Rozwój fonografii i procesy globalizacyjne a repertuar i wydawnictwa płytowe muzyków ulicy

• Authors: Ewelina Grygier

Title variants

EN

The Influence of the Development of the Record Industry and Globalisation on the Repertoires and Disc Recordings of Street Musicians

Abstracts

EN

I discuss the repertoires and music released by street musicians in the context of the growth of the record industry, the globalisation and glocalisation processes. The article is based on field research conducted during my work on the PhD dissertation The Artist, the Busker, and the Beggar. Street Performing in 21st-Century Poland in the Light of the Theory of Performance. Apart from quotations from the literature, I use the empirical material collected during this research, including excerpts from interviews with street musicians, so as to afford my readers a more in-depth picture of the presented phenomenon. In order to outline a wider context, I also present historical data, in particular quotations from 20th-century press which refer to the repertoire of musicians performing in public space. For the needs of my analysis, I first define the scope of the notion of street music, and later discuss and characterise anonymous and authored works, as well as covers of music by other composers. I have paid special attention to the use of contrafacta (among others, of the song Pescador de Hombres, known in Poland as Barka – The Boat), and the possibility of introducing changes in texts written by other authors. I present the pieces of music performed by buskers in Poland, including foreigners who play and sing in our streets, frequently presenting the music of their own countries, but also commonly known repertoires, using such tools as they find available (for instance, Latin Americans playing Polish rock hits on the Pan flute). I provide a detailed characterisation of music released on records by street musicians, which are frequently amateur productions and therefore not in keeping with professional music publishing standards.

PL

W artykule omówiony został repertuar i wydawnictwa płytowe muzyków ulicy w kontekście rozwoju fonografii oraz procesów globalizacyjnych i glokalizacyjnych. Tekst artykułu powstał w oparciu o badania terenowe przeprowadzone w trakcie przygotowywania dysertacji doktorskiej Artysta, performer, żebrak. Zjawisko muzykowania ulicznego w Polsce w XXI wieku w świetle teorii performansu i uzyskany w trakcie badań materiał empiryczny, dlatego poza cytatami z literatury tematu, podano także fragmenty wywiadów z muzykami ulicy, by umożliwić czytelnikowi ściślejsze wniknięcie w omawiane zjawisko. W celu zarysowania szerszego kontekstu podano także historyczne informacje, reprezentowane w szczególności przez cytaty z dwudziestowiecznej prasy, odnoszące się do repertuaru wykonawców występujących w przestrzeni publicznej. Na potrzeby rozważań zdefiniowano również zakres znaczeniowy muzyki ulicy, a następnie omówiono i scharakteryzowano twórczość anonimową,  autorską oraz wykonywanie utworów innych autorów. Charakteryzując repertuar, szczególną uwagę zwrócono na zjawisko kontrafaktury (w tym na pieśń Pescador de Hombres, w Polsce znaną jako Barka) oraz możliwość dokonywania zmian w tekstach innych autorów. Omówiono utwory pojawiające się wśród polskich muzyków ulicy, z włączeniem muzykujących u nas obcokrajowców, którzy równie często prezentują swoją muzykę, jak również wykonują powszechnie znane utwory, prezentując je przy użyciu dostępnych im narzędzi (np. granie na fletni pana przebojów polskiego rocka przez muzyków pochodzących z Ameryki Łacińskiej). Szczegółowo scharakteryzowane zostały wydawnictwa płytowe muzyków ulicy, uwzględniając ich nierzadko amatorski, a z tego powodu znaczenie odbiegający od standardów wydawniczych, charakter.

Keywords

PL

muzyka ulicy; przestrzeń publiczna; muzyka miasta; muzyka w mieście; wydawnictwa płytowe muzyków ulicy

EN

street music; public space; urban music; music in the city; discs released by street musicians

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Muzyka
• Year: 2020
• Volume: 65
• Issue: 3
• Pages: 95-121

Dates

published

2020

Contributors

author

Ewelina Grygier

• Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk

• https://orcid.org/0000000160722222

References

• Appadurai, Arjun. Nowoczesność bez granic. Kulturowe wymiary globalizacji. Przekł. Zbigniew Pucek. Kraków: Universitas, 2005.
• Bass, Michael Thomas. Street Music in the Metropolis. Correspondence and Observations on the Existing Law, and Proposed Amendments. London: John Muray Albemarle Street, 1864.
• Björk, Rebecka. Bakom kulisserna i Stockholms gatmusikliv. Dysertacja doktorska, Stockholms universitet, 2003.
• Boniecki, Adam. „25. Podróż Jana Pawła II. Papież w Peru”. Tygodnik Powszechny 41, nr 9 (1985): 2–3.
• Brzezińska, Barbara. „Zawołania gdańskich domokrążców (1762–1765)”. Muzyka 50, nr 2 (2005): 45–77.
• Burke, Peter. Kultura ludowa we wczesnonowożytnej Europie, przekł. Robert Pucek, Michał Szczubiałka. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2009.
• Burszta, Wojciech Józef. „Kultury Ludowej już nie będzie, wywiad”. Wywiad Łukasza Grzymisławskiego. Gazeta Wyborcza, 8–9 III 2008.
• Czech, Adam. Sprzedawcy Wiatru. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2008.
• Dobrzańska, Joanna. „Muzyk uliczny w przestrzeni Montpellier, Sete i Paryża”. Praca magisterska, Uniwersytet Warszawski 2016.
• Dorosz, Piotr. Na Stasiową nutę. Rzecz o Mińskiej Kapeli Małego Stasia i muzyce tradycyjnej wschodniego Mazowsza. Mińsk Mazowiecki: Towarzystwo Przyjaciół Mińska Mazowieckiego, 2018.
• Faun. „«Na podwyrzu»… Monografia łódzkiego podwórka. (Szkic z natury)”. Łódzkie Echo Wieczorne, 9 X 1925.
• Gancarczyk, Paweł. Muzyka wobec rewolucji druku. Przemiany w kulturze muzycznej XVI wieku, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2011.
• Gomulicki, Wiktor. Przy słońcu i przy gazie: szkice z miasta. Warszawa: S. Lewental, 1888.
• Grajek Sierota vel Sandomir Icchak. „Grajek sierota”. Mały Przegląd: pismo dzieci i młodzieży: tygodniowy dodatek bezpłatny do nr 72 „Naszego Przeglądu”, 10 II 1928.
• Grochowski, Piotr. Dziady. Rzecz o wędrownych żebrakach i ich pieśniach. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2009.
• Grochowski, Piotr. Straszna zbrodnia rodzonej matki. Polskie pieśni nowiniarskie na przełomie XIX i XX wieku. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2010.
• Grozdew-Kołacińska, Weronika. Śpiewnik dawnej Warszawy. Warszawa: Muzeum Powstania Warszawskiego, 2012.
• Grygier, Ewelina, „Street Music. A Case Study of Three European Cities: Vienna, Warsaw and Wrocław”. W: Post-ip’13 – Revista do Fórum Internacional de Estudos em Música e Dança, Aveiro 2013 (v. 2), red. Ana Flávia Miguel, Aoife Hiney, Clarissa Foletto, Gilvano Dalagna, Marcos Vinicius Araújo, Rui Oliveira, 70–77. Aveiro: Departamento de Comunicaçao e Arte da Universidade de Aveiro, 2013.
• Grygier, Ewelina. „O czym śpiewa ulica?”. W: Tubylcy własnego świata. W stronę antropologii bliskości, red. Waldemar Kuligowski, 137–148. Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, 2011.
• Grygier, Ewelina. „The Repertoire of Street Musicians in a Time of Globalisation”. W: Music Glocalization: Heritage and Innovation in a Digital Age, red. David Herbert, Mikołaj Rykowski, 271–305. Cambridge: Cambridge Scholars Publishing, 2018.
• Grygier, Ewelina. „Uliczny pianista łamiący stereotypy”. Gadki z Chatki. Pismo Folkowe 4, nr 114 (2014): 26–27.
• Halpern, Feliks. Muzycy w anegdocie i humor muzyczny. Łódź: Księgarnia Karola Neumillera, 1929.
• Jackowski, Aleksander. „Pojęcie twórcy ludowego”. Lud 64 (1980): 5–23.
• Jackowski, Jacek. Zachować dawne nagrania. Zarys historii dokumentacji fonograficznej filmowej polskich tradycji muzycznych i tanecznych, cz. 1 (przełom XIX i XX w. – do drugiej wojny światowej). Warszawa: Instytut Sztuki PAN , 2014.
• James, Barbara. „«Freiheit und Glück!» Strassenmusik heute. Ein Sänger und sein Repertoire”. Jahrbuch für Volksliedforschung 26 (1981): 75–99.
• Janczewska-Sołomko, Katarzyna. Zachować dźwięk. Katalog wystawy w Bibliotece Narodowej. Warszawa: Biblioteka Narodowa, 2000.
• Kałtenbergh, Leon. „Muzyka na Starym Mieście”. Stolica 15, nr 39 (1960): 12–13.
• Kominek, Mieczysław. Zaczęło się od fonografu. Kraków: PWM, 1986.
• Kopczyńska-Jaworska, Bronisława, Jadwiga Kucharska, Jan Piotr Dekowski. Folklor robotniczej Łodzi. Pokłosie konkursu. Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, 1976.
• Kurzowa, Zofia, Jerzy Habela. Lwowskie piosenki uliczne, kabaretowe i okolicznościowe do 1939 roku. Kraków: PWM 1989.
• Lewandowska, Bożena. „Miasto w tradycji muzycznej folkloru miejskiego: kapele podwórkowe i ich piosenki”. Journal of Urban Ethnology 10 (2010): 17–31.
• Losiak, Robert. „Muzyka w przestrzeni publicznej miasta. Z badań nad pejzażem dźwiękowym Wrocławia”. W: Dźwięk w krajobrazie jako przedmiot badań interdyscyplinarnych. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, red. Sebastian Bernat, 253–264. Lublin: Instytut Nauk o Ziemi, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, 2008.
• Michajłowa, Katia. Dziad wędrowny w kulturze ludowej Słowian. Przekł. Hanna Karpińska. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2010.
• Muszkalska, Bożena. „Muzykologia wobec globalizacji”. W: Historia, kultura, globalizacja, red. Adam Nobis, Piotr Badyna, 54–60. Wrocław: Wydawnictwo Gajt, 2008.
• Pasamonik, Barbara. „Globalizacja kultury czy glokalizacja kultur?”. W: Krótkie wykłady z socjologii: kategorie, problemy, subdyscypliny, red. Anna Firkowska-Mankiewicz, Tatiana Kanasz, Elżbieta Tarkowska, 117–138. Warszawa: Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, 2013.
• „Petronelo, ja cię kocham”. Express Wieczorny Ilustrowany, 16 IX 1927.
• Rokosz, Tomasz. Od folkloru do folku. Metamorfozy pieśni tradycyjnych we współczesnej kulturze. Siedlce: Wydawnictwo Akademii Podlaskiej, 2009.
• Scholes, Percy. „Street Music”. W: The Oxford Companion to Music, red. John Owen Ward, 986–990. London–New York–Toronto: Oxford University Press, 1970.
• Szacki, Jerzy. Tradycja. Przegląd problematyki. Warszawa: PWN, 1971.
• Tyllner, Lubomír. Musikalische Volkskultur in der Stadt der Gegenwart am Beispiel der Strassenmusikanten Stanislav Gana und Erika Babincová in Prag. Ceské lidové písne a balady, transkrypcja wywiadu z dn. 3 VI 1998, Universität Passau 1998 (materiał niepublikowany).
• Wasylkowski, Janusz. Lwowskie Misztygałki. Warszawa: Instytut Lwowski, 2000.
• Wasylkowski, Janusz. Piosenki Lwowskiej Ulicy. Antologia. Wrocław: Ośrodek Teatru Otwartego Kalambur, 1987.
• Watt, Paul. „Buskers and Busking in Australia in the Nineteenth Century”. Musicology Australia 41, nr 1 (2019): 22–35.
• Weber, Ernst. „Strassen Musik”. W: Österreichisches Musiklexikon, red. Annemarie Bösch-Niederer, 23–26. Wien: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, 2006.
• Wieczorkiewicz, Bronisław. Warszawskie ballady podwórzowe. Pieśni i piosenki warszawskiej ulicy, opr. Zygmunt Wiehler. Warszawa: PIW , 1971.
• „Ze świata Tonów”. Dziennik Łódzki: pismo przemysłowe, handlowe i literackie, 29 X 1891.

Identifiers

DOI

10.36744/m.570

Biblioteka Nauki

28328089