«Samarski smutek» Osterwy

• Authors: Irina Lappo

Title variants

EN

Osterwa's «Samara Sadness»

Abstracts

EN

The article offers an interpretation of the significance of Juliusz Osterwa’s stay in Samara (July 1915 to February 1916) for his artistic development. This interpretation is based on a reading of personal papers: the Samara Notebook, a letter to Kornel Makuszyński, dated 1915, and Osterwa’s memoirs from the 1930s. The picture of the artist’s time in Samara emerging from these sources is complemented by the findings of Russian historians, reconstructing the fate of Polish refugees during the First World War. The juxtaposition of the image of Samara found in historical works with the image sketched in Osterwa’s notes reveals a mechanism of concealing painful experiences with mental constructs in the artist’s auto-narratives. The article puts forth the hypothesis that Osterwa’s stay in Samara engendered a serious existential crisis, which was overcome in December 1915 thanks to a nativity play produced together with Wincenty Drabik. The Samara sadness allowed Osterwa to distance himself from his star status. The clash with foreignness sharpened his cultural awareness and gave him a new perspective. The Christmas performance enhanced his understanding of the social function of the theatre as a place of overcoming an identity crisis. (Transl. Z. Ziemann)

PL

Artykuł jest próbą interpretacji znaczenia pobytu Juliusza Osterwy w Samarze (lipiec 1915–luty 1916) w procesie jego artystycznego rozwoju. Podstawę interpretacji stanowi literatura dokumentu osobistego: Zeszyt samarski i list do Makuszyńskiego z 1915 oraz wspomnienia artysty z lat trzydziestych. Obraz samarskiego życia Osterwy uzupełniają prace rosyjskich historyków rekonstruujących losy polskich uchodźców podczas I wojny światowej. Konfrontacja obrazu Samary wyłaniającego się z prac historycznych z obrazem nakreślonym w zapiskach Osterwy umożliwia ukazanie mechanizmu przesłaniania bolesnych doświadczeń konstrukcjami mentalnymi w autonarracjach artysty. W artykule postawiono hipotezę, że pobyt w Samarze wiązał się z poważnym kryzysem egzystencjalnym przezwyciężonym w grudniu 1915 dzięki zrealizowanemu razem z Drabikiem widowisku jasełkowemu. „Samarski smutek” pozwolił Osterwie zdobyć się na dystans wobec własnego statusu gwiazdy. Zderzenie z obcością wyostrzyło świadomość kulturową i uruchomiło nową perspektywę widzenia. Bożonarodzeniowe przedstawienie pomogło lepiej zrozumieć społeczną funkcję teatru jako miejsca przezwyciężania kryzysu tożsamościowego.

Keywords

PL

Juliusz Osterwa; Wincenty Drabik; uchodźcy w Samarze; teatr polski 1914-1918; jasełka; teatr przemiany; nekroperformans

EN

Juliusz Osterwa; Wincenty Drabik; Samara refugees; Polish theatre 1914-1918; nativity play; theatre of transformation; necroperformance

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Pamiętnik Teatralny
• Year: 2020
• Volume: 69
• Issue: 2
• Pages: 73-97

Dates

published

2020

Contributors

author

Irina Lappo

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

• https://orcid.org/0000000169139789

References

• Bachtin M. (2005). Lew Tołstoj (B. Żyłko, tłum.). Przestrzenie Teorii, 5, 281-307.
• Frolova, K. (2017). Bezhency Perwoj mirovoj vojny w samarskoj gubiernii (1914–nachalo 1920 gg.). XX vek i Rossiya: obshchestvo, reformy, revolucyii, 5, 75-96.
• K. Frolova, K., & Cherkasova, M. (2017). Samara v 1914–1915 gg. Vospominaniya A. G. Yelshyna. XX vek i Rossiya: obshestvo, reformy, revolyucii, 5, 358-364.
• Guszpit I., & Kosiński D. (2007). Ku Teatrowi Społecznemu. W: J. Osterwa, Antygona”, „Hamlet”, „Tobiasz” dla Teatru Społecznego (I. Guszpit, & D. Kosiński, wyb., red.). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Hennelowa J., & Szaniawski J. (1956). Juliusz Osterwa. Warszawa: PIW.
• Hramkov, L. V. (2003).Vvedenie v samarskoe kraevedenie. Samara.
• Kurcev, A. N. (1999). Bezhency Pervoj mirovoj vojny v Rossii, „Voprosy istorii, 8, 98-113.
• Osińska K. (2017). Polskie teatry w Moskwie (1915-1918). Pamiętnik Teatralny, 1-2, 67-121.
• Osterwa J. (1969). List do Kornela Makuszyńskiego, 4 (17) I 1916. Świat, 13, 12-13.
• Osterwa J. (2011). Zeszyt samarski. Performer, 3, 1-59. https://grotowski.net/performer/performer-3/zeszyt-samarski
• Osterwa, J. (1990). Reduta i teatr: Artykuły, wywiady, wspomnienia 1914-1947 (Z. Osiński, red.). Wrocław: Wydawnictwo Wiedza o Kulturze.
• Semenova, E. Y. (2014). Vzaimodejstvie gorozhan i bezhencev na territorii tylovogo goroda v gody Pervoj mirovoj vojny (po materialam Povolzhya), Izvestiya Samarskogo nauchnogo centra Rossijskoj akademii nauk, 3 (2)
• Szczublewski, J. (1973). Żywot Osterwy. Warszawa: PIW.
• Świątkowska, W. (2011). Wschodnie peregrynacje i praktyki Juliusza Osterwy. Performer, 3. https://grotowski.net/performer/performer-3/wschodnie-peregrynacje-i-praktyki-juliusza-osterwy
• Turczyński, B. (2002). Wspomnienie z Samary. Przegląd Pruszkowski, 2, 44–45. http://mazowsze.hist.pl/autor/4768/Boleslaw_Turczynski
• Vialtseva, E. N.(2014). Polskie bezhency v Samarskoj gubernii v gody Pervoj mirovoj vojny. XX vek i Rossiya: obshestvo, reformy, revolyucii, 2, 315-321.
• Vialtseva, E. N., & Kutiavin, V. V. (2016) „Being the Pole”: National identity of the Poles in Samara province since the middle of the 19th to the early 20th century, Uchenye Zapiski Kazanskogo Universiteta. Seriya Gumanitarnye Nauki, (158), 3, 699–706. https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=474064

Identifiers

DOI

10.36744/pt.331

Biblioteka Nauki

32064549