«Córka źle strzeżona» – baletowe wcielenie sentymentalizmu

• Authors: Agnieszka Narewska

Title variants

EN

Dance Embodiment of Sentimentalism in the Case of «The Wayward Daughter» Ballet

Abstracts

EN

This article presents an analysis of The Wayward Daughter, famed for being the most enduring piece in the ballet repertory all over the world. Sentimentalism, which influenced ballet as well, leaving its mark on the form and content of this art, contributed also to the creation of The Wayward Daughter in 1789. The context for this study of «The Wayward Daughter» by Jean Dauberval (the ballet’s originator and first choreographer) is provided by aesthetic, philosophical and cultural views and assumptions of great eightennth-century thinkers (e.g. Jean-Jacques Rousseau and Denis Diderot). Their ideas had become foundtions for the modern art of ballet, which has also been heavily influenced by one of the greatest reformers of the art of dance, Jean Georges Noverre. His student, Dauberval, using the rules developed by his Noverre, created the comic ballet and broke the monopoly of tragic ballets in vogue at the time. Thanks to its fast-paced action, somewhat naïve yet funny plot and numerous charming choreographic sequences, «The Wayward Daughter» is entertaining even for today’s audiences. Apart from analysing how the premises of sentimentalism apply to the form and content of a ballet show, the article discusses one of the most famous 20th-century choreographies for the ballet, devised by Frederick Ashton, which is performer by many ballet companies around the world to this day.

PL

Artykuł przedstawia analizę Córki źle strzeżonej, znanej jako najdłużej utrzymujące się dzieło w repertuarze baletowym na całym świecie. Do jej powstania w 1789 roku przyczynił się sentymentalizm, który wpłynął również na balet, odciskając swoje piętno na formie i treściach tej dziedziny sztuki. Kontekstem dla niniejszego studium Córki źle strzeżonej Jeana Daubervala (pomysłodawcy i pierwszego choreografa) są estetyczne, filozoficzne i kulturowe poglądy i założenia wielkich osiemnastowiecznych myślicieli (np. Jean-Jacquesa Rousseau i Denisa Diderota). Ich idee stały się podwalinami nowoczesnej sztuki baletowej, na którą duży wpływ wywarł także jeden z największych reformatorów sztuki tańca, Jean Georges Noverre. Jego uczeń, Dauberval, korzystając z zasad opracowanych przez Noverre'a, stworzył balet komiczny i przełamał monopol modnych wówczas baletów tragicznych. Dzięki wartkiej akcji, nieco naiwnej, acz zabawnej fabule i licznym urokliwym sekwencjom choreograficznym, Córka źle strzeżona bawi nawet współczesną publiczność. Oprócz analizy relacji między założeniami sentymentalizmu a formą i treścią spektaklu baletowego, w artykule omówiono jedną z najsłynniejszych XX-wiecznych choreografii do baletu, autorstwa Fredericka Ashtona, która do dziś wykonywana jest przez wiele zespołów na całym świecie.

Keywords

PL

balet; historia baletu; taniec; historia tańca; Jean Georges Noverre; Jean Dauberval; «Córka źle strzeżona»; sentymentalizm

EN

ballet; ballet history; dance; dance history; Jean Georges Noverre; Jean Dauberval; «The Wayward Daughter»; sentimentalism

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Pamiętnik Teatralny
• Year: 2016
• Volume: 65
• Issue: 1/2
• Pages: 209-224

Dates

published

2016

Contributors

author

Agnieszka Narewska

• Uniwersytet Jagielloński

• https://orcid.org/0000000244700522

References

• Cahusac, Louis, de. La Danse ancienne et moderne ou traité historique de la danse. La Haye, 1754.
• Dębowski, Marek. Wstęp do: Diderot, Denis, Pisma estetycznoteatralne, 5–37.
• Diderot, Denis. Pisma estetycznoteatralne. Tłumaczenie Marek Dębowski et al. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2008.
• Noverre, Jean Georges. Teoria i praktyka tańca prostego i komponowanego, sztuki baletowej, muzyki, kostiumu i dekoracji. Tłumaczenie Irena Turska. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1959.
• Rousseau, Jean-Jacques. Nowa Heloiza. Tłumaczenie Ewa Rzadkowska. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1962.
• Rzadkowska, Ewa. Wstęp do: Rousseau, Nowa Heloiza, iii–lxiv.
• Sobol, Elżbieta, i Lidia Drabik, red. Mały słownik języka polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995.
• Szmydtowa, Zofia. „Jan Jakub Rousseau: Dzieło i recepcja”. W: Rousseau – Mickiewicz i inne studia, 7–34. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1961.
• Turska, Irena. Krótki zarys historii tańca i baletu. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2009.
• Turska, Irena. Przewodnik baletowy. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1989.
• Vaughan, David. Frederick Ashton i jego balety. Tłumaczenie Ludwika Woźnicka. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1985.
• Wysocka, Tacjanna. Dzieje baletu. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1970.

Identifiers

DOI

10.36744/pt.1757

Biblioteka Nauki

29519880