Kryzys i rewolucja: Kształtowanie się estetyki Teatru Ósmego Dnia na początku lat siedemdziesiątych

• Authors: Juliusz Tyszka

Title variants

EN

Crisis and Revolution: The Developing Aesthetics of the Theatre of the Eighth Day in the Early 1970s

Abstracts

EN

This article concerns the activity of Poznań’s Theatre of the Eighth Day (Teatr Ósmego Dnia) between 1971 and 1975. The author argues that this was a critical period in its history, when the new ensemble redefined its working methods, its view of the theater’s mission, aesthetic and ideological principles, and strategies of establishing an understanding with the audience. Although not received favourably by critics, the performances Wizja lokalna (Inspection of a Scene of Crime, 1973) and Musimy poprzestać na tym, co nazwano rajem na ziemi (We Must Confine Ourselves to an Earthly Paradise, 1975) were crucial for the process of the theater’s transformation and arriving at solutions that resulted in a new look at the existential dimension of acting and the social role of theater. Based on an analysis of self-reflective memories of ensemble members, documents stored in the theater’s archives, and the reception of the two performances, the author reconstructs this process and presents its internal and external conditions.

PL

Artykuł dotyczy działalności Teatru Ósmego Dnia w latach 1971–1975. Autor stawia tezę, że był to przełomowy okres w historii „Ósemek”, w którym zespół w nowym składzie zredefiniował metody pracy, sposób rozumienia misji teatru, założenia estetyczno-ideowe oraz strategie nawiązywania porozumienia z publicznością. Chłodno przyjęte przez krytykę spektakle Wizja lokalna (1973) oraz Musimy poprzestać na tym, co nazwano rajem na ziemi (1975) odegrały kluczową rolę w procesie przemian i dochodzenia do rozwiązań, które zaowocowały nowym spojrzeniem na egzystencjalny wymiar aktorstwa oraz społeczną rolę teatru. Na podstawie analizy autorefleksyjnych wspomnień członków zespołu, dokumentów przechowywanych w archiwum teatru oraz recepcji tych dwóch spektakli autor rekonstruuje ten proces oraz przedstawia jego wewnętrzne i zewnętrzne uwarunkowania.

Keywords

PL

Teatr Ósmego Dnia; teatr studencki; teatr alternatywny; zespół teatralny; PRL

EN

Theatre of the Eighth Day; student theater; alternative theater; theatre ensemble; Polish People’s Republic

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Pamiętnik Teatralny
• Year: 2022
• Volume: 71
• Issue: 4
• Pages: 171-191

Dates

published

2022

Contributors

author

Juliusz Tyszka

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000000268015837

References

• Bakuła, Bogusław, i Monika Talarczyk-Gubała, red. Drogi do wolności w kulturze Europy Środkowej i Wschodniej 1956–2006: Zbiór materiałów z konferencji 5–7 listopada 2006 roku w Wyższej Szkole Zawodowej „Kadry dla Europy” w Poznaniu. Poznań: Wydawnictwo WiS, 2007.
• Chudziński, Edward, red. Kultura studencka: Zjawisko – twórcy – instytucje. Kraków: Fundacja STU, 2011.
• Dudziński, Robert. „Z zimną krwią: Doświadczeniowy wymiar «Zapisu zbrodni» Andrzeja Trzosa-Rastawieckiego”. Kwartalnik Filmowy, nr 111 (2020): 199–220. https://doi.org/10.36744/kf.404.
• Fik, Marta. Kultura polska po Jałcie: Kronika lat 1944–1981. Londyn: Polonia, 1989.
• Kułakowska, Katarzyna. „Rewolucjonistka: Szkic o Ewie Wójciak”. W: Błaźnice: Kobiety kontrkultury teatralnej w Polsce, 276–336. Warszawa: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, 2017.
• Raczak, Lech. Szaleństwo i metoda: 48 tekstów o teatrze. Poznań: Wydawnictwo Miejskie Posnania, 2012.
• Sasanka, Paweł. „Polska Gierka – dekada przerwana czy zmarnowana?”. W: PRL od grudnia 70 do czerwca 89, redakcja Krzysztof Persak i Paweł Machcewicz, 7–34. Warszawa: Bellona, 2010. https://depot.ceon.pl/handle/123456789/12090.
• Tyszka, Juliusz. Teatr Ósmego Dnia – pierwsze dziesięciolecie (1964–1973): W głównym nurcie przemian teatru studenckiego w Polsce i teatru poszukującego na świecie. Poznań: Wydawnictwo Kontekst, 2003.

Identifiers

DOI

10.36744/pt.848

Biblioteka Nauki

29432285