Od rytmizacji do oper i baletów. Wokół muzycznych inscenizacji Jana Dormana

• Authors: Magdalena Figzał-Janikowska

Title variants

EN

From Rhythmisation to Operas and Ballets. About the Musical Staging in Jan Dorman’s Theatre

Abstracts

EN

The paper addresses the issue of musicality in the theatre of Jan Dorman, in particular his last productions, in which music was a starting point for the staging concept. “Musical” thinking about the theatre always had a strong impact on Dorman’s creative process. His first productions included children’s songs and counting rhymes, and this led to a rhythmisation of the text in the subsequent ones. Composing the spectacle along the lines of a musical score, which became the hallmark of Jan Dorman’s theatre, is especially prominent in his last theatre works inspired by larger musical forms, such as concert, ballet and opera. These performances represent a synthesis of various musical tropes and signs that were so characteristic of  Dorman’s theatre at various stages of its development.

PL

Artykuł podejmuje zagadnienie muzyczności w teatrze Jana Dormana, ze szczególnym uwzględnieniem ostatnich przedstawień reżysera, w których muzyka staje się punktem wyjścia dla inscenizacyjnej koncepcji. „Muzyczne” myślenie o teatrze towarzyszyło Dormanowi od początku jego artystycznej działalności. O dźwiękowym charakterze pierwszych inscenizacji reżysera decydowały przede wszystkim dziecięce piosenki i wyliczanki, w kolejnych funkcję taką zaczęła pełnić również ścisła rytmizacja tekstu. Komponowanie spektaklu na wzór muzycznej partytury, które staje się znakiem rozpoznawczym teatru Jana Dormana osiąga swój najpełniejszy wymiar w inscenizacjach inspirowanych wielkimi formami muzycznymi – koncertem, baletem i operą. Powstają one w końcowym okresie twórczości artysty, stanowiąc jednocześnie syntezę rozmaitych tropów muzycznych, obecnych i rozpoznawanych w teatrze Dormana na różnych etapach jego rozwoju.

Keywords

PL

Jan Dorman; muzyka teatralna; rytmizacja; opera; balet; Karol Szymanowski

EN

Jan Dorman; theatre music; rhythmisation; opera; ballet; Karol Szymanowski

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Pamiętnik Teatralny
• Year: 2019
• Volume: 68
• Issue: 3/4
• Pages: 141-160

Dates

published

2019

Contributors

author

Magdalena Figzał-Janikowska

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

• https://orcid.org/0000000269132648

References

• Dorman, J. (1968). Lalka w inscenizacji. Teatr Lalek, nr 1-2, 40-45.
• Dorman, J. (1981). Zabawa dzieci w teatr. Warszawa.
• Dowsilas, I. (1978). Muzyka w Teatrze dzieci Zagłębia [praca magisterska]. Katowice: Akademia Muzyczna w Katowicach.
• Jurkowski, H. (1987). Metoda Teatru Dormana. Teatr Lalek, nr 1-2, 24-31.
• Tomaszewska, E. (2012). Jan Dorman, własną drogą. Katowice.
• Archiwum Jana Dormana: Instytut Teatralny im. Z. Raszewskiego w Warszawie.

Identifiers

DOI

10.36744/pt.10

Biblioteka Nauki

36141504