Early Music Recordings as Mythography: Monteverdi and the ‘Other’ Vespers

• Authors: Bartłomiej Gembicki

Title variants

PL

Nagrania muzyki dawnej jako przykład mitografii – Monteverdi i „inne” nieszpory

Abstracts

PL

W 1989 roku John Eliot Gardiner wykonał i zarejestrował w kościele św. Marka w Wenecji nieszpory maryjne Claudia Monteverdiego wydane w 1610 roku. Mimo dedykacji druku dla papieża Pawła V, trzech lat różnicy między ukazaniem się zbioru a podjęciem pracy przez Monteverdiego na stanowisku maestro di capella w kościele św. Marka oraz znacznej różnorodności stylistycznej zawartych w druku kompozycji, Gardiner, traktując dzieło Monteverdiego jako spójną całość, utrzymuje, że kościół św. Marka jest niejako docelowym miejscem jego powstania. Projekt Gardinera odegrał bez wątpienia istotną rolę w kształtowaniu wyobrażenia dzisiejszych odbiorców o Nieszporach z 1610 roku, trwale zapisując się we współczesnej kulturze muzycznej. Świadczyć mogą o tym liczne wznowienia wspomnianego wyżej albumu, a zwłaszcza produkcje innych muzyków, które łączą Nieszpory 1610 z kościołem św. Marka. Niniejszy artykuł dotyczy pojęcia „nieszpory Monteverdiego” we współczesnej fonograficznej recepcji twórczości kompozytora. Pojęcie to oznacza zarówno utwory składające się na wydane w 1610 roku Vespro della Beata Vergine Claudia Monteverdiego, jak i współczesne kompilacje utworów kompozytora opatrywanych przez muzyków, muzykologów i producentów określeniem „nieszpory”. Bogaty zasób zachowanych w bibliotekach i archiwach kompozycji nieszpornych wciąż znacznie przewyższa liczbę ich nagrań czy wykonań. Same zaś nieszpory Monteverdiego, stanowią większość wyprodukowanych dotąd dźwiękowych zapisów polifonicznego repertuaru nieszpornego z całego XVII wieku i tym samym ważny punkt odniesienia. Analizowany materiał dyskograficzny stanowi ok. 500 albumów (nie tylko z muzyką nieszporną) wydanych w latach 1952–2019. Skupiając się na zawartych treściach ikonograficznych i typograficznych w projektach graficznych albumów muzycznych, autor stawia pytania o sposób kształtowania się współczesnych wyobrażeń na temat tego repertuaru oraz postaci i miejsc z nim związanych w kontekście fonografii.

EN

In 1989, at St Mark’s Basilica in Venice, John Eliot Gardiner conducted and recorded Claudio Monteverdi’s Marian Vespers, published in 1610. Despite the print’s dedication to Pope Paul V, the three-year gap between the print being issued and Monteverdi taking up the post of maestro di cappella at St Mark’s and the considerable stylistic diversity of the pieces contained in that print, Gardiner considers Monteverdi’s Vespers as one coherent whole, for which the Venetian basilica was the target venue. Gardiner’s project has undoubtedly played a major role in how present-day audiences conceive of the 1610 Vespers. It has thus made a permanent mark on contemporary musical culture, as evidenced by the numerous reissues of the 1989 album and, most of all, productions by other musicians that associate the 1610 Vespers with St Mark’s. This article discusses the concept of ‘Monteverdi’s Vespers’ as represented in contemporary record releases of the composer’s works. This concept refers both to Monteverdi’s Vespro della Beata Vergine, published in 1610, and to various modern compilations of his works which musicians, musicologists and producers refer to as ‘Vespers’. The great wealth of Vespers-related pieces held in libraries and archives still considerably outweighs the number of performances and recordings of those works. Monteverdi’s Vespers, on the other hand, make up the majority of existing recordings of seventeenth-century polyphonic Vespers and thus constitute a key point of reference. I analyse around 500 albums (not only with Vespers music) released between 1952 and 2019, focussing on their iconographic and typographic content, as well as their graphic designs, in an attempt to show how the modern vision of this repertoire came to be formed and what persons and places are associated with this current in the history of early music recording.

Keywords

PL

nagrania muzyki dawnej; Claudio Monteverdi; Wenecja; kościół św. Marka; John Eliot Gardiner; HIP; mity; muzyka włoska; nieszpory

EN

early music recordings; Claudio Monteverdi; Venice; St. Mark's church; John Eliot Gardiner; HI{; myths; Italian music; Vespers

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Muzyka
• Year: 2020
• Volume: 65
• Issue: 4
• Pages: 84-104

Dates

published

2020

Contributors

author

Bartłomiej Gembicki

• Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk

• https://orcid.org/0000000184896083

References

• Allinson, David. ‘Rediscovering Monteverdi, Sacred and Secular.’ Early Music 35, no. 2 (2007): 319–322.
• Baroncini, Rodolfo and Marco di Pasquale, eds., Monteverdi a San Marco. Venezia 1613–1643. Lucca: Libreria Musicale Italiana, 2020.
• Bernstein, Jane A. ‘Publish or Perish? Palestrina and Print Culture in 16th-Century Italy.’ Early Music 35, no. 2 (2007): 225–236.
• Bonta, Stephen. ‘Liturgical Problems in Monteverdi’s Marian Vespers.’ Journal of the American Musicological Society 20, no. 1 (1967): 87–106.
• Bonta, Stephen. ‘The Use of Instruments in Sacred Music in Italy 1560–1700.’ Early Music 18, no. 4 (1990): 519–536.
• Borghetti, Vincenzo. ‘Purezza e trasgressione. Il suono del medioevo dagli anni cinquanta ad oggi.’ Semicerchio 44 (2011): 37–54.
• Burke, Peter. Eyewitnessing. The Uses of Images as Historical Evidence. Ithaca: Cornell University Press, 2001.
• Butt, John. Playing with History. The Historical Approach to Musical Performance. Cambridge: Cambridge University Press, 2002.
• Dixon, Graham. ‘Monteverdi’s Vespers of 1610: “Della Beata Vergine”?’ Early Music 15, no. 3 (1987): 386–90.
• Edge, Kevin. The Art of Selling Songs. Graphics for the Music Business, 1690–1990. London: Futures Publications, 1991.
• Fenlon, Iain. ‘Venice. Theatre of the World.’ In: The Renaissance. From the 1470s to the End of the 16th Century, ed. Iain Fenlon, 102–132. London: Palgrave Macmillan, 1989.
• Gembicki, Bartłomiej, ‘Psalmy, mity i memy. Nieszpory w Wenecji od Willaerta do Gardinera.’ PhD dissertation, Institute of Art of the Polish Academy of Sciences, 2020.
• Haynes, Bruce. The End of Early Music. A Period Performer’s History of Music for the Twenty-First Century. Oxford: Oxford University Press, 2010.
• Howard, Deborah. ‘Recordings of Music Written for St. Mark’s. An Architectural Historian’s View.’ In: Word, Image, and Song, eds. Rebecca Cypess, Beth L. Glixon and Nathan Link. Vol. 1, Essays on Early Modern Italy, 89–100. Rochester: The University of Rochester Press, 2013 (= Eastman Studies in Music 101).
• Hucke, Helmut. ‘Die falschlich so genannte “Marien-Vesper” von Claudio Monteverdi.’ In: Bericht über den Internationalen Musikwissenschaftlichen Kongress Bayreuth 1981, 295–305. Kassel: Barenreiter, 1984.
• Jones, Steve, and Martin Sorger. ‘Covering Music: A Brief History and Analysis of Album Cover Design.’ Journal of Popular Music Studies 11–12 (1999), 68–102.
• Koldau, Linda Maria. Die Venezianische Kirchenmusik von Claudio Monteverdi. Kassel: Barenreiter, 2005.
• Kurtzman, Jeffrey. ‘Monteverdi’s Missing Sacred Music. Evidence and Conjectures.’ In: The Musicologist and Source Documentary Evidence: A Book of Essays in Honour of Professor Piotr Poźniak on His 70th Birthday, eds. Zofia Fabiańska, Andrzej Sitarz, Piotr Wilk and Jakub Kubieniec, 187–208. Kraków: Musica Iagellonica, 2009.
• Kurtzman, Jeffrey. The Monteverdi Vespers of 1610. Music, Context, Performance. Oxford: Oxford University Press, 1999.
• Kurtzman, Jeffrey. ‘Monteverdi’s Mass of Thanksgiving. Da Capo.’ In: Fiori musicali: Liber amicorum Alexander Silbiger, eds. Claire Fontijn and Susan Parisi, 95–128. Sterling Heights: Harmonie Park Press, 2010.
• Łubocki, Jakub Maciej. Okładka jako część dokumentu na przykładzie płyty gramofonowej w ujęciu bibliologicznym. Warszawa: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, 2017.
• Milsom, John. ‘Sense and Sound in Richafort’s Requiem.’ Early Music 30, no. 3 (2002): 447–463.
• Moore, James H. ‘The “Vespero Delli Cinque Laudate” and the Role of “Salmi Spezzati” at St. Mark’s.’ Journal of the American Musicological Society 34, no. 2 (1981): 249–278.
• Moore, James H. Vespers at St. Mark’s. Music of Alessandro Grandi, Giovanni Rovetta, and Francesco Cavalli. Ann Arbor Mich.: UMI Research Press, 1981.
• Napiórkowski, Marcin. Mitologia współczesna. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2018.
• Napiórkowski, Marcin. Władza wyobraźni. Kto wymyśla, co zdarzyło się wczoraj? Warsaw: Wydawnictwa UW, 2014.
• Noske, Frits. ‘An Unknown Work by Monteverdi. The Vespers of St. John the Baptist.’ Music & Letters 66, no. 2 (1985): 118–122.
• Quaranta, Elena. Oltre San Marco. Organizzazione e prassi della musica a Venezia nel Rinascimento. Firenze: Olschki, 1998.
• Rodini, Elizabeth. ‘Describing Narrative in Gentile Bellini’s Procession in Piazza San Marco.’ Art History 21, no. 1 (1998): 26–44.
• Scherzinger, Martin. ‘Toward a History of Digital Music. New Technologies, Business Practices and Intellectual Property Regimes.’ In: The Cambridge Companion to Music in Digital Culture, eds. Nicholas Cook, Monique M. Ingalls and David Trippett, 33–57. Cambridge: Cambridge University Press, 2019.
• Segal, Robert Alan. Myth. A Very Short Introduction. Oxford: Oxford University Press, 2004. Taruskin, Richard. Text and Act. Essays on Music and Performance. Oxford: Oxford University Press, 1995.
• Torzecki, Mateusz. Okładki płyt. Rzecz o wizualnym uniwersum albumów muzycznych. Poznań: Instytut Kultury Popularnej, 2015.
• Upton, Elizabeth. ‘Concepts of Authenticity in Early Music and Popular Music Communities.’ Ethnomusicology Review 17 (2012), https://ethnomusicologyreview.ucla.edu/journal/volume/17/piece/591
• Whenham, John. Monteverdi: Vespers (1610). Cambridge: Cambridge University Press, 1997.
• Wilson, Nick. The Art of Re-enchantment: Making Early Music in the Modern Age. New York: Oxford University Press, 2013.

Identifiers

DOI

10.36744/m.661

Biblioteka Nauki

28328341