Nowe przestrzenie subiektywności: Radiowy genotyp dramaturgii współczesnej

• Authors: Jacek Kopciński

Title variants

EN

New Spaces of Subjectivity: Radio Genotype of Contemporary Dramaturgy

Abstracts

EN

According to Jacek Kopciński, the dramatic discourse itself, released from the regime of textual structure and traditional arrangement, has become the protagonist of new Polish dramaturgy. The author argues that the dramatic collages, assemblies and hybrids, recorded in the form of linguistic streaming, reflect the way in which people communicate in a mediated reality. The chief characteristic of this process is multi-channel transmission, which the author associated with new technologies of sound recording and its broadcasting and reception in a radio play (5.1 surround sound system). A comparison of the poetics of contemporary drama with works written especially for the radio (by Tomasz Man or Krzysztof Czeczot) reveals some surprising similarities; most importantly, the deep subjectivisation of the represented world of the play. When analysing works by Mariusz Bieliński (and mentioning the works of Zyta Rudzka, Artur Pałyga, Weronika Murek and Mateusz Pakuła), the author puts forward a thesis about the radio genotype of the new Polish drama, which is rarely staged, but is often performed in the Polish Radio Theatre.

PL

Artykuł dowodzi, że najważniejszym bohaterem nowej polskiej dramaturgii stał się sam dyskurs dramatyczny, uwolniony spod reżimu tekstowej struktury i tradycyjnej organizacji. Autor przekonuje, że zapisywane w postaci językowego streamingu dramatyczne kolaże, montaże i hybrydy swoim kształtem odwzorowują sposób komunikowania się ludzi współczesnych w zmediatyzowanej rzeczywistości. Naczelną cechą tego procesu jest wielokanałowość przekazu, którą autor skojarzył z nowymi technologiami zapisu dźwięku, jego nadawania i odbioru w słuchowisku radiowym (system dźwięku przestrzennego 5.1). Porównanie poetyki dramatów współczesnych z utworami pisanymi specjalnie dla radia (takich autorów jak Tomasz Man czy Krzysztof Czeczot) ujawnia zaskakujące zbieżności, wśród których najważniejszą jest głęboka subiektywizacja świata przedstawionego dramatu. Analizując utwory Mariusza Bielińskiego (i wspominając twórczość Zyty Rudzkiej, Artura Pałygi, Weroniki Murek czy Mateusza Pakuły), autor formułuję tezę o radiowym genotypie nowej polskiej dramaturgii, która rzadko pojawia się na scenach, za to bardzo często realizowana jest w Teatrze Polskiego Radia.

Keywords

PL

Polski Teatr Radiowy; polski dramat współczesny; dramat polski po 1989; dramaturgia polska

EN

Polish Radio Theatre; Polish drama after 1989; contemporary Polish drama; Polish dramaturgy

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Pamiętnik Teatralny
• Year: 2019
• Volume: 68
• Issue: 2
• Pages: 23-40

Dates

published

2019

Contributors

author

Jacek Kopciński

• Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

• https://orcid.org/0000000253479006

References

• Crook, T. (2009). Radio Drama: Theory and Practice. London
• Cox, C., Warner, D. (red.) (2010). Kultura dźwięku: Teksty o muzyce nowoczesnej (M. Matuszkiewicz, przekł.). Gdańsk
• Jenkins, H. (2007). Kultura konwergencji: Zderzenie starych i nowych mediów (M. Bernatowicz, M. Filiciak, przekł.). Warszawa
• Bartosiak, M., Leyko, M. (red.) (2008) Kulturowe konteksty dramatu współczesnego. Kraków
• Limon, J. (2003). Trzy teatry: Scena-Telewizja-Radio. Gdańsk
• Łastowiecki, J. (2019). Specyfika odbioru słuchowiska radiowego na przykładzie polskich realizacji gatunku. Toruń
• Pleszkun-Olejniczakowa, E., Bachura, J., Pawlik, A. (red.) (2011). Dwa teatry: Studia z zakresu teorii i interpretacji sztuki słuchowiskowej. Toruń
• Bardijewska, S. (2001). Nagie słowo: Rzecz o słuchowisku. Warszawa
• Styan, J. L. (1997). Współczesny dramat w teorii i scenicznej praktyce (M. Sugiera, przekł.). Wrocław
• Kopciński, J. (red.) (2016). Świat (w) polskiej dramaturgii najnowszej. (Cz. 1: W lekturze i na scenie, Cz. 2: W radiu). Warszawa
• Wąchocka, E. (1999). Autor i dramat. Katowice

Identifiers

DOI

10.36744/pt.72

Biblioteka Nauki

36147849