'Epulemur in azimis' from the manuscript D-TRs 322/1994: An attempted reconstruction in the form of a circular canon

• Authors: Ryszard Lubieniecki

Title variants

PL

„Epulemur in azimis” z rękopisu D-TRs 322/1994: próba rekonstrukcji utworu w formie kanonu kołowego

Abstracts

PL

Jedną z form popularnej polifonii, charakterystycznej dla okresu późnego średniowiecza w regionie Europy Środkowej, jest kanon kołowy, w piętnastowiecznych traktatach teoretycznych występujący pod nazwą rotulum. Kanon ten zapisywany był zazwyczaj w formie pojedynczej linii melodycznej, podzielonej, w zależności od liczby głosów, na trzy lub cztery równej długości odcinki za pomocą symboli (signa congruentiae), wyznaczających zarazem wejścia kolejnych głosów. Powtarzanie materiału muzycznego „w nieskończoność” sugeruje notacja początku melodii wraz z incipitem tekstowym na końcu utworu. Powyższe cechy odnaleźć można w notacji kompozycji Epulemur in azimis z rękopisu przechowywanego obecnie w Bibliotece Miejskiej w Trewirze pod sygnaturą 322/1994, wykazującego wiele związków z regionem Europy Środkowej. Przy odczytaniu signa congruentiae jako symboli oznaczających wejścia kolejnych głosów okazuje się, że liczne niejednoznaczności w zapisie materiału muzycznego uniemożliwiają skoordynowanie głosów zgodnie z zasadami kontrapunktu. Dlatego też we wcześniejszych edycjach (autorstwa Rudolfa Ewerharta i Christopha Burmestera) utwór transkrybowano w postaci jednogłosowej. Hipotezę o możliwości wystąpienia kanonu w tym utworze po raz pierwszy wysunął Paweł Gancarczyk. Niniejszy artykuł stanowi próbę rekonstrukcji ewentualnej polifonicznej formy Epulemur in azimis. Jej przeprowadzenie wiązało się z przyjęciem konkretnych założeń dotyczących menzuracji oraz wprowadzeniem wielu innych modyfikacji (takich jak przedłużenie niektórych wartości rytmicznych, czy powtórzenie słów). Kluczowym dla niniejszej propozycji okazało się odniesienie do innego rotulum, zachowanego w rękopisie PL-GD 2153a – Ex trinitatis culmine.

EN

One of the forms of late-medieval popular polyphony in Central Europe was the circular canon, which in fifteenth-century theoretical treatises was termeda rotulum. A composition entitled 'Epulemur in azimis’ (fol. 210r) exhibits all the notational peculiarities of a rotulum, but was not interpreted as such because of many ambiguities in the writing of the melodic material. These ambiguities make it almost impossible to correctly coordinate the voices according to the rules of counterpoint. The possibility of a canon occurring in this piece was first hypothesised by Paweł Gancarczyk, who drew my attention to this source and provided crucial materials. The edition included in this article represents an attempt to reconstruct 'Epulemur in azimis’ in the form of a circular canon.

Keywords

PL

muzyka późnego średniowiecza; Europa Środkowa; rotulum; kanon kołowy; devotio moderna

EN

late medieval music; Central Europe; rotulum; circle canon; devotio moderna

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Muzyka
• Year: 2019
• Volume: 64
• Issue: 3
• Pages: 91-98

Dates

published

2019

Contributors

author

Ryszard Lubieniecki

• Uniwersytet Wrocławski

• https://orcid.org/0000000228558183

Identifiers

DOI

10.36744/m.95

Biblioteka Nauki

28408563