Johann Georg Triegler (Trigler): A Half-Forgotten Intellectual from the Turn of the Sixteenth Century, Former Owner of the Chansonnier Compiled for Beatrice of Aragon

• Authors: Vladimír Maňas

Title variants

PL

Johann Georg Triegler (Trigler): częściowo zapomniany uczony z przełomu XVI i XVII wieku, były właściciel kolekcji chansons skompilowanej dla Beatrycze Aragońskiej

Abstracts

PL

Pod koniec lat sześćdziesiątych lub na początku lat siedemdziesiątych XV w. dla księżniczki aragońskiej Beatrycze sporządzono rękopis, znany obecnie pod nazwą „Mellon Chansonnier”. Beatrycze zabrała go ze sobą do Europy Środkowej, gdzie przybyła w związku z poślubieniem w 1476 r. króla węgierskiego Macieja Korwina. Po jego śmierci, w 1491 r., poślubiła Władysława Jagiellończyka, króla Czech i Węgier, jednak to drugie małżeństwo zostało uznane przez papieża za niezgodne z prawem i w 1501 r. Beatrycze powróciła do Neapolu. Rękopis bez wątpienia został jednak w Europie Środkowej, gdyż w 1609 r. muzyk Matthaeus Roth z Kłodzka podarował go Johannowi Georgowi Trieglerowi, uczonemu działającemu głównie na Morawach i Górnym Śląsku, znanemu z niemieckiego przekładu średniowiecznego traktatu De Sphera (wyd. 1614). Triegler zmarł przed 1622 r. – w czeskich bibliotekach zachowały się cztery druki pochodzące z jego księgozbioru. Nie jest nadal jasne, co stało się z Mellon Chansonnier bezpośrednio po śmierci uczonego, jednak później stał się on własnością Josepha Vitty (1860–1942). W 1939 r. został kupiony na aukcji w Londynie przez Paula Mellona, który podarował go Uniwersytetowi Yale.

EN

The famous manuscript made in the late 1460s or early 1470s for Princess Beatrice of Aragon is nowadays known as the Mellon Chansonnier. Beatrice took this codex with her to Central Europe, where in 1476 she married the Hungarian king Matthias Corvinus. After his death, in 1491, Beatrice married Vladislaus II of Bohemia and Hungary, but this second marriage was declared unlawful by the pope and in 1501 Beatrice returned to Naples. The codex evidently remained somewhere in Central Europe, because in 1609 the musician Matthaeus Roth, from Glatz, donated it to the scholar Johann Georg Triegler, who was active mainly in Moravia and Upper Silesia and in 1614 published his German translation of the medieval treatise De Sphera. Triegler died before 1622 and, besides the Mellon Chansonnier, four sixteenth-century prints from his estate are preserved in libraries in the Czech Republic. It is still not clear what happened to the Mellon Chansonnier after Triegler’s death, but the codex was later owned by the French collector Joseph Vitta (1860–1942). In 1939 it was bought at an auction in London by Paul Mellon, who donated it to the University of Yale.

Keywords

PL

Mellon Chansonnier; Beatrycze Aragońska; Johann Georg Triegler; Matthaeus Roth

EN

Mellon Chansonnier; Beatrice of Aragon; Johann Georg Triegler; Matthaeus Roth

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Muzyka
• Year: 2021
• Volume: 66
• Issue: 3
• Pages: 185-195

Dates

published

2021

Contributors

author

Vladimír Maňas

• Masarykova Univerzita

• https://orcid.org/0000000224138667

References

• Benthem, Jaap van. ‘Concerning Johannes Tinctoris and the Preparation of the Princess’s Chansonnier.’ Tijdschrift van de Koninklijke Vereniging voor Nederlandse Muziekgeschiedenis 32 (1982): 24–29.
• Bezombes, Renaud, ed. Joseph Vitta. Passion de collection. Paris: Somogy Editions d’Art, 2014.
• Bohn, Emil. Die musikalischen Handschriften des XVI. und XVII. Jahrhunderts in der Stadtbibliothek zu Breslau. Ein Beitrag zur Geschichte der Musik im XVI. und XVII. Jahrhundert. Breslau: Julius Hainauer, 1890.
• Bohn, Emil. Bibliographie der Musik-Druckwerke bis 1700 welche in der Stadtbibliothek, der Bibliothek des Academischen Instituts fur Kirchenmusik und der Koniglichen und Universitats- Bibliothek zu Breslau aufbewahrt werden. Ein Beitrag zur Geschichte der Musik im XV., XVI., und XVII. Jahrhundert. Berlin: Albert Cohn, 1883.
• Bukofzer, Manfred F. ‘The Mellon Chansonnier.’ The Yale University Library Gazette 15, no. 2 (1940): 25–28.
• Bukofzer, Manfred F. ‘An Unknown Chansonnier of the 15th Century (The “Mellon Chansonnier”).’ The Musical Quarterly 28, no. 1 (1942): 14–49.
• Dokoupil, Vladislav. Dějiny moravskych klašternich knihoven ve spravě Universitni knihovny v Brně, Brno: Musejní spolek, 1972.
• Dvorský, František, ed. ‘Dopisy Karla st. z Žerotína 1591–1610.’ Prague: Kommisse Královské české společnosti nauk, 1904 (= Archiv česky 27).
• Erler, Georg. Die jungere Matrikel der Universitat Leipzig, 1559–1809 als Personen- und Ortsregister bearbeitet und durch Nachtrage aus den Promotionslisten erganzt. Vol. 1, Die Immatrikulationen vom Wintersemester 1559 bis zum Sommersemester 1634. Leipzig: Universität Leipzig, 1909.
• Faltičko, Josef. Panstvi Kolštejn (Branna) 1313–1621. Diploma thesis (University of Olomouc, 2020).
• Frank, Karl Friedrich von. Standeserhebungen und Gnadeakte fur das Deutsche Reich und die Osterreichischen Erblande bis 1806. Vol. 5. Schloss Senftenegg: Selbstverlag, 1974.
• Gancarczyk, Paweł and Lenka Hlávková. ‘The Lviv Fragments and Missa L’homme armé sexti toni. Questions on Early Josquin Reception in Central Europe.’ Tijdschrift van de Koninklijke Vereniging voor Nederlandse Muziekgeschiedenis 67 (2017): 139–161.
• Haas, Antonín. Menši fondy a sbirky různe provenience. Archiv Žerotinsko-Vrbensky. Listiny a listy z let 1497–1624. Prague: Zemský národní výbor, 1948.
• Holý, Martin. Ve službach šlechty. Vychovatele nobility z českych zemi (1500–1600). Prague: Historický ústav, 2011.
• Maňas, Vladimír. Nicolaus Zangius. Hudebnik přelomu 16. a 17. stoleti. Na stopě neznamemu. Brno: Masaryk University, 2020.
• Martínek, Jan. ‘Zpráva o studiu humanistických bohemik v Rakousku.’ Listy filologicke 91 (1968): 303–312.
• Perkins, Leeman L. ‘The Mellon Chansonnier as a Central European Source.’ In: Musica antiqua Europae Orientalis. Acta scientifica congressus. Vol. 6, 651–667. Bydgoszcz: Filharmonia Pomorska im. Ignacego Paderewskiego, 1982.
• Perkins, Leeman L. and Howard Garey, eds. The Mellon Chansonnier. New Haven‒London: Yale University Press, 1979.
• Pumprla, Václav. Soupis starych tisků ve Vědecke knihovně v Olomouci. Vol. 5. Olomouc: Státní vědecká knihovna, 1987.
• Racek, Jan. Kryštof Harant z Polžic a jeho doba. III. Dil, čast prvni: Dilo literarni a hudebni. Brno: Universita J.E. Purkyně v Brně, 1973.
• Sachs, Curt. Musik und Oper am kurbrandenburgischen Hof. Berlin: Julius Bard, 1910.
• Tardy, Lajos. Beyond the Ottoman Empire. 14th–16th Century Hungarian Diplomacy in the East, trans. János Boris. Szeged: Universitas Szegediensis de Attila József Nominata, 1978.
• Truhlář, Antonín, Karel Hrdina and Josef Hejnic, Rukověť humanistickeho basnictvi v Čechach a na Moravě. Vol. 2, Č‒J. Prague: Academia, 1966.
• Vobr, Jaromír. Česke tisky Moravske zemske knihovny v Brně a jihomoravskych klašternich knihoven z let 1501–1800. Brno: Moravská zemská knihovna, 2005.
• Zukal, Josef. Slezske konfiskace 1620–1630. Pokutovani provinile šlechty v Krnovsku, Opavsku a Osoblažsku po bitvě bělohorske a po vpadu Mansfeldově. Prague: Česká akademie císaře Františka Josefa pro vědy, slovesnost a umění, 1916.

Identifiers

DOI

10.36744/m.978

Biblioteka Nauki

26470642