Ograniczenia niezależności politycznej polskich organów regulacyjnych w świetle prawa unijnego

• Authors: Krzysztof Rokita

Title variants

Ograniczenia niezależności politycznej polskich organów regulacyjnych w świetle prawa unijnego

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The aim of this article is to identify limitations of political independence of the Polish regulatory authorities. To that end the author presents the theoretical conception of political independence of regulatory authorities. Next, based on the EU directives in electronic communications and energy sectors, a standard of political independence of National Regulatory Authorities (NRAs) is established. Using such a standard the author examines Polish statutory provisions which may present a threat to the independence of regulatory authorities. The main thesis of the article is that the legal status of the Polish regulatory authorities does not guarantee the level of independence required by the EU legislator. Therefore, the author suggests that the Polish regulatory authorities be removed from the government administration and linked with the parliament. Lastly, the articles discusses the current trend in the EU legal order to gradually widen the political independence of NRAs and the problems arising therefrom and makes de lege ferenda proposals in that sphere.

Keywords

PL

organy regulacyjne; prawo Unii Europejskiej; niezależność; hierarchia norm prawnych; regulatory authorities; European Union law; independence; hierarchy of norms; organy regulacyjne; prawo Unii Europejskiej; niezależność; hierarchia norm prawnych; regulatory authorities; European Union law; independence; hierarchy of norms

EN

regulatory authorities; European Union law; independence; hierarchy of norms

• Publisher: Instytut Nauk Prawnych PAN / Institute of Legal Studies PAN
• Journal: Studia Prawnicze
• Year: 2014
• Issue: 3 (199)
• Pages: 53-84

Dates

published

2014-09-03

Contributors

author

Krzysztof Rokita

• Uniwersytet Wrocławski

References

• Adamczyk A., Publicznoprawne formy działania administracji. Teoria i praktyka, Warszawa 2013.
• BalthasarA., ‘Complete Independence’ of National Data Protection Supervisory Authorities – Second Try: Comments on the Judgment of the CJEU of 16 October 2012, C-614/10 (European Commission v. Austria), with Due Regard to its Previous Judgment of 9 March 2010, C-518/07 (European Commission v. Germany), „Utrecht Law Review” 2013, t. 9 nr 3.
• Bałaban A., Akty normatywne wewnętrznie obowiązujące, [w:] A. Szmyt (red.), Konstytucyjny system źródeł prawa w praktyce, Warszawa 2005.
• Besselink L. F. M., National and constitutional identity before and after Lisbon, „Utrecht Law Review” 2010, t. 6, nr 3.
• Bień-Kacała A., Źródła prawa wewnętrznego w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku, Toruń 2013.
• Blackman C., Srivastava L. (red.), Telecommunications regulation handbook, Washington 2011.
• Boć J., Organizacja prawna administracji, [w:] J. Boć (red.), Prawo administracyjne, Wrocław 2010.
• Brown A. C., Stern J., Tenenbaum B., Gencer D., Handbook for Evaluating Infrastructure Regulatory Systems, Washington 2006.
• Cambini C., Rondi L., Regulatory Independence, Investment and Political Interference: Evidence from the European Union. EUI Working Papers. RSCAS 2011/42, Florence 2011, http://www.siecon.org/online/wp-content/uploads/2011/04/Cambini-Rondi1.pdf [dostęp: 9.05.2014].
• Chalmers D., Davies G. T, Monti G., European Union Law: Cases and Materials, Cambridge 2010.
• Chełmoński A., Funkcja prawna wytycznych w gospodarce państwowej, [w:] A. Lesław, K. Jandy-Jendrośka (red.), Prawo LXXVIII, Wrocław 1978.
• Chołodecki M., Kontrola sądowa decyzji Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej, Warszawa 2013.
• Craig P., De Bùrca G., EU Law: Text, Cases and Materials, Oxford 2011.
• De Somer S., The Europeanisation of the Law on National Independent Regulatory Authorities from a Vertical and Horizontal Perspective, „Review of European Administrative Law” 2012, t. 5 nr 2.
• Długosz T., Pozycja ustrojowa organów regulacyjnych w świetle projektów legislacyjnych Komisji Europejskiej dla energetyki sieciowej, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2009, nr 7.
• Dolnicki B., Nadzór nad samorządem terytorialnym, Katowice 1993.
• Dyrektywa 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywa ramowa), Dz. U. L 108 z 24.4.2002.
• Dyrektywa 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych, Dz. U. L 281 z 23.11.1995, s. 31 ze zm.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/140/WE z dnia 25 listopada 2009 r. zmieniająca dyrektywę 2002/21/WE w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej, Dz. U. L 337 z 18.12.2009
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/72/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i uchylająca dyrektywę 2003/54/WE.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/73/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylająca dyrektywę 2003/55/WE, Dz. U. L 211 z 14/08/2009.
• Elżanowski F. M., The Duties of the President of the Polish Energy Regulatory Office in the Context of Implementing the Third Energy Package, „Yearbook of Antitrust and Regulatory Studies” 2011, t. 4, nr 4.
• Filipek J., Prawna regulacja wewnętrznej sfery działania administracji państwowej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego” 1979, nr 83.
• Geradin D., Petit N., The Development of Agencies at EU and National Levels: Conceptual Analysis and Proposals for Reform. „Jean Monnet Working Paper” 2004, 01/04.
• Gilardi F., The Formal Independence of Regulators: A Comparison of 17 Countries and 7 Sectors, „Swiss Political Science Review” 2005, t. 11, nr 4.
• Hancher L., Larouche P., Lavrijssen S., Principles of Good Market Governance, „Journal of Network Industriest” 2003, nr 4.
• Hanretty C., Larouche P., Reindl A., Independence, accountability and perceived quality of regulators: A CERRE Study, Brussels 2012, http://www.cerre.eu/sites/default/fi les/report_container.pdf [dostęp: 9.05.2014].
• Hoff W. , Wytyczne w prawie administracyjnym, Warszawa 1987.
• Hoff W., Prawny model regulacji sektorowej, Warszawa 2008.
• Interpretative note on Directive 2009/72/EC concerning common rules for the internal market in electricity and Directive 2009/73/EC concerning common rules for the internal market in natural gas, Brussels 2010. http://ec.europa.eu/energy/gas_electricity/interpretative_notes/doc/implementationnotes/20100121theregulatoryauthorities.pdf [dostęp: 9.05.2014].
• Jeżewski J., Podległość hierarchiczna w administracji. Zarys problematyki, [w:] M. Wierzbowski, J. Jagielski, A. Wiktorowska, E. Stefańska (red.), Współczesne zagadnienia prawa i procedury administracyjnej. Księga jubileuszowa dedykowana Prof. zw. dr. hab. Jackowi M. Langowi, Warszawa 2009.
• Johannsen K. S., Regulatory Independence in Theory and Practice – a Survey of Independent Energy Regulators in Eight European Countries, AKF Forlaget 2003 http://regulationbodyofknowledge.org/wp-content/up-loads/2013/03/JohannsenRegulatory Independence in.pdf [dostęp: 9.05.2014].
• Kapteyn P. J. G, Interpretation in Conformity with a Directive (Duty of Consistent Interpretation), [w:] P. J. G. Kapteyn, A. M. McDonnell, K. J. M. Mortelmans, C. W. A. Timmermans (red.), The Law of the European Union and the European Communities, , Alphen aan den Rijn 2008.
• Kawecki M., Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych jako centralny organ administracji państwowej, „Przegląd Prawa Technologii Informacyjnych. ICT Law Review” 2013, nr 1.
• Kawka I., National regulatory authority in telecommunications, [w:] S. Piątek (red.), Tele-communications Regulation in Poland, , Warsaw 2013.
• Knosala E., Prawne układy sterowania w administracji publicznej, Katowice 1998.
• Kociński C., Stosunek kierowania jako podstawa więzi między Prezesem Rady Ministrów a wojewodami, [w:] C. Kociński (red.), Nadzór administracyjny. Od prewencji do weryfikacji, Wrocław 2006.
• Kociński C., Zagadnienia wprowadzające, [w:] C. Kociński (red.), Nadzór administracyjny. Od prewencji do weryfikacji, Wrocław 2006.
• Kocowski T., Kontrola i nadzór (policyjny, reglamentacyjny, właścicielski), [w:] R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel (red.), System prawa administracyjnego. Tom 8a. Publiczne prawo gospodarcze, Warszawa 2013.
• Kowalik-Bańczyk K., Tożsamość narodowa – dopuszczalny wyjątek od zasady prymatu?, [w:] S. Dudzik, N. Półtorak (red.), Prawo Unii Europejskiej a prawo konstytucyjne państw członkowskich, Warszawa 2014.
• Kulesza E., Pozycja i uprawnienia Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych w świetle ustawy o ochronie danych osobowych. Uwagi de lege lata i de lege ferenda, „Przegląd Sejmowy” 1999, t. 35 nr 6.
• Larouche P. , CERRE Code of Conduct and Best Practices for the setup, operations and procedure of regulatory authorities, Brussels 2014, http://www.cerre.eu/sites/default/files/140507CERRECodeOfCondAndBestPractRegulatFinal0.pdf [dostęp: 9.5.2014].
• Lavrijssen S., Ottow A., Independent agencies: more than a cheap copy of independent central banks?, „Constitutional Political Economy” 2009, t. 20, nr 3.
• Lavrijssen S., Ottow A., Independent Supervisory Authorities: A Fragile Concept, „Legal Issues of Economic Integration” 2012, t. 39 nr 4.
• Lavrijssen S., Ottow A., The Legality of Independent Regulatory Authorities, [w:] L. F. M. Besselink, F. Pennings, S. Prechal (red.), The Eclipse of the Legality Principle in the European Union, Alphen aan den Rijn 2011.
• Łętowski J., Polecenie służbowe w administracji, Warszawa 1972.
• Majone G., From the Positive to the Regulatory State: Causes and Consequences of Changes in the Mode of Governance, „Journal of Public Policy” 1997, t. 17, nr 2.
• Michalska-Badziak R., Podmioty ad-ministrujące, [w:] M. Stahl (red.), Prawo administracyjne: pojęcia, instytucje, zasady w teorii i orzecznictwie, Warszawa 2013.
• Miemiec M., Prewencja i weryfikacja w ramach nadzoru i kierownictwa w ujęciu tradycyjnym, [w:] C. Kociński (red.), Nadzór administracyjny: od prewencji do weryfikacji, Wrocław 2006.
• Nowacki M., Zakres niezależności prezesa URE. Uwagi de lege lata i de lege ferenda w świetle wspólnotowych i polskich regulacji prawnych, „Biuletyn Urzędu Regulacji Energetyki” 2009, nr 1.
• Nowak B., System Regulacji Energetyki – niezależny organ regulacyjny w kontekście trzeciego pakietu energetycznego, „Studia Europejskie” 2010, nr 3.
• Olejniczak-Szałowska E., Polecenie służbowe, [w:] M. Stahl (red.), Prawo administracyjne: pojęcia, instytucje, zasady w teorii i orzecznictwie, Warszawa 2013.
• Opinia rzecznika generalnego Melchiora Watheleta z dniu 10 grudnia 2013 r. w sprawie Komisja Europejska przeciwko Węgrom, C-288/12.
• Pakuła A., Relacje między centralnymi a naczelnymi organami administracji rządowej, [w:] A. Błaś, K. Nowacki (red.), Prawo CCXCV. Współczesne europejskie problemy prawa administracyjnego i administracji publicznej, Wrocław 2005.
• Petrov K., Cheng W. S., Nunes R., Regulatory Independence, Budapest 2008, : http://www.erranet.org/index.php?name=OEeLibrary&file=download&id=6048&keret=N&showheader=N [dostęp: 9.05.2014].
• Piątek S., Prawo telekomunikacyjne. Komentarz, Warszawa 2013.
• Płowiec W., Koncepcja aktu prawa wewnętrznego w Konstytucji RP, Poznań 2006.
• Prawo telekomunikacyjne, art. 193 ust. 3 pr. telekom.
• Przybylska M., Pozycja ustrojowa i funkcje organów regulacyjnych, Toruń 2012.
• Quintyn M., Independent agencies: more than a cheap copy of independent central banks?, „Constitutional Political Economy” 2009, t. 20, nr 3.
• Rabska T., Podstawowe pojęcia organizacji administracji, [w:] J. Starościak (red.), System prawa administracyjnego. Tom I, Wrocław-Warszawa- Kraków- Gdańsk 1977.
• Ruczkowski P., Koncepcja aktów (źródeł) prawa wewnętrznego w polskim prawie administracyjnym, Kraków 2014.
• Ruczkowski P., Koncepcja aktu prawa wewnętrznego w Konstytucji RP, Poznań 2006.
• Ruczkowski P., Polecenie służbowe jako prawna forma działania administracji w stosunkach służbowych, [w:] Studia z zakresu prawa pracy i polityki społecznej 2011.
• Scholten M., ‘Independent, hence unaccountable’?, „Review of European Administrative Law”, t. 4, nr 1.
• Skoczny T. (red.), Prokonkurencyjne regulacje sektorowe, [w:] M. Kępiński (red.), System prawa prywatnego. Tom 15. Prawo konkurencji, Warszawa 2014.
• Skoczny T., Ochrona konkurencji a prokonkurencyjna regulacja sektorowa, „Problemy zarządzania” 2004, t. 5 nr 3.
• Smith W., Utility Regulators – Roles and Responsibilities, [w:] Viewpoint Październik, 1997.
• Stahl M., System administracji publicznej, [w :] R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel (red.), System Prawa Administracyjnego. Tom 6. Podmioty administrujące, Warszawa 2011.
• Starościak J., Decentralizacja administracji, Warszawa 1960.
• Starościak J., Źródła prawa administracyjnego, [w:] J. Starościak (red.), System prawa administracyjnego. Tom I, Wrocław- Warszawa- Kraków-Gdańsk 1977.
• Swora M., Krajowe organy regulacyjne w trzecim pakiecie liberalizacyjnym, [w:] M. Rudnicki, K. Sobieraj (red.), Nowe prawo energetyczne, Lublin 2013.
• Swora M., Niezależne organy administracji, Warszawa 2012.
• Swora M., Organ do spraw regulacji gospodarki paliwami i energią, [w:] M. Swora, Z. Muras (red.), Prawo energetyczne. Komentarz, Warszawa 2010.
• Szewczyk M., Nadzór w materialnym prawie administracyjnym, Poznań 1995.
• Szydło M., Case C-389/08, Base NV and Others v. Ministerraad, Judgment of the Court of Justice (Fourth Chamber) of 6 October 2010, nyr., „Common Market Law Review” 2012, t. 49.
• Szydło M., Independent Discretion or Democratic Legitimisation? The Relations between National Regulatory Authorities and National Parliaments under EU Regulatory Framework for Network-Bound Sectors, „European Law Journal” 2012, t. 18, nr 6.
• Szydło M., Krajowy parlament jako regulator sektorów sieciowych, Warszawa 2013.
• Szydło M., Principles underlying independence of national data protection authorities: Commission v. Austria, „Common Market Law Review” 2013, t. 50, nr 6.
• Szydło M., The Promotion of Investments in New Markets in Electronic Communications and the Role of National Regulatory Authorities after Commission v Germany, „International and Comparative Law Quarterly” 2011, t. 60, nr 2.
• Temple Lang J., The Proposed Amendment of the German Telecommunications Act: Section 9A – “New Markets”, „Competition and Regulation in Network Industries” 2006, t. 1, nr 3.
• Tenenbaum B., Regulation: What the Prime Minister Needs to Know, „The Electricity Journal” Marzec 1996.
• Thatcher M., Delegation to Independent Regulatory Agencies: Pressures, Functions and Contextual Mediation, „West European Politics” 2002, t. 25 nr 1.
• Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne, Sprawozdanie z działalności Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, Dz. U. 1997 nr 54 poz. 348 ze zm.
• Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 roku – Kodeks postępowania administracyjnego, Dz. U. 1960 nr 30 poz. 168 ze zm.
• Ustawa z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich, Dz. U. 1987 nr 21 poz. 123 ze zm.
• Ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne, Dz. U. 2004 nr 171 poz. 1800 ze zm.
• Ustawa z dnia 23 stycznia 2009 roku o wojewodzie i administracji rządowej w województwie, Dz. U. 2009 nr 31 poz. 206 ze zm.
• Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 roku – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Dz. U. 2002 nr 153 poz. 1270 ze zm.
• Ustawa z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej, Dz. U. 1997 nr 141 poz. 943 ze zm.
• Ustawa z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów, Dz. U. 1996 nr 106 poz. 492 ze zm.
• von Bogdandy A., Schill S., Overcoming absolute primacy: Respect for national identity under the Lisbon Treaty, „Common Market Law Review” 2011, t. 48, nr 5.
• Wierzbowski M, Wiktorowska A., Podstawowe pojęcia teoretyczne w nauce prawa administracyjnego, [w:] M. Wierzbowski (red.), Prawo administracyjne, Warszawa 2013.
• Wójtowicz K., Poszanowanie tożsamości konstytucyjnej państw członkowskich Unii Europejskiej, „Przegląd Sejmowy” 2010, nr 4.
• Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 3 grudnia 2009 r. w sprawie Komisja Europejska przeciwko Republice Federalnej Niemiec, C-424/07, Zbiór Orzeczeń 2009 I-11431.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego dnia 28 czerwca 2000 r., K 25/99, OTK 2000 nr 5 poz. 141, pkt 4 uzasadnienia.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 1 grudnia 1998 r., K 21/98, OTK 1998 nr 7 poz. 116, pkt 2 uzasadnienia.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 czerwca 2011 r., K 2/09, OTK-A nr 5 poz. 42, pkt 3.1 uzasadnienia.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 19 października 2010 r., K 35/09, OTK-A 2010 nr 8 poz. 77, pkt 4 uzasadnienia.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 listopada 2010 r., K 32/09, OTK-A 2010 nr 9, poz. 108.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 czerwca 2000 r., K 25/99, OTK 2000 nr 5 poz. 141, pkt 4 uzasadnienia.
• Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 10 kwietnia 1984 r. w sprawie Sabine von Colson i Elisabeth Kamann przeciwko Land Nordrhein-Westfalen, C-14/83, Zbiór Orzeczeń 1984 01891.
• Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 13 listopada 1990 r. w sprawie Marleasing SA przeciwko La Comercial Internacional de Alimentacion SA, C-106/89, Zbiór Orzeczeń 1990 I-04135.
• Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 16 października 2012 r. w sprawie Komisja Europejska przeciwko Austrii, C-614/10.
• Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 3 grudnia 2009 r. Komisja Europejska przeciwko Republice Federalnej Niemiec, C-424/07, Zbiór Orzeczeń 2009 I-11431.
• Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 5 października 2004 r. w sprawie Bernhard Pfeiffer i inni przeciwko Deutsches Rotes Kreuz, Kreisverband Waldshut eV., C-397/01, Zbiór Orzeczeń 2004 I-08835.
• Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 8 kwietnia 2014 r. w Komisja Europejska przeciwko Węgrom, sprawie C-288/12.
• Zimmermann J., Prawo administracyjne, Warszawa 2014.

Identifiers

DOI

10.37232/sp.2014.3.3