„Concerto symphonique pour le piano” [op. 9] Teodora Leszetyckiego w kontekście warsztatu wirtuozowskiego kompozytora

• Authors: Ewa Bogula

Title variants

EN

Theodor Leschetizky’s 'Concerto Symphonique pour le piano', Op. 9 in the Context of the Composer’s Virtuosic Playing Technique

Abstracts

EN

Theodor Leschetizky (1830–1915), born in Łańcut, a pupil of Carl Czerny and Simon Sechter in Vienna, is known today primarily as an eminent piano teacher, but he began his musical career first and foremost as a pianist and composer. He notched up successes as a virtuoso, and his own music won critical acclaim. Like many other nineteenth-century pianists, Leschetizky wrote piano concertos, most likely with himself in mind as the performer of the solo parts. Analysis of Leschetizky’s early output and artistic activity, as described in press articles from the 1840s, 50s and 60s and in his early biographies (written during his lifetime), proves that he was successful both as a composer and a virtuoso. This article is devoted to Leschetizky’s one-movement Concerto symphonique pour le piano et l’orchestre in C minor, Op. 9, which he probably never performed, and to the autograph manuscript of this work, now held in the Library of Congress in Washington (US-Wc ML96.L4678 no. 1 Case). I investigate why this piece probably never entered the concert repertoire of its composer or any of his eminent pupils, and was only given its first performance in the twentieth century – in 1977, in the US.

PL

Teodor Leszetycki (1830–1915), urodzony w Łańcucie, wykształcony w Wiedniu pod kierunkiem Carla Czernego i Simona Sechtera, znany jest dzisiaj głównie jako wybitny pedagog fortepianu. Swoją muzyczną działalność rozpoczynał jednak przede wszystkim jako pianista oraz kompozytor. Osiągał sukcesy wirtuozowskie, a jego twórczość muzyczna zyskiwała uznanie krytyki. Podobnie jak wielu dziewiętnastowiecznych pianistów, Leszetycki sięgnął po gatunek koncertu fortepianowego i pragnął zapewne być wykonawcą solowych partii tego, jak i innych skomponowanych przez siebie utworów. Analiza wczesnej działalności artystycznej Leszetyckiego i jego młodzieńczego dorobku pozwala dowieść, że osiągał on sukcesy kompozytorskie i wirtuozowskie. Owe sukcesy kompozytora ilustrują artykuły prasowe z lat 40, 50, i 60-tych XIX wieku, a także pierwsze biografie twórcy spisane jeszcze za jego życia. W artykule zaprezentowane zostało jednoczęściowe dzieło Leszetyckiego, prawdopodobnie nigdy przez niego nie wykonany Concerto symphonique pour le piano et l’orchestre c-moll [op. 9] i autograf tejże kompozycji ze zbiorów Biblioteki Kongresu w Waszyngtonie (US-Wc ML96.L4678 no. 1 Case). Niniejsze rozważania prowadzą do odpowiedzi na pytanie dlaczego utwór prawdopodobnie nigdy nie trafił do repertuaru koncertowego samego twórcy lub kogoś z grona jego wybitnych uczniów, a jego premiera odbyła się dopiero w XXI wieku, tj. w 1977 r. w Stanach Zjednoczonych.

Keywords

PL

autograf; koncert fortepianowy; koncert symfoniczny; wirtuozeria; wirtuoz; wirtuozowska kadencja; muzyka fortepianowa; Teodor Leszetycki

EN

Theodor Leschetizky; autograph manuscript; piano concerto; symphonic concerto; virtuosity; virtuoso; virtuosic cadenza; piano music

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Muzyka
• Year: 2020
• Volume: 65
• Issue: 4
• Pages: 20-39

Dates

published

2020

Contributors

author

Ewa Bogula

• Uniwersytet Warszawski

• https://orcid.org/0000000321188797

References

• Antonczyk, Wiktoria. „Muzycy polscy w XIX-wiecznym Petersburgu”. Uniwersytet Warszawski, 2019.
• Athanasius-Gross. „Concert des Hrn. Joseph Herzig”. Allgemeine Wiener Musik-Zeitung 3, nr 56 (1843): 235–236.
• Athanasius-Gross. „Concert des Pianisten Theodor Leschetitzky”. Allgemeine Wiener Musik-Zeitung 4, nr 48 (1844): 191.
• Athanasius-Gross. „Local – Revue. Konzert – Salon”. Wiener Allgemeine Musik-Zeitung 5, nr 62 (1845): 247.
• „Aus der Musik-Welt”. Zwischen-Akt 13, nr 254 (1870): [3], http://anno.onb.ac.at/cgi-content/anno?aid=zwa&datum=18701118&seite=3&zoom=33, dostęp 23 VIII 2020.
• Bear, Robert Scott. „Theodor Leschetizky: Selected Works for Solo Piano. A Tape Performance Project”. Dysertacja doktorska, University of Maryland, 1996.
• Blanchard, Henri. „Revue Critique. Musique de Piano”. Revue et Gazette Musicale de Paris 34,nr 21 (1854): 272–273.
• Bree Malwine. The Groundwork of the Leschetizky Method, przekł. Theodore Baker. New York: G. Schirmer, 1902.
• „Buntes Bouquet”. Die Gegenwart. Politisch-literarisches Tagsbatt 3, nr 210 (1847): 924.
• Chmara-Żaczkiewicz, Barbara. „Teodor Leszetycki. Notatki z biografii artysty i pedagoga w świetle stosunków z rodziną, przyjaciołmi i uczniami (część I)”. Muzyka 63, nr 4 (2018): 88–112.
• Chmara-Żaczkiewicz, Barbara. „Teodor Leszetycki. Notatki z biografii artysty i pedagoga w świetle stosunków z rodziną, przyjaciołmi i uczniami (część II)”. Muzyka 64, nr 1 (2019): 22–68.
• „Feuilleton. Concerte”. Neue Freie Presse 7, nr 2231 (1870): 1–2, http://anno.onb.ac.at/cgicontent/anno?aid=nfp&datum=18701112&zoom=33, dostęp 23 VIII 2020.
• Gronke, Kadja. „Napravnik, Ėduard Francevič”. W: MGG Online, red. Laurenz Lutteken https://www.mgg-online.com/mgg/stable/58163, dostęp 20 V 2020.
• Hofmeister, Friedrich. Monatsberichte, [grudzień] 1875, s. 296, https://hofmeister.rhul.ac.uk/2008/content/monatshefte/1875_12/296.html, dostęp: 23 VIII 2020.
• Hughes, Edwin. „Leschetizky on Piano Playing”. The Etude, https://etudemagazine.com/etude/1909/05/leschetizky-on-piano-playing.html, dostęp 23 VIII 2020.
• Hullah, Annette. Theodor Leschetizky. London: John Lane, The Bodley Head, 1906.
• Kube, Michael. „Schulhoff, Julius”. W: MGG Online, red. Laurenz Lutteken https://www.mgg-online.com/mgg/stable/47833, dostęp 15 V 2020.
• „Kunstnotizen”. Blätter für Theater, Musik u. Kunst 16, nr 255 (1870): 340–341, http://anno.onb.ac.at/cgi-content/anno?aid=mtk&datum=18701118&seite=1&zoom=33, dostęp 23 VIII 2020.
• Mahler. „Konzerte”. Der Sammler 4, nr 64 (1844): 259.
• Newcomb, Ethel. Leschetizky as I Knew Him. New York: D. Appleton and Company, 1921.
• Nottelman, Karsten. W.A. Mozart Sohn. Der Musikerund das Erbe des Vaters. Kassel, New York: Barenreiter, 2009.
• P.B. „Correspondenzen. Ischl, den 28 August 1845”. Wiener Allgemeine Musik-Zeitung 5, nr 106 (1845): 423.
• Philokates. „Drittes Concert Spirituel”. Wiener Allgemeine Musik-Zeitung 5, nr 23 (1845): 90–91.
• Philokates. „Konzerte. Konzert des jungen Pianisten Theodor Leschetizky”. Wiener Allgemeine Musik-Zeitung 5, nr 19 (1845): 75.
• Potocka, Angele. Theodore Leschetizky. An Intimate Study of the Man and the Musician, przekł. Genevieve Seymour Lincoln. New York: The Century Co., 1903.
• „Recensionen”. Deutsche Musik-Zeitung 11, nr 30 (1861): 235–236.
• Rottermund, Krzysztof. „Michał Bergson – szkic do portretu”. Muzyka 59, nr 2 (2014): 61–78.
• Schuster, Herman M. „Die erste Falte”. Allgemeine Kunst-Chronik 7, nr 2 (1883): 17–19, http://anno.onb.ac.at/cgi-content/anno?aid=okc&datum=18830113&zoom=33, dostęp 23 VIII 2020.
• Siegel, Judith S. „Mission from Ischl”. The American Music Teacher 23, nr 3 (1974): 29–30.
• Smith, Fanny Moris. „Theodor Leschetizky”. The Etude 12, nr 21 (1903): 475.
• „Tagesgeschichte. Musikbriefe”. Musikalisches Wochenblatt 12, nr 8 (1881): 90–91.
• Witmann. „Local – Revue”. Allgemeine Wiener Musik-Zeitung 3, nr 102 (1843): 427.

Identifiers

DOI

10.36744/m.657

Biblioteka Nauki

28328338