Porcelanowa arlekinada

• Authors: Zbigniew Raszewski

Title variants

EN

A Porcelain Harlequinade

Abstracts

EN

This article discusses the development of research into the presence of commedia dell’arte in Poland and its influence on Polish theater. The author polemically engages with the work of scholars of the Polish Enlightenment. He argues that research on the origins of professional theater in Poland has neglected the traditions of the Saxon period (1697–1763), notably those connected with commedia dell’arte. He emphasizes the importance of performances by masters of this genre, such as Angelo Constantini or Cesare D’Arbes, in the first half of the 18th century, as an important part of the history of theater in Poland and its links with the history of European theater. In this context, he draws attention to the valuable contributions by Mieczysław Brahmer, Bohdan Korzeniewski, and Barbara Król, who researched this topic. He also proposes to include iconographic material as a research source, especially the famous porcelain figurines from the Meissen workshop of Johann Joachim Kändler (1706–1775), which depict 18th-century Italian comedians. The author counters Sacheverell Sitwell’s claim that these figures were modelled on Dresden fair theater actors. He stresses that one ought to be very cautious in ascribing documentary value to the Meissen figures, as they were already proven to have been largely modelled on François Joullaine’s engravings illustrating Luigi Riccoboni’s Histoire du theatre italien. However, he posits that some of them were modelled on the famous roles of Italian comedy masters who performed at the House of Wettin courts in Dresden and Warsaw.

PL

Artykuł dotyczy rozwoju badań nad obecnością komedii dell’arte w Polsce oraz nad jej wpływem na kształtowanie się polskiego teatru. Autor polemizuje z badaczami polskiego oświecenia i podkreśla, że w rozważaniach na temat początków teatru zawodowego w Polsce za mało miejsca poświęca się tradycjom z czasów saskich, w tym tradycjom komedii dell’arte. Podkreśla, że waga występów mistrzów tego gatunku w Polsce, takich jak Angelo Constantini, czy Cesare D'Arbes, w pierwszej połowie XVIII wieku stanowi ważny wątek historii teatru w Polsce, a także jej związków z historią teatru w Europie. Zwraca uwagę na cenne badania Mieczysława Brahmera, Bohdana Korzeniewskiego i Barbary Król poświęcone tym zagadnieniom. Proponuje również włączenie do tych badań materiału ikonograficznego, zwłaszcza słynnych porcelanowych figurek z miśnieńskiej pracowni Johanna Joachima Kändlera (1706–1775), które przedstawiają włoskich komediantów z XVIII wieku. Autor polemizuje z tezami Sacheverella Sitwella, który twierdzi, że modeli dla tych figur dostarczył drezdeński teatr jarmarczny. Podkreśla, że wartość dokumentalną miśnieńskich należy oceniać bardzo ostrożnie, skoro znacznie wcześniej wykazano, że modelem ich znacznej części były sztychy François Joullaine’a ilustrujące historię teatru włoskiego Luigiego Riccoboniego. Stawia jednak tezę, że niektóre z nich były wzorowane na słynnych kreacjach włoskich mistrzów komedii występujących na dworze saskim w Dreźnie i Warszawie.

Keywords

PL

komedia dell’arte; dokumentacja teatralna; ikonografia teatralna; teatr w Polsce w czasach saskich

EN

commedia dell’arte; theater documentation; theater iconography; theater in Poland 1700-1800

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Pamiętnik Teatralny
• Year: 1957
• Volume: 6
• Issue: 1
• Pages: 121-130

Dates

published

1957

Contributors

author

Zbigniew Raszewski

• Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk

References

• Attinger, Gustave. L'esprit de la commedia dell'arte dans le théâtre français. Paris: Librairie théâtrale, 1950.
• Brahmer, Mieczysław. „La Commedia dell’arte in Polonia”. Ricerche Slavistiche 3 (1954): 184–195.
• Honey, William Bowyer. European ceramic art: From the end of the Middle Ages to about 1815. London: Book Collectors Society, 1952.
• Mooser, Robert-Aloys. Opéras, intermezzos, ballets, cantates, oratorios joués en Russie durant le XVIII siècle. Genève: R. Kister, 1955.
• Pechmann, Günther von. Franz Anton Bustelli: Die italienische Komödie in Porzellan. Berlin: Verlag Gebr. Mann, 1947. https://doi.org/10.11588/diglit.61770.
• Sitwell, Sacheverell. Theatrical Figures in Porcelain: German 18th Century. London: Curtain Press 1949.

Identifiers

DOI

10.36744/pt.1522

Biblioteka Nauki

29433182