Gennaro Sacco, słynny Coviello, i jego trzy sztuki

• Authors: Jolanta Dygul

Title variants

EN

Gennaro Sacco, the Famous Coviello, and His Three Plays

Abstracts

EN

This article analyzes three plays published by Gennaro Sacco, a dell’arte actor-playwright who visited the Polish royal court in 1699. Sacco became famous for his role as Coviello. He initially performed in Naples, then in the northern part of the Apennine Peninsula, and, like many Italian actors, he offered his talent to various European rulers (in Celle, Warsaw, Madrid). We hardly know anything about his stay at the Warsaw court of king Augustus II; there are no sources that would reveal the repertoire or the names of troupe members. What is extant, however, is the dramatic text of Commedia smascherata, ovvero i comici esaminati, published in Warsaw. The analysis of this play against the background of its two predecessors, published by Sacco in Italy more than a decade earlier, contributes to our knowledge of role structure, distribution, and variation in dell’arte theater. It also helps identify the impact of local conditions on the work of travelling Italian dell’arte artists.

PL

Przedmiotem artykułu jest analiza trzech utworów dramatycznych wydanych przez aktora-autora teatru dell’arte, Gennara Sacca, który gościł na dworze polskim w 1699 roku. Sacco zasłynął z roli Coviella. Początkowo grał w Neapolu, potem na północy Półwyspu Apenińskiego i jak wielu włoskich aktorów oferował swój talent różnym władcom europejskim (w Celle, Warszawie, Madrycie). Prawie nic nie wiemy o jego pobycie na warszawskim dworze Augusta II, brakuje źródeł na temat repertuaru oraz składu osobowego zespołu. Zachował się jednak opublikowany w Warszawie tekst dramatyczny Commedia smascherata, ovvero i comici esaminati. Przeprowadzona w artykule analiza tej sztuki na tle dwóch poprzednich wydanych przez aktora ponad dziesięć lat wcześniej we Włoszech poszerza wiedzę o strukturze, dystrybucji i wariantowości ról w teatrze dell’arte. Przyczynia się także do określenia wpływu lokalnych warunków na sztukę włoskich artystów dell’arte przemieszczających się między ośrodkami.

Keywords

PL

Gennaro Sacco; Coviello; komedia dell'arte; typy komiczne; repertuar; wariantowość postaci; dystrybucja ról

EN

Gennaro Sacco; Coviello; commedia dell’arte; comic types; repertoire; character variation; role distribution

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Pamiętnik Teatralny
• Year: 2023
• Volume: 72
• Issue: 1
• Pages: 141-157

Dates

published

2023

Contributors

author

Jolanta Dygul

• Uniwersytet Warszawski

• https://orcid.org/0000000293739327

References

• Allacci, Leone. Drammaturgia di Lione Allacci accresciuta e continuata fino all’anno MDCCLV. Venezia, 1755.
• Bartoli, Francesco. Notizie istoriche de comici italiani che fiorirono intorno all’anno 1550 fino a giorni presenti. Vol. 3. Padova, 1781.
• Brunelli, Bruno. „Sacco”. In Enciclopedia dello spettacolo, a cura di Silvio D’Amico, vol. 8, 1364. Roma: Le Maschere, 1961.
• Doménech Rico, Fernando. Los Trufaldines y el Teatro de los Caños del Peral (La Commedia dell’arte en la España de Felipe V). Madrid: Fundamentos, 2007.
• Duchartre, Pierre Louis. The Italian Comedy: The Improvisation Scenarios, Lives, Attributes, Portraits, and Masks of the Illustrious Characters of the Commedia Dell’Arte. Translated by Randolph T. Weaver. London: Georg G. Harrap, 1929.
• Ferrone, Siro. „La commedia dell’arte”. Quaderns d’Italia 2 (1997): 9–20. https://doi.org/10.5565/rev/qdi.443.
• Ferrone, Siro. La commedia dell’arte: Attrici e attori italiani in Europa (XVI–XVIII secolo). Torino: Einaudi, 2014.
• Jackl, Jerzy. „Z badań nad teatrem czasów saskich”. Pamiętnik Teatralny 9, z. 1 (1960): 95–113.
• Marotti, Ferruccio, e Giovanna Romei. La commedia dell’arte e la società barocca. Vol. 2: La professione del teatro. Roma: Bulzoni, 1991.
• Megale, Teresa. Tra mare e terra: Commedia dell’arte nella Napoli spagnola (1575–1656). Roma: Bulzoni, 2017.
• Perrucci, Andrea. Dell’arte rappresentativa premeditata et all’improvviso. Napoli, 1699.
• Prota-Giurleo, Ulisse. I teatri di Napoli nel ’600: La commedia e le maschere. Napoli: Fausto Fiorentino Editore, 1962.
• Roszkowska, Wanda. „Akt zapustny komediantów na Zamku Warszawskim roku 1699”. Pamiętnik Teatralny 36, z. 4 (1987): 543–556.
• Sacco, Gennaro. La commedia smascherata, ovvero i comici esaminati. Varsavia, 1699.
• Sacco, Gennaro. La luna eclissata dalla fede trionfante di Duba reggina dell’Ungaria. Verona, 1687.
• Sacco, Gennaro. Sempre vince la ragione. Genova, 1686.
• Scala, Francesco. Il teatro delle favole rappresentative. Milano: Il Polifilo, 1976.
• Selfridge-Field, Eleanor. A New Chronology of Venetian Opera and Related Genres, 1660–1760. Stanford: Stanford University Press, 2007.
• Taviani, Ferdinando. „Kwiat i rycerz: Aktorki dell’arte”. Tłumaczenie Mateusz Kanabrodzki. W: Teatr dell’arte, redakcja Dorota Sosnowska, 23–60. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2016.

Identifiers

DOI

10.36744/pt.1335

Biblioteka Nauki

29432230