin. „Uwagi o prowincjałach karmelitańskiej Wielkopolskiej Prowincji Najświętszego Sakramentu w XVIII w.”. Studia Bydgoskie 11 (2017): 165–168.
• Smet, Joachim. I Carmelitani. T. III/A. Roma: Edizioni Carmelitane, 1996.
• Szweykowski, Zygmunt M. „Eliasz karmelita, nieznany staropolski kompozytor. Przyczynek do systematyki formy kantatowej”. W: Z dziejów muzyki polskiej red. Konrad Pałubicki. T. 7, 110–119. Bydgoszcz: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe, 1964.
• Wiśniewski, Piotr. „Processionale z klasztoru oo. karmelitów w Oborach”. Liturgia Sacra 22 , nr 1 (2016): 65–175.
• Żórawska-Witkowska, Alina. „Elias de Monte Carmelo”. W: Encyklopedia muzyczna PWM, red. Elżbieta Dziębowska. T. 3, 16. Kraków: PWM, 1988.

Identifiers

DOI

10.36744/m.2077

Biblioteka Nauki

24024945