Cztery noty o Witkacym

• Authors: Janusz Degler

Title variants

EN

Four Notes on Witkacy

Abstracts

EN

Four notes on Witkacy’s biography. 1. Did Witkacy Intend to Return to the Tropics? On 9 April 1918, Maria Witkiewiczowa, Witkacy’s mother, sent a postcard to her friend, Leon Chwistek’s sister, with an information that Witkacy was planning to return to Poland from Petrograd or to travel to Sumatra. Though fascinated with tropical wildlife and nature, after his travel with Malinowski in 1914, which has influenced his painting and other creative work, in July 1918 Witkacy returned to Poland and described his Ceylon experiences in the reportage Podróż do Tropików (A Voyage to the Tropics). 2. The Puzzle of Prologue to Pentemychos i Jej Niedoszły Wychowanek. The Jadwiga Witkiewiczowa archive contains a single page with a German-language piece of verse which is a fragment of the prologue of the now lost play Pentemychos i Jej niedoszły wychowanek (Pentemychos and Her Would-be Pupil), written at the beginning of 1920. The surviving fragment probably comes from a translation that Witkacy commissioned from a friend in 1922, after meeting in Zakopane with Ms. Eckert who promised to recommend his plays to a theatre producer in Hamburg. 3. Witkacy “Honeycombed with Childishness,” or a DIY Way of Improving One’s Kaleidoscope. Witkacy had been a passionate collector since childhood. He collected walking sticks and various curios, which he put in his “albums of curiosities.” For a kaleidoscope, his favorite toy, he wrote a detailed funny manual. 4. Grotowski and Witkacy. As a student of the Cracow theatre school, Jerzy Grotowski planned to put on The Shoemakers at Wawel in 1958/59. Since the plan was not approved, Grotowski dropped out of school and went to Opole where he became the artistic manager of the 13 Rzędów Theatre. When asked whose portrait he would hang up in his directorial office, Grotowski mentioned Witkacy along with three other “martyrs” of the theatre: Artaud, Meyerhold, and Stanislavsky.

PL

Cztery uwagi do biografii Witkacego. 1. Czy Witkacy zamierzał wrócić do tropików? 9 kwietnia 1918 roku Maria Witkiewiczowa, matka Witkacego, wysłała pocztówkę do swojej przyjaciółki, siostry Leona Chwistka, z informacją, że Witkacy planuje powrót z Piotrogrodu do Polski lub podróż na Sumatrę. Choć zafascynowany tropikalną przyrodą i naturą, po podróży z Malinowskim w 1914 roku, która wpłynęła na jego malarstwo i inną twórczość, w lipcu 1918 roku Witkacy wrócił do Polski i opisał swoje cejlońskie doświadczenia w reportażu Podróż do Tropików. 2. Zagadka Prologu do Pentemychosa i Jej Niedoszłego Wychowanka. W archiwum Jadwigi Witkiewiczowej zachowała się jedna kartka z niemieckojęzycznym wierszem będącym fragmentem prologu zaginionej sztuki Pentemychos i Jej niedoszły wychowanek, która powstała na początku 1920. Zachowany fragment pochodzi prawdopodobnie z tłumaczenia, które Witkacy zamówił u przyjaciela w 1922, po spotkaniu w Zakopanem z panią Eckert, która obiecała polecić jego sztuki producentowi teatralnemu w Hamburgu. 3. Witkacy „dzieckiem podszyty”, czyli jak samemu ulepszyć kalejdoskop. Witkacy od dziecka był zapalonym kolekcjonerem. Zbierał laski i różne osobliwości, które umieszczał w swoich "albumach osobliwości". Dla kalejdoskopu, swojej ulubionej zabawki, napisał szczegółową zabawną instrukcję. 4. Grotowski i Witkacy. Jako student krakowskiej szkoły teatralnej Jerzy Grotowski planował wystawienie Szewców na Wawelu w 1958/59 roku. Ponieważ plan nie został zaakceptowany, Grotowski rzucił szkołę i wyjechał do Opola, gdzie został kierownikiem artystycznym Teatru 13 Rzędów. Zapytany o to, czyj portret powiesiłby w swoim dyrektorskim gabinecie, Grotowski wymienił Witkacego wraz z trzema innymi „męczennikami” teatru: Artaudem, Meyerholdem i Stanisławskim.

Keywords

EN

Witkacy; biography; Jerzy Grotowski

PL

Witkacy; biografia; Jerzy Grotowski

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Pamiętnik Teatralny
• Year: 2016
• Volume: 65
• Issue: 4
• Pages: 113-139

Dates

published

2016

Contributors

author

Janusz Degler

• Uniwersytet Wrocławski

• https://orcid.org/0000000348238432

References

• Degler, Janusz. „Przyczynki do dziejów scenicznych Witkacego”. Pamiętnik Teatralny 34, z. 1/4 (1985): 231–244.
• Degler, Janusz. Witkacego portret wielokrotny: Szkice i materiały do biografii (1939–1939). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2009.
• Degler, Janusz. Witkacy w teatrze międzywojennym. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1973.
• Dubiński, Krzysztof. Wojna Witkacego, czyli Kumboł w galifetach. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 2015.
• Estreicher, Karol. Leon Chwistek: Biografia artysty (1884–1944). Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971.
• Gerould, Daniel. „Conrad, Witkacy a szaleństwo tropikalne”. Tłumaczenie Stanisława Kumor. Przegląd Humanistyczny 21, nr 10 (1977): 47–61.
• Gerould, Daniel. „Podróż Witkacego do tropików: Itinerarium cejlońskie”. W: Witkacy – Życie i twórczość: Materiały sesji poświęconej Stanisławowi Ignacemu Witkiewiczowi z okazji 55. rocznicy śmierci (Muzeum Pomorza Środkowego, Słupsk 15–18 września 1994), redakcja Janusz Degler. Wrocław: Wiedza o kulturze, 1996.
• Kott, Jan. „Dwie Strony: Dagny, Lulu i Witkiewicz”. Dialog, nr 6 (1989): 166-169.
• Kott, Jan. Kamienny Potok: Eseje o teatrze i pamięci. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1991.
• Kott, Jan. „Sześć not o Witkacym”. Pamiętnik Teatralny 34, z. 1/4 (1985): 141–147.
• Malinowski, Bronisław. Dziennik w ścisłym znaczeniu tego wyrazu. Redakcja Grażyna Kubica. Kraków: Wydawnictwo literackie, 2002.
• Micińska, Anna. „Witkacy w Rosji (1914–1928)”. W: Istnienie Poszczególne: Stanisław Ignacy Witkiewicz. Wrocław: Wydawnictwo Dolnosląskie, 2003.
• Okołowicz, Stefan. Anioł i syn: 30 lat dialogu Stanisława i Stanisława Ignacego Witkiewiczów. Warszawa: Boss & Okołowicz, 2015.
• Okołowicz, Stefan. „Stanisława Ignacego Witkiewicza „portret wielokrotny”, „fotografia wielokrotna” czy „fotografia pięciokrotna”?”. Rocznik Historii Sztuki 31 (2006): 173–186.
• Perruchot, Henri. Gauguin. Tłumaczenie Hanna Olędzka. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1963.
• Skwara, Marta. Wśród Witkacoidów: W świecie tekstów, w świecie mitów. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2012.
• Sztaba, Wojciech. Gra ze sztuką: O twórczości Stanisława Ignacego Witkiewicza. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1982.
• Wójtowicz, Agnieszka. „«Barba Eugenio tą razą w rozmowie był bardziej powściągliwy»: Eugenio Barba w raportach Służby Bezpieczeństwa (appendix do historii Teatru 13 Rzędów w Opolu)”. Pamiętnik Teatralny 58, z. 1/2 (2009): 276–292.
• Wyka, Kazimierz. „Trzy legendy tzw. Witkacego”. Twórczość, nr 2 (1957): 122–135.

Identifiers

DOI

10.36744/pt.2511

Biblioteka Nauki

29520142