Performatywność jako postawa/perspektywa: Wstęp

• Authors: Małgorzata Sugiera

Title variants

EN

Performativity as an Attitude/Perspective: Introduction

Abstracts

EN

Introduction to the essay cluster Performativity as an AttitudePperspective. The guest editor recalls the Polish discussions on the relationship between theater studies and performance studies that have taken place since 2006. She emphasizes that in these discussions performativity was most often associated with theater/performance and human agency. In contrast, the articles that make up the cluster – following Karen Barad – focus on the agency of matter and more-than-human relations. Consequently, performativity is understood in them as a perspective and attitude in which responsibility and care for what happens to and around us are at the forefront.  

PL

Wstęp do bloku tematycznego Performatywność jako postawa/perspektywa. Redaktorka gościnna przypomina polskie dyskusje na temat relacji między performatyką a teatrologią, które toczyły się od 2006 roku. Podkreśla, że performatywność była w nich najczęściej wiązana z przedstawieniem/performansem oraz z ludzką sprawczością. Artykuły składające się na blok proponują – za Karen Barad – objęcie kategorią sprawczości materii oraz skupienie się na relacjach więcej-niż-ludzkich. Performatywność zaś jest w nich rozumiana jako perspektywa i postawa, w której na pierwszym planie są odpowiedzialność i troska o to, co się dzieje z nami i wokół nas.

Keywords

PL

performatywność; performans; performatyka; relacje między performansem a performatywnością

EN

performativity; performance; performatics/performance studies; relations between performance and performativity

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Pamiętnik Teatralny
• Year: 2022
• Volume: 71
• Issue: 4
• Pages: 13-26

Dates

published

2022

Contributors

author

Małgorzata Sugiera

• Uniwersytet Jagielloński

• https://orcid.org/0000000349532422

References

• Barad, Karen. „Posthumanistyczna performatywność: Ku zrozumieniu, jak materia zaczyna mieć znaczenie”. Tłumaczenie Joanna Bednarek. W: Teorie wywrotowe: Antologia przekładów, redakcja Agnieszka Gajewska, 323–360. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2012.
• Belting, Hans. Florenz und Bagdad: Eine westöstliche Geschichte des Blicks. München: Verlag C.H. Beck, 2008.
• Domańska, Ewa. „«Zwrot performatywny» we współczesnej humanistyce”. Teksty Drugie 107, nr 5 (2007): 48–61. https://rcin.org.pl/Content/51247/PDF/WA-248_67479_P-I-2524_domanska-zwrot.pdf.
• Haraway, Donna J. „SF: Science Fiction, Speculative Fabulation, String Figure, So Far”. Ada. A Journal of Gender, New Media & Technology, no. 3 (2013). https://adanewmedia.org/2013/11/issue3-haraway/.
• Kencki, Patryk. „Teatrologia jako nauka o widowiskach”. Pamiętnik Teatralny 64, z. 1 (2015): 97–107.
• Kołtun, Aleksandra. „Zwrot performatywny w naukach humanistycznych i społecznych: Wspólne założenia i obszary napięć”. W: Tematy modne w humanistyce: Studia interdyscyplinarne, redakcja Łukasz Grajewski, Jakub Osiński, Aleksandra Szwagrzyk i Paweł Tański, 23–31. Toruń: Wydawnictwo UMK, 2015.
• Kosiński, Dariusz. „Performatyka: Pierwsza dekada i perspektywy rozwojowe”. W: Performatyka: W(y)prowadzenia, 17–37. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2016.
• Kosiński, Dariusz. „Nomina sunt odiosa, czyli performatyki i teatrologie”. Pamiętnik Teatralny 64, z. 1 (2015): 19–31.
• Kosiński, Dariusz. „Tratwa i cuma”. Didaskalia, nr 77 (2007): 121–124.
• Kubikowski, Tomasz. „Przestrzeń emblematyczna”. Pamiętnik Teatralny 69, z. 4 (2020): 7–38. https://doi.org/10.36744/pt.368.
• Kubikowski, Tomasz. Reguła Nibelunga: Teatr w świetle nowych badań świadomości. Warszawa: Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza, 2004.
• Latour, Bruno. Où suis-je? Leçons du confinement à l’usage des terrestres. Paris: Edition La Découverte, 2021.
• Latour, Bruno. After Lockdown: A Metamorphosis. Translated by Julie Rose. London: Polity Press, 2021.
• Loxley, James. „Performatywność i teoria performansu”. Tłumaczenie Mateusz Borowski i Małgorzata Sugiera. Didaskalia, nr 101 (2011): 55–65.
• McKenzie, Jon. Performuj albo...: Od dyscypliny do performansu. Tłumaczenie i wstęp Tomasz Kubikowski. Kraków: Universitas, 2011.
• Penrose, Roger. Moda, wiara i fantazja w nowej fizyce Wszechświata. Tłumaczenie Łukasz Lamża i Tomasz Miller, wprowadzenie Marek Demiański. Kraków: Copernicus Center Press, 2017.
• Schechner, Richard. Performatyka: Wstęp. Tłumaczenie Tomasz Kubikowski. Wrocław: Ośrodek Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań Teatralno-Kulturowych, 2006.
• Schechner, Richard. Performance Studies: An Introduction. London: Routledge, 2002.
• Stiegler, Bernard. The Neganthropocene. Edited, translated, and with introduction by Daniel Ross. London: Open Humanities Press, 2018. http://openhumanitiespress.org/books/download/Stiegler_2018_The-Neganthropocene.pdf.
• Sugiera, Małgorzata. „Performatywy, performanse i teksty dla teatru”. W: Kulturowa teoria literatury 2: Poetyki, problematyki, interpretacje, redakcja Teresa Walas i Ryszard Nycz, 369–411. Kraków: Universitas, 2012.
• Taylor, Diana. Performans. Tłumaczenie Mateusz Borowski i Małgorzata Sugiera. Kraków: Universitas, 2018.

Identifiers

DOI

10.36744/pt.1425

Biblioteka Nauki

29432237